Αντιμετωπίστε το στρες με αρωματοθεραπεία: Τα «μαγικά» αιθέρια έλαια

Καταιγιστικοί ρυθμοί εργασίας, πόλεμοι, ακρίβεια, κορονοϊός είναι μερικοί από τους παράγοντες που στρεσάρουν τους περισσότερους ανθρώπους τη σημερινή εποχή με αποτέλεσμα να βλάπτουν την υγεία και να στερούνται την ευτυχία τους. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να μειώσετε το στρες στη ζωή σας, αλλά ένας αρκετά οικονομικός και εύκολος είναι η αρωματοθεραπεία. Η  Πόπη Κανά, καθηγήτρια αρωματοθεραπείας στη σχολή Natural Health Science (NHS) δίνει πληροφορίες για το στρες, τι το προκαλεί, αλλά και πώς θα το καταπολεμήσετε με τα αιθέρια έλαια. 

Ο όρος στρες δεν αναφέρεται σε κάποια λειτουργική, βιοχημική αστοχία ή δυσλειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και δεν υπάρχει ως εκ τούτου κάποιο σχετικό φάρμακο για την εξάλειψή του. Το στρες έχει συνδεθεί με τις περισσότερες ασθένειες είτε σαν αίτιο είτε σαν συνεργός (βοηθητικός) παράγοντας. Το άγχος προκαλεί μια σειρά από ενοχλητικά συμπτώματα και σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε κατάπτωση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Οι διάφοροι στρεσογόνοι παράγοντες προκαλούν, σύμφωνα με τους ψυχολόγους, την αντίδραση πάλης ή φυγής (fight-or-flight response) που έχει σαν επακόλουθο την υπέρμετρη ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και στη συνέχεια την έκκριση από τα επινεφρίδια των λεγομένων ορμονών του στρες (κορτιζόνη, επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη).

Αυτό έχει αποτέλεσμα την πρόκληση ή επιδείνωση διαφόρων μη λοιμωδών νοσημάτων, που συνηθίζεται να αποκαλούνται ψυχοσωματικές ασθένειες, όπως: καρκίνος, αρτηριοσκλήρωση (που προκαλεί την καρδιακή στεφανιαία νόσο), υπέρταση, γαστρικά έλκη, διαβήτης, πονοκέφαλοι, άσθμα, κατάθλιψη, προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, δυσμηνόρροια, κ.ά.

Οι αιτίες για την εκδήλωση του στρες είναι πολλές και αρκετές οφείλονται στον σύγχρονο τρόπο ζωής και τις συνεχώς αυξανόμενες επιθυμίες του σύγχρονου ανθρώπου. Στους χώρους εργασίας¸ φαίνεται ότι η εργασία και το στρες βαδίζουν παράλληλα. Σε αυτό συμβάλλουν διάφοροι παράγοντες όπως:

•     πίεση από τους προϊσταμένους
•     αυξημένες απαιτήσεις εργασίας
•     ανασφάλεια ως προς την εργασία
•     μη ικανοποιητικός φωτισμός
•     έλλειψη ηλιακού φωτός
•     χρήση Η/Υ
•     τηλεφωνικές κλήσεις

Σύμφωνα με διάφορες έρευνες, το 80% περίπου του στρες προκύπτει από το περιβάλλον εργασίας.

Οι πλέον συνήθεις παράγοντες εκδήλωσης στρες είναι:

•     υπερβολική εργασία
•     καταπίεση
•     σύγκρουση (όταν υπάρχει ανάγκη λήψης απόφασης ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες επιλογές ή τρόπους δράσης)
•     οικογενειακές διαμάχες
•     ανεργία
•     φυσικά ή συναισθηματικά τραύματα
•     οικονομικά προβλήματα
•     ρύπανση του περιβάλλοντος
•     δυσκολίες στις προσωπικές σχέσεις
•     άσχημες διατροφικές συνήθειες
•     καιρικές αλλαγές
•     αποστέρηση (όταν παρεμβάλλονται δυσκολίες στην επίτευξη ενός στόχου).

Σημειώνεται ότι η  ραγδαία πρόοδος της ιατρικής τις τελευταίες δεκαετίες άλλαξε ριζικά τους παράγοντες θνησιμότητας του ανθρώπου. Έτσι, στις αρχές του 20ου  αιώνα, οι κύριοι παράγοντες θνησιμότητας ήταν τα διάφορα λοιμώδη νοσήματα (φυματίωση, γρίπη, πνευμονία κ.ά). Με τη νέα χιλιετία, οι σημαντικότερες αιτίες θανάτου, ιδίως στις ανεπτυγμένες χώρες, είναι ο καρκίνος και τα διάφορα καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι δύο αυτοί παράγοντες έχουν το κύριο χαρακτηριστικό ότι οφείλονται στο μη φυσικό και ανθυγιεινό τρόπο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Ενώ δηλαδή ο άνθρωπος παλαιότερα πέθαινε από βακτήρια ή ιούς που εισέβαλλαν στο σώμα του, σήμερα πεθαίνει από τις ...δικές του επιλογές.

 Ο ερευνητής του άγχους Paul Wingate (1988) όρισε το στρες σαν «κάθε επιρροή που διαταράσσει τη φυσική ισορροπία του σώματος και του πνεύματος ενός ατόμου». Σύμφωνα με τον Καναδό ενδοκρινολόγο Hans Selye (1907-1982) που θεωρείται ο θεμελιωτής της σύγχρονης έρευνας πάνω στο στρες αυτό μπορεί να οριστεί σαν η οργανική αντίδραση του σώματος στις σωματικές και ψυχολογικές απαιτήσεις.

Τι είναι το ευ-στρες

Κάθε άνθρωπος βρίσκεται υπό την επίδραση κάποιας μορφής άγχους ή στρες. Θεωρείται ότι η ύπαρξη ενός μικρού φυσιολογικού επιπέδου στρες είναι αναγκαίο και απαραίτητο στη ζωή μας. Αυτό το στρες έχει ονομασθεί και "eustress" (από το ελληνικό ευ=καλός). Το ευ-στρες είναι θετικό, όπως π.χ. αυτό που οικειοθελώς υποβάλλουν στον εαυτό τους όσοι κάνουν γυμναστική, τζόκινγκ κ.α. Το πέραν του φυσιολογικού άγχος, που ονομάζεται distress, έχει τύχει μεγαλύτερης μελέτης, αφού αποτελεί τον προπομπό των ασθενειών.

Σχετικά με τη διαφορά μεταξύ του «καλού» και του «κακού» στρες, λέγεται ότι το στρες μοιάζει με την χορδή ενός βιολιού. Αν έχει υπερβολική ένταση κινδυνεύει να σπάσει, ενώ αν είναι πολύ χαλαρή δεν παράγει ήχο. Κατά τον Hans Selye, «η πλήρης απαλλαγή από το στρες είναι θάνατος».

Αιθέρια έλαια για την καταπολέμηση του στρες 

Η αρωματοθεραπεία ασχολείται με τις εφαρμογές των φυσικών αγνών αιθέριων ελαίων για την επίτευξη ψυχοσωματικής ισορροπίας. Τα αιθέρια έλαια μπορούν να ανακουφίσουν πολλά από τα συμπτώματα του στρες. Πράγματι τα αρωματικά έλαια μέσω του δέρματος και στη συνέχεια του κυκλοφορικού συστήματος αλλά και της αίσθησης της όσφρησης, επιδρούν τόσο στο σώμα όσο και στο συναισθηματικό επίπεδο του ανθρώπου.

Η αρωματοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αυτοβοήθεια από τον καθένα, καθώς δεν χρειάζεται τη δραστηριοποίηση ή συμμετοχή άλλου ατόμου και μπορεί εύκολα και ευχάριστα να εφαρμοστεί σε κάθε χώρο. Αρκετά αιθέρια έλαια μειώνουν το στρες άμεσα, αρκεί να μπείτε στον κόπο να τα αγοράσετε και να αφιερώσετε 15 λεπτά την ημέρα για την υγεία σας.

Οι πιο πρόσφοροι και εύκολοι τρόποι χρήσης των αιθέριων ελαίων είναι οι εξής: μασάζ, εισπνοές, λουτρό και αρωματικός λύχνος (το μικρό δοχείο που ζεσταίνει τα αρωματικά έλαια). 

Η λίστα των θαυματουργών αιθέριων ελαίων κατά του άγχους

Από τον παρακάτω πίνακα, μπορείτε να επιλέξετε έως 4 διαφορετικά αιθέρια έλαια για ενισχυμένη δράση κατά του στρες.

• Άγριο κυπαρίσσι (Juniperus communis)
• Βασιλικός (Ocimum basilicum)
• Γεράνι (Pelargonium graveolens)
• Θυμάρι (Thymus vulgaris)
• Ιεροβότανο (Salvia sclarea)
• Κορίανδρος (Coriandrum sativum)
• Κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens)
• Λεβάντα (Lavandula angustifolia)
• Λεμόνι (Citrus limon)
• Λιβάνι (Boswellia carterii)
• Μανταρίνι (Citrus reticulata)
• Μαντζουράνα (Origanum majorana)
• Μελισσόχορτο (Melissa officinalis)
• Νερολί (Citrus aurantium)
• Νιαουλί (Melaleuca viridiflora)
• Περγαμόντο (Citrus bergamia)
• Σάνδαλο (Santalum album)
• Υλάνγκ Υλάγκ (Cananga odorata)
• Χαμομήλι (Ρωμαϊκό) (Anthemis nobilis)

Επισημαίνεται ότι τo γιασεμί, το νερολί (άνθος νεραντζιάς) και το τριαντάφυλλο είναι αξεπέραστα για το ευχάριστο άρωμά τους και τα καταπληκτικά αποτελέσματά τους σε συμπτώματα νευρικής φύσης π.χ. ένταση και στρες. Υπάρχουν, όμως, και άλλα αιθέρια έλαια κατάλληλα για το στρες και σε πιο προσιτές τιμές, όπως η λεβάντα, ο βασιλικός, το χαμομήλι, το άγριο κυπαρίσσι, η μαντζουράνα,  το σάνδαλο και το υλάνγκ υλάγκ.

Τρεις «μαγικές συνταγές» για να διώξετε το άγχος

Το μασάζ είναι ο πλέον συνήθης τρόπος εφαρμογής των αιθέριων ελαίων που γίνεται συνήθως από  επαγγελματία αρωματοθεραπευτή. Για μείωση του στρες προτείνονται τα παρακάτω μείγματα για λάδι μασάζ – δοκιμάστε μόνοι σας.

Σε 50 ml λάδι βάσης (αμυγδαλέλαιο ή jojoba oil ή avocado oil) προστίθενται:

4 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντα
4 σταγόνες αιθέριο έλαιο σάλβια (ιεροβότανο)
3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μαντζουράνα
3 σταγόνες αιθέριο έλαιο μελισσόχορτο

                             ή

Σε 50 ml λάδι avocado  προστίθενται:
4 σταγόνες αιθέριο έλαιο γεράνι
4 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντα
4 σταγόνες αιθέριο έλαιο σάνδαλο
2 σταγόνες αιθέριο έλαιο υλάνγκ υλάγκ 

                            ή

Σε 50ml λάδι καρύδας (coconut oil) προστίθενται:
7 στγ. λεβάντα
7 στγ υλάνγκ υλάγκ
5 στγ. νερολί

Σε ένα σκουρόχρωμο δοχείο ρίχνετε όλα τα παραπάνω και πριν από κάθε χρήση ανακινείτε καλά το δοχείο. Η επάλειψη μπορεί να γίνει σε διάφορα μέρη του σώματος ή σε όλο το σώμα ή ακόμη και με τους ακόλουθους τρόπους. 

Εισπνοές: Οι διάφορες οσμές έχουν σημαντική επίδραση στη συναισθηματική και ψυχική μας κατάσταση. Για ανακούφιση απο ξαφνική ένταση, προσθέστε 4 στγ. ελαίου λεβάντας σε ένα μαντήλι και εισπνεύστε βαθιά.

Λουτρό: Ένας από τους πιο εύκολους και ευχάριστους τρόπους χρήσης των αιθέριων ελαίων για αποτελεσματική μείωση του στρες είναι η προσθήκη 5-10 σταγόνων αιθέριων ελαίων σε μια γεμάτη με νερό μπανιέρα. Τα αρωματικά μπάνια θεωρούνταν στην αρχαία Ελλάδα, Ρώμη και Αίγυπτο κάτι σαν πανάκεια, απαραίτητα στη ζωή όπως το φαγητό και το κρασί. Στο τέλος μιας κουραστικής μέρας, ένα χαλαρωτικό μείγμα από 3 στγ. περγαμόντο, 3 στγ. νερολί, 2 στγ. σάνδαλο και 3 στγ. λεβάντα μέσα στο ζεστό νερό της μπανιέρας είναι ό,τι καλύτερο.

Ο αρωματικός λύχνος: Ο εξατμιστήρας αυτός είναι μια πολύ απλή και ταυτόχρονα χρήσιμη συσκευή. Στον εξατμιστήρα, προστίθενται αιθέρια έλαια κατάλληλα για το στρες σε ένα μικρό δοχείο με νερό, ενώ ένα μέσο θέρμανσης (συνήθως ένα κερί) στο κάτω μέρος του δοχείου ζεσταίνει το υγρό. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κάθε χώρο (κατοικία ή γραφείο).

Όπως γίνεται φανερό από τα παραπάνω, με τη χρήση λίγων σταγόνων από κατάλληλα αιθέρια έλαια, το στρες μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα και ευχάριστα. Αν μάλιστα συνδυάζεται και με κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως π.χ. περπάτημα στην ύπαιθρο, εύρεση ελεύθερου χρόνου για χαλάρωση και ευχάριστη απασχόληση, ήπιες σωματικές ασκήσεις (όπως η γιόγκα), υγιεινή ισορροπημένη διατροφή και κατάργηση ή μείωση διαφόρων διεγερτικών ουσιών όπως το μαύρο τσάι και ο καφές, τότε τα αποτελέσματα θα είναι περισσότερο εντυπωσιακά.
 
Ενδεικτικές συνταγές για αρωματικό λύχνο

1. 2 στγ λεβάντα και 3 στγ βασιλικό
2. 3 στγ. νερολί και 3 στγ λεβάντα
3. 3 στγ. πετιτγκρέιν και 3 στγ.λεβάντα

Προσοχή μην ξεχάσετε κάθε μισή ώρα να ανανεώνετε το μείγμα.