Εκτός από τους περίπου 4.000 υπαλλήλους της ΔΕΗ, που στελεχώνουν τις λιγνιτικές μονάδες και τα ορυχεία της Βόρειας Ελλάδας, και είτε θα συνταξιοδοτηθούν, είτε θα μεταφερθούν σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου, άλλοι 18.000 - 20.000 εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα απειλούνται από την απολιγνιτοποίηση.
Πρόκειται για υπαλλήλους τεχνικών εταιρειών, συνεργείων και άλλων υπηρεσιών που συνδέονται με τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και των ορυχείων που διαβάζουν πως μέχρι το 2028 θα έχει κλείσει και η τελευταία μονάδα με το «εθνικό καύσιμο». Γι’ αυτούς τους χιλιάδες εργαζόμενους, από τους οποίους εξαρτώνται δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι της Δυτικής Μακεδονίας, η συζήτηση βρίσκεται ακόμα στην αρχή, όπως επισημαίνουν στελέχη εταιρειών από την περιοχή.
Τα ίδια στελέχη παραπέμπουν στη χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για τη «Διυπουργική Επιτροπή Δίκαιης Μετάβασης» στις λιγνιτικές περιοχές, που θα συνεδριάσει την Παρασκευή. Η ανακοίνωση αναφέρεται σε σειρά ζητημάτων όπως η τηλεθέρμανση και η καταβολή του επονομαζόμενου «λιγνιτικού πόρου» από την ΔΕΗ στην τοπική αυτοδιοίκηση της περιοχής.
Όμως, πυκνό σκοτάδι καλύπτει το σχεδιασμό – που ούτως ή άλλως είναι στην αρχή, παρότι υπήρχαν εδώ και χρόνια σχετικά κονδύλια από το ΕΣΠΑ – για τους τομείς του επιχειρείν που θα κληθούν να αναπληρώσουν το μεγάλο κενό που θα αφήσει η διακοπή λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων και των ορυχείων.
Τον προβληματισμό των τοπικών επιχειρηματιών για το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας μετά το λιγνίτη έχουν μεταφέρει στελέχη εταιρειών και στην Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank) η οποία, ως τεχνικός σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει πραγματοποιήσει αρκετά ραντεβού τους τελευταίους μήνες. Ισχυρός επιχειρηματίας της Πτολεμαΐδας δηλώνει πως «μόνο με ισχυρά φορολογικά κίνητρα και επιδοτήσεις θα καταστούν ελκυστικές ορισμένες επενδύσεις, όπως στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή στη διαχείριση απορριμμάτων που θα μπορούσαν να αναπληρώνουν τμήμα από το χαμένο πλούτο του λιγνίτη».
Ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας προσθέτει πως τα περιθώρια αναπλήρωσης του κενού από τον πρωτογενή τομέα είναι περιορισμένα «ακόμα και αν τριπλασιάσουμε τις εξαγωγές του κρόκου Κοζάνης, του πιο γνωστού αγροτικού προϊόντος της περιοχής». Περιορισμένα είναι και τα περιθώρια από προσθήκες νέων καλλιεργειών, όπως αρωματικά φυτά, που προτείνουν ορισμένοι. Περιορισμένες, προσθέτει, είναι και οι δυνατότητες αξιοποίησης του υπολοίπου ορυκτού πλούτου της περιοχής (π.χ. χρωμίτης). Ευκαιρίες βλέπουν αρκετοί στον ενεργειακό τομέα, όπως η βιομάζα ή άλλοι τομείς των ανανεώσιμων πηγών, υπό την προϋπόθεση της παροχής φορολογικών και άλλων κινήτρων καθώς «είναι οριακά κερδοφόρες» με το σημερινό καθεστώς.
Οι ζυμώσεις για το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας μετά το λιγνίτη φουντώνουν, καθώς ειδικά οι επιχειρηματίες «δεν μπορούν να περιμένουν την Διυπουργική Επιτροπή Δίκαιης Μετάβασης». Ήδη, σε συνεργασία με πανεπιστήμια της Βορείου Ελλάδος δημιουργούνται ομάδες (clusters) που θα αρχίσουν να επεξεργάζονται προτάσεις ώστε, όταν έρθει η ώρα να αξιοποιηθούν κοινοτικά κονδύλια, να είναι έτοιμοι.