Ξεκινά σήμερα η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία θα τεθούν επί τάπητος οι προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας και η επιβολή κυρώσεων. Επίσης, θα συζητηθεί ο κοινός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός, το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και η εμπορική συμφωνία με τη Βρετανία.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν συμφωνήσει τον Σεπτέμβριο σε κατάλογο κυρώσεων, ωστόσο μένει να αποφασιστεί αν θα εφαρμόσουν αυτά τα μέτρα - ή όχι. Πολλά κράτη είναι υπέρ της επιβολής κυρώσεων, ωστόσο παραμένει αβέβαιο πώς θα συμπεριφερθεί η Γερμανία.
Το προσχέδιο, εξάλλου, που συζητήθηκε εχθές, σύμφωνα με το Reuters, αναδεικνύει την ατολμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, καθώς οι κυρώσεις «εάν χρειαστεί» περιορίζονται σε φυσικά πρόσωπα και ενδεχομένως σε εταιρείες, δηλαδή την κρατική Turkish Petroleum (ΤΡΑΟ), ενώ Ελλάδα και Κύπρος φαίνεται να μην ικανοποιούνται από τις κυρώσεις.
Σύμφωνα με αυτό, που συζητείται σήμερα σε επίπεδο αντιπροσώπων ενόψει της Συνόδου Κορυφής, και αποκαλύπτει το Reuters, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιβάλει κυρώσεις σε περισσότερα άτομα και εταιρείες από την Τουρκία, που εμπλέκονται στις γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με το προσχέδιο, ενώ εάν συμφωνηθεί, η ΕΕ θα προετοιμάσει λίστα με επιπλέον άτομα στη βάση του υπάρχοντος καταλόγου κυρώσεων από το 2019 και «εάν χρειαστεί θα επεκταθεί» το πεδίο εφαρμογής.
Αν και η Κομισιόν έχει διαμηνύσει πως όλα βρίσκονται στο τραπέζι, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ισχυρίστηκε εχθές πως οποιουδήποτε είδους κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση εναντίον της Τουρκίας δεν πρόκειται να επηρεάσουν σημαντικά τη χώρα. Παράλληλα, είπε ότι η ΕΕ «δεν έχει ποτέ φερθεί με εντιμότητα ούτε έχει κρατήσει τις υποσχέσεις της», ενώ κατηγόρησε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ότι αποφεύγει να καθίσει στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να στείλει σαφές μήνυμα στην Τουρκία, τόνισε από την πλευρά του ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη χθεσινή του παρέμβασή του στην τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, «δείχνοντας» τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Οκτώβριο, όπου είχε δοθεί τελεσίγραφο στην Άγκυρα μέχρι τον Δεκέμβριο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται επίσης πως θα επαναφέρει το θέμα του «παγώματος» των πωλήσεων ευρωπαϊκών όπλων προς την Τουρκία.
Μιλώντας σήμερα ο Στέλιος Πέτσας είπε πως ο πρωθυπουργός «δεν πρόκειται να φύγει από τη Σύνοδο αν δεν πάρει κάτι». Παράλληλα, ο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι στο τραπέζι υπάρχουν τρία βασικά ζητήματα, όπως η επέκταση των κυρώσεων που είχαν αποφασιστεί τον Οκτώβριο του ’19 για πρόσωπα και εταιρείες που συμμετέχουν στις τουρκικές γεωτρήσεις, η επέκταση του εύρους των κυρώσεων πέραν της εξορυκτικής δραστηριότητας αν ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ θα βάλει στο χαρτί τις κυρώσεις αλλά και τι θα γίνει με το εμπάργκο όπλων στη γείτονα το οποίο έχει θέσει και κ. Μητσοτάκης.
Σύμφωνα, πάντως, με το κυπριακό sigmalive, το κεφάλαιο που αφορά την Τουρκία και επιγράφεται «Ανατολική Μεσόγειος», στο τελευταίο προσχέδιο του κειμένου των συμπερασμάτων αναφέρει τα εξής:
1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανήλθε στα συμπεράσματά του της 1-2ης Οκτωβρίου σχετικά με τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία υπό το φως της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Δυστυχώς, η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και κλιμάκωσε τη ρητορική της εναντίον της ΕΕ, των κρατών μελών της ΕΕ και των Ευρωπαίων ηγετών. Οι τουρκικές μονομερείς και προκλητικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο συνεχίζονται, συμπεριλαμβανομένης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημείωσε την απόσυρση του πλοίου Oruc Reis από την Τουρκία και πιστεύει ότι αυτό πρέπει διατηρηθεί έτσι ώστε να επιτρέψει την γρήγορη επανάληψη των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Η προσφορά για μια θετική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας παραμένει στο τραπέζι, εάν η Τουρκία επιθυμεί να προωθήσει μια πραγματική εταιρική σχέση με την Ένωση και τα κράτη μέλη της και να επιλύσει τις διαφορές μέσω του διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η προτεινόμενη ειδική έμφαση μιας τέτοιας θετικής ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας είναι στους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου, των επαφών μεταξύ ανθρώπων, των διαλόγων υψηλού επιπέδου και της συνεχούς συνεργασίας σε θέματα μετανάστευσης. Η ΕΕ είναι επίσης πρόθυμη να συνεχίσει να παρέχει οικονομική βοήθεια για την υποστήριξη φιλοξενίας Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.
3. Παράλληλα, ωστόσο, η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στην υπεράσπιση των συμφερόντων της και των συμφερόντων των κρατών μελών της καθώς και στην προάσπιση της περιφερειακής σταθερότητας. Από την άποψη αυτή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:
- καλεί το Συμβούλιο να προετοιμάσει πρόσθετες καταχωρίσεις βάσει της απόφασής του (ΚΕΠΠΑ) 2019/1894 και, εάν χρειαστεί, να εργαστεί για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της απόφασης ·
- καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή, να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με την πορεία των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και για τις επιλογές για το πώς θα εξεταστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021 ·
- η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονίσει αυτά τα θέματα με τις ΗΠΑ.
4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδίκασε τα τουρκικά μονομερή βήματα στο Βαρώσι, ζήτησε τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και επανέλαβε την πλήρη δέσμευσή του και την υποστήριξή του σε μια ολοκληρωμένη διευθέτηση στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.
5. Όσον αφορά τα περιφερειακά ζητήματα, ιδίως τη Λιβύη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε όλους τους φορείς να ενεργήσουν σύμφωνα με τις αρχές της διαδικασίας του Βερολίνου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπενθυμίζει την προσφορά υποστήριξης της λιμενικής ακτοφυλακής μέσω εκπαίδευσης και παρακολούθησης, καθώς και της παροχής εξοπλισμού και σκαφών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
6. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε από τον Ύπατο Εκπρόσωπο να συνεχίσει τις προετοιμασίες της πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.