Το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας για την επιτάχυνση της πληρωμής καθυστερούμενων συντάξεων και τις μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά και στις επικουρικές συντάξεις, με νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή μέσα στο α' εξάμηνο του 2021, ήταν τα κύρια θέματα συζήτησης μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, κατά τη σημερινή επίσκεψη του πρωθυπουργού στο υπουργείο Εργασίας.
Όπως δήλωσε ο Κωστής Χατζηδάκης, θα αναζητηθεί project manager από τον ιδιωτικό τομέα για να «τρέξει», σε συνεργασία με τη διοίκηση του ΕΦΚΑ, το έργο της εκκαθάρισης εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εργασίας, «για μένα το θέμα των εκκρεμών συντάξεων είναι ίσως η νέα ΔΕΗ σε αυτό το υπουργείο». «Θα διαθέσουμε πόρους και ανθρώπινο δυναμικό για να υποστηρίξουμε τον ΕΦΚΑ και το υπουργείο», τόνισε ο πρωθυπουργός, αναφερόμενος στις εκκρεμείς συντάξεις.
Υπενθυμίζεται ότι με νομοθετική ρύθμιση που πέρασε πρόσφατα η κυβέρνηση, η διοίκηση του ΕΦΚΑ έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει στα καθήκοντά τους με προσωρινές συμβάσεις απασχόλησης συνταξιούχους του ΕΦΚΑ, οι οποίοι θα λαμβάνουν αμοιβή ως εργαζόμενοι και τη σύνταξή τους χωρίς περικοπή.
Ο υπουργός Εργασίας ενημέρωσε επίσης τον πρωθυπουργό για το νομοσχέδιο που θα φέρει αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση, καθιερώνοντας κεφαλαιοποιητικό σύστημα για τους μελλοντικούς συνταξιούχους, αλλά και για το νομοσχέδιο σχετικά με τις εργασιακές σχέσεις.
Το «αγκάθι» των εκκρεμών συντάξεων
Όπως έχει γράψει το Business Daily, το πρόβλημα με τις εκκρεμείς συντάξεις έχει διογκωθεί σε επικίνδυνο βαθμό, καθώς σχεδόν κατά 50% έχει εκτιναχθεί, ανάμεσα στο πρώτο τρίμηνο του 2019 και στο γ' τρίμηνο του 2020 το απόθεμα των καθυστερούμενων συντάξεων, θέτοντας σε συναγερμό την κυβέρνηση, που, εκτός από την προσπάθεια αυτοματοποίησης των διαδικασιών, αποφάσισε να ενισχύσει το προσωπικό του e-ΕΦΚΑ που εμπλέκεται στη διαδικασία διεκπεραίωσης των αιτημάτων συνταξιοδότησης, προσφέροντας τους συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης με διατήρηση, ταυτόχρονα, της καταβολής πλήρους σύνταξης.
Η διόγκωση των εκκρεμών αιτημάτων συνταξιοδότησης, στην πλειονότητά τους ληξιπρόθεσμων, μετατρέπεται σε μια δημοσιονομική «βόμβα», που θέτει σε δοκιμασία και τις σχέσεις της κυβέρνησης με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί έναντι των ευρωπαϊκών Θεσμών ότι όλες οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης θα έχουν διεκπεραιωθεί και το υπόλοιπο των συντάξεων σε καθυστέρηση θα έχει μηδενισθεί το αργότερο ως το τέλος Δεκεμβρίου 2021, αλλά με τους σημερινούς ρυθμούς αυτό φαίνεται ότι είναι αδύνατο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία έκθεση ενισχυμένης εποπτείας από τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς τονιζόταν ότι «το πλέον προβληματικό θέμα αφορά τις καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση αιτήσεων συνταξιοδότησης». Όπως εξηγείται στην έκθεση, η μεγάλη αύξηση που παρατηρείται στις καθυστερούμενες συντάξεις οφείλεται σε δύο παράγοντες:
- Το νόμο που υιοθετήθηκε στις αρχές του 2019, ο οποίος επέτρεψε στους αυτοαπασχολούμενους να αρχίσουν την εξόφληση οφειλών από εισφορές με ρυθμίσεις μεγάλης διάρκειας και, ακολούθως, να υποβάλλουν αιτήσεις συνταξιοδότησης.
- Τις δυσκολίες που παρατηρούνται στην καταγραφή και διεκπεραίωση των αιτήσεων συνταξιοδότησης, ένα πρόβλημα που άρχισε να αντιμετωπίζεται με την αυτοματοποίηση των διαδικασιών από τον Σεπτέμβριο του 2019.
Τη διόγκωση των καθυστερήσεων στις πληρωμές συντάξεων κατέγραψε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, παρουσιάζοντας στοιχεία του ΕΦΚΑ, αφού προηγήθηκε δημόσια αντιπαράθεση με τον ασφαλιστικό οργανισμό, επειδή για μεγάλη περίοδο δεν ήταν σε θέση να παράσχει στο ΓΠΚΒ τα σχετικά στοιχεία. Από το πρώτο τρίμηνο του 2019 ως το τέλος του γ' τριμήνου 2020, όταν έγινε δηλαδή αισθητή η αύξηση των αιτήσεων συνταξιοδότησης από ασφαλισμένους σε ταμεία αυτοαπασχολούμενων, οι οποίοι προηγούμενως είχαν ρυθμίσει οφειλές εισφορών, η αύξηση του ποσού των εκκρεμών συντάξεων πλησιάζει το 50%.
Ειδικότερα, το ΓΚΠΒ σημειώνει ότι:
- Στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020 ο ΕΦΚΑ κατέβαλε 2.705.684 συντάξεις σε 2.451.472 συνταξιούχους, αριθμός ελαφρά μειωμένος σε σχέση με το τέλος του 2ου τριμήνου 2020 που καταβλήθηκαν 2.711.261 συντάξεις (σε 2.469.535 συνταξιούχους), αλλά και σε σχέση με τον Σεπτέμβριο 2019 (που καταβλήθηκαν 2.729.009 συντάξεις σε 2.500.684 συνταξιούχους).
- Σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσε στη διάθεσή μας ο ΕΦΚΑ, ο συνολικός αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης μειώθηκε από 164.680 στο τέλος Ιουνίου 2020 (και εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 640 εκατ. ευρώ) σε 163.224 (και εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 620 εκατ. ευρώ).
- Οι ληξιπρόθεσμες (εκκρεμείς πάνω από 90 ημέρες) αιτήσεις συνταξιοδότησης μειώθηκαν από 138.323 στο τέλος Ιουνίου 2020 (εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 633 εκατ. ευρώ) σε 133.354 στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020 (εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 608 εκατ. ευρώ).
Όπως φαίνεται στον πίνακα που δημοσιεύει το ΓΠΚΒ, στο τέλος του α' τριμήνου 2019 το οφειλόμενο ποσό ανερχόταν σε 419,8 εκατ. ευρώ, ενώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020 είχε εκτιναχθεί στα 619,8 εκατ. ευρώ (αύξηση 47,6%), έχοντας φθάσει το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο στο ύψος - ρεκόρ των περίπου 640 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών (608 εκατ. ευρώ) είναι ληξιπρόθεσμες και αφορούν τις αιτήσεις από 133.354 δικαιούχους, οι οποίοι παρέμεναν απλήρωτοι για περισσότερες από 90 ημέρες μετά την υποβολή των αιτήσεών τους.
Οι καθυστερούμενες συντάξεις (πηγή: ΓΚΠΒ, ΕΦΚΑ)