Την επιβολή έκτακτου φόρου στα κέρδη των τραπεζών για την εφετινή χρήση προβλέπουν τραπεζικές πηγές μετά τη νέα συνάντηση του υπουργού Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα, με τις διοικήσεις των τραπεζών που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη.
Κατά τη συνάντηση του υπουργού με τους επικεφαλής των συστημικών τραπεζών -Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς- επιβεβαιώθηκε το χάσμα στις σχέσεις κυβέρνησης – τραπεζών, παρά τη συμφωνία που υπήρξε για την επιδότηση ευάλωτων δανειοληπτών, με τον κ. Σταϊκούρα να ζητά επίμονα ενεργότερη συμβολή των τραπεζών για την ανακούφιση των πολιτών έναντι της δύσκολης συγκυρίας.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ. Σταϊκούρας ζήτησε από τις διοικήσεις των τραπεζών αναλυτικά στοιχεία για το κόστος καταθέσεων το 2023, πιέζοντας για αυξήσεις των επιτοκίων καταθέσεων, προειδοποιώντας παράλληλα ότι αν δεν υπάρξουν σοβαρές αυξήσεις επιτοκίων και μειώσεις στο κόστος των προμηθειών η κυβέρνηση θα επιβάλει έκτακτο φόρο.
Η απειλή για την επιβολή έκτακτου φόρου έρχεται παρά την απόρριψη του ενδεχομένου αυτού από τον πρωθυπουργό στο επενδυτικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες εβδομάδες στο Λονδίνο. Ουσιαστικά η κυβέρνηση ζητά από τα πιστωτικά ιδρύματα να ψαλιδίσουν την κερδοφορία τους προκειμένου να προχωρήσουν σε κινήσεις στήριξης της πελατείας τους.
Δεδομένου ότι οι τράπεζες αποκρούουν τις κυβερνητικές πιέσεις για επιθετικές κινήσεις μείωσης επιτοκίων δανείων, αύξησης επιτοκίων καταθέσεων και μείωσης των προμηθειών φαίνεται πολύ πιθανό το σενάριο επιβολής έκτακτου φόρου, όπως έγινε και για τις εταιρείες ενέργειας και τα διυλιστήρια. Πολλοί αναλυτές ερμηνεύουν την επιθετική στάση της κυβέρνησης κατά των τραπεζών στο πλαίσιο της τεταμένης πολιτικής συγκυρίας και των επερχόμενων εθνικών εκλογών. Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη ζητήσει την επιβολή έκτακτου φόρου στην κερδοφορία των τραπεζών.
Η σύγκρουση κυβέρνησης – τραπεζών έχει προκαλέσει συναγερμό στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ (SSM) και, σύμφωνα με πληροφορίες του Business Daily, οι τεχνοκράτες του SSM έχουν ζητήσει από τις διοικήσεις να μείνουν προσηλωμένες στο έργο τους, ακολουθώντας τα τραπεζικά κριτήρια και τους εποπτικούς κανόνες, και να αντισταθούν σε κάθε είδους πολιτική παρέμβαση.
«Δεν υπάρχουν υπερκέρδη»
Οι διοικήσεις των τραπεζών στην συνάντησή τους με τον ΥΠΟΙΚ επανέλαβαν ότι δεν υπάρχουν υπερκέρδη, υπενθυμίζοντας ότι το 2021 η χρήση έκλεισε με ζημιές ύψους 4,5 δισ. ευρώ, ενώ ανέφεραν ότι περίπου το 30% της κερδοφορίας της εφετινής χρήσης βασίζεται σε κέρδη από μη επαναλαμβανόμενες πηγές όπως η διαπραγμάτευση διατραπεζικών επιτοκίων, τα κέρδη από ομόλογα, καθώς και κέρδη από τις δραστηριότητες στο εξωτερικό.
Επιπλέον επισήμαναν στον υπουργό την πρόσφατη συνέντευξη (στα Νέα) του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος σε ερώτηση για τα υψηλά κέρδη των τραπεζών απάντησε: «Δυστυχώς, δεν είναι καθόλου έτσι. Έχουν μάλιστα λιγότερα κέρδη από το επιθυμητό, σύμφωνα με τον δείκτη απόδοσης ενεργητικού ή τον δείκτη απόδοσης του κεφαλαίου, όταν συγκρίνεται με τις υπόλοιπες τράπεζες στην Ευρώπη. Εξάλλου πολλά από τα κέρδη των τραπεζών στο εννεάμηνο του 2022 ήταν εφάπαξ, δηλαδή μη επαναλαμβανόμενα. Μπορεί η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών να έχει βελτιωθεί σημαντικά, αλλά χρειάζεται ακόμα δρόμος».
Σύμφωνα με πληροφορίες του Business Daily ο κ. Σταϊκούρας απέκρουσε τις επισημάνσεις του διοικητή της ΤτΕ επαναλαμβάνοντας την δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη περί υψηλής κερδοφορίας των τραπεζών.
Πάντως σε ότι αφορά την επιβολή έκτακτου φόρου, δεδομένης της μεγάλης συμβολής του αναβαλλόμενου φόρου στα κεφάλαια των τραπεζών, εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί έγκριση της ΕΚΤ.
Η απροσδόκητη σύγκρουση κυβέρνησης – τραπεζών και η απειλή επιβολής έκτακτου φόρου επιδεινώνει το επενδυτικό κλίμα και μεταθέτει τα όποια σχέδια για την πώληση των συμμετοχών του Δημοσίου στις τράπεζες μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Κάτι όμως που έτσι κι αλλιώς δύσκολα θα γίνονταν πριν την εκλογική αναμέτρηση και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης.
Η στάση της κυβέρνησης έχει θορυβήσει την επενδυτική κοινότητα και έχει δημιουργήσει ερωτηματικά αναφορικά με τις προθέσεις και την ανακολουθία της κυβέρνησης. Οι τραπεζικές μετοχές, στον απόηχο της κόντρας με την κυβέρνηση, βρίσκονται το τελευταίο διάστημα υπό πίεση και εμφανίζουν μεγαλύτερη νευρικότητα.
«Αφήστε μας να κάνουμε τη δουλειά μας»
Οι σχέσεις κυβέρνησης – τραπεζών βρίσκονται ίσως στο χειρότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ενδεικτικό του κλίματος αλλά και του χάσματος που επικρατεί, ότι σε ενημέρωση του κ. Σταϊκούρα προς δημοσιογράφους μετά την συνάντησή του με τις διοικήσεις των τραπεζών την περασμένη Πέμπτη σημείωσε ότι επί δύο ώρες «μπινελικωνόμασταν».
Πηγές κοντά στις διοικήσεις των τραπεζών δεν κρύβουν την ενόχλησή τους για τη στάση της κυβέρνησης και την αντιμετώπιση σειράς σοβαρών ζητημάτων περισσότερο με όρους επικοινωνίας παρά ουσίας.
Σημειώνουν ότι απαιτήσεις από το Υπουργείο Οικονομικών όπως ο καθορισμός των προμηθειών ή η επιτοκιακή πολιτική δημιουργούν ζήτημα παραβίασης των αρχών του ανταγωνισμού, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Επιπλέον υπενθυμίζουν ότι είναι εισηγμένες εταιρίες, εποπτευόμενες από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς καιι τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ και μια τέτοια διαπραγμάτευση που επιχειρείται από την κυβέρνηση είναι εκτός πλαισίων, αντιθεσμική και χωρίς προηγούμενο.
Πληροφορίες του Business Daily αναφέρουν ότι στη συνάντηση της περασμένης Πέμπτης, μετά τις έντονες πιέσεις του υπουργού Οικονομικών προς τις τράπεζες να μειώσουν την κερδοφορία τους για να στηρίξουν τα νοικοκυριά, οι τράπεζες υπογράμμισαν το αδιέξοδο της συζήτησης σημειώνοντας δηκτικά ότι ο «δεν μπορεί ο υπουργός να γίνει τραπεζίτης και οι τράπεζες δεν μπορούν να γίνουν πολιτικοί. Αφήστε μας να κάνουμε τη δουλειά μας».