Βραζιλία: 27 χρόνια κάθειρξη στον Μπολσονάρου για απόπειρα πραξικοπήματος

Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, καταδικάστηκε σε 27 χρόνια κάθειρξη για προσπάθεια ανατροπής του δημοκρατικού πολιτεύματος, μετά το τέλος μιας δίκης-ορόσημο για τη χώρα. Παρά τις πιέσεις από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, το βραζιλιάνικο δικαστήριο παρέμεινε ανένδοτο στην απόφασή του.

Η ανακοίνωση της καταδίκης προκάλεσε διεθνείς εντάσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, τόνισε ότι η Ουάσιγκτον θα αντιδράσει άμεσα, χαρακτηρίζοντας την απόφαση «άδικη». Η Βραζιλία, από την πλευρά της, απάντησε πως δεν σκοπεύει να υποκύψει σε απειλές ή πιέσεις από το εξωτερικό.

Με τέσσερις ψήφους υπέρ και μία κατά, το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ένοχο τον Μπολσονάρου,  ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος από το 2019 έως το 2022 και σήμερα είναι 70 ετών. Η ποινή ανήλθε στα 27 έτη και τρεις μήνες κάθειρξης.

Η υπόθεση συνιστά έναν πολιτικό σεισμό για τη Βραζιλία, δεδομένου ότι οι προεδρικές εκλογές του 2026 πλησιάζουν, ενώ η δημόσια σφαίρα βρίσκεται ήδη σε υψηλό επίπεδο πόλωσης.

Κατά το κατηγορητήριο, ο Μπολσονάρου θεωρήθηκε επικεφαλής «εγκληματικής οργάνωσης» που στόχευε στην αυταρχική παραμονή στην εξουσία μετά την εκλογική του ήττα από τον νυν πρόεδρο Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα το 2022. Το κατηγορητήριο ανέφερε σχέδιο δολοφονίας του Λούλα, το οποίο δεν υλοποιήθηκε λόγω της έλλειψης στρατιωτικής υποστήριξης.

Οι ταραχές της 8ης Ιανουαρίου 2023, μία εβδομάδα μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Λούλα, όταν χιλιάδες υποστηρικτές του Μπολσονάρου προκάλεσαν βανδαλισμούς στους κρατικούς θεσμούς στην Μπραζίλια, αναδείχθηκαν ως η «τελευταία ελπίδα» επιτυχίας του πραξικοπήματος.

Ο πρώην πρόεδρος, ο οποίος βρισκόταν ήδη σε κατ’ οίκον κράτηση και έχασε τα πολιτικά του δικαιώματα έως το 2030, δεν παρέστη στη δίκη, επικαλούμενος λόγους υγείας, σύμφωνα με την υπεράσπισή του.

Ο γιος του, γερουσιαστής Φλάβιου Μπολσονάρου, δήλωσε ότι ο πατέρας του παραμένει ακλόνητος «παρά τον διωγμό του», ενώ προανήγγειλε πρωτοβουλία της συντηρητικής παράταξης για αμνηστία από το κοινοβούλιο. Παράλληλα, η βραζιλιάνικη κοινωνία παραμένει ιδιαίτερα διχασμένη, με άλλους να πανηγυρίζουν ανοιχτά και άλλους να συγκεντρώνονται μπροστά στο σπίτι του πρώην προέδρου σε ένδειξη συμπαράστασης με «προσευχή».

Όπως ανέφερε ένας υποστηρικτής του Μπολσονάρου, με το προχωρημένο της ηλικίας του, «θα πεθάνει στη φυλακή». Ταυτόχρονα, η υπόθεση αυτή οδήγησε σε αναταραχή στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, αφού ο Τραμπ επέκρινε έντονα τη δίκη: «Μοιάζει πάρα πολύ με αυτό που προσπάθησαν να κάνουν στη δική μου περίπτωση», δήλωσε, αναφερόμενος στις δικές του δικαστικές περιπέτειες.

Η καταδίκη του Μπολσονάρου είναι η πρώτη φορά που πρώην αρχηγός κράτους της Βραζιλίας τιμωρείται για απόπειρα πραξικοπήματος, με τη χώρα να παραμένει ακόμη στοιχειωμένη από τις μνήμες της στρατιωτικής δικτατορίας (1964-1985).

Η νομική ομάδα του πρώην προέδρου κατήγγειλε τις ποινές ως «υπερβολικές και δυσανάλογες», ανακοινώνοντας προσφυγές τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με το Ανώτατο Δικαστήριο, η υπεράσπιση έχει πέντε ημέρες να ασκήσει έφεση, ενώ ο Μπολσονάρου δεν πρόκειται να φυλακιστεί πριν εξαντληθούν όλα τα διαθέσιμα ένδικα μέσα.

Επιπλέον, αντίστοιχες ποινές επιβλήθηκαν σε πρώην συνεργάτες του, συμπεριλαμβανομένων υπουργών και ανώτατων αξιωματικών, με κάθειρξη έως και 26 έτη.

Η μάχη για την ηγεσία της βραζιλιάνικης δεξιάς αναμένεται να ενταθεί, καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές του 2026. Το πολιτικό κεφάλαιο του νυν προέδρου Λούλα φαίνεται ενισχυμένο, με τον ίδιο να δηλώνει πρόθεση διεκδίκησης νέας θητείας, έχοντας στο επίκεντρο τη βραζιλιάνικη «εθνική κυριαρχία».

Ο Μπολσονάρου προστίθεται στη λίστα με πρώην προέδρους που έχουν καταδικαστεί από την επαναφορά της δημοκρατίας: ο Φερνάντου Κόλορ, ο Μισέλ Τέμερ, αλλά και ο ίδιος ο Λούλα, είχαν βρεθεί στο παρελθόν αντιμέτωποι με διώξεις, κυρίως για υποθέσεις διαφθοράς. Ο Λούλα είχε φυλακιστεί το 2018, προτού αθωωθεί λόγω διαδικαστικών σφαλμάτων.