Η παγκοσμιοποίηση και οι διεθνείς συναλλαγές έφτασαν εδώ και μια δεκαετία στο ανώτερο σημείο που θα μπορούσαν να φτάσουν και πλέον υποχωρούν καθώς το εμπόριο μετατοπίζεται σταδιακά στο εσωτερικό των τριών μεγάλων πόλων, των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ασίας.
Αυτό επισήμανε ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Θεόδωρος Πελαγίδης, μιλώντας σε εκδήλωση της Λέσχης της Ρώμης, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.
Ο κ. Πελαγίδης παρουσίασε στοιχεία τα οποία δείχνουν ότι το διεθνές εμπόριο σημείωσε διαρκή ανάπτυξη μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η οποία ανεκόπη ύστερα από την χρηματοπιστωτική κρίση το 2008.
Καταγράφεται ο λεγόμενος «θρυμματισμός» (fragmentation) στο διεθνές εμπόριο και τις διεθνείς αγορές
Η εξάρτηση των ΗΠΑ από τις κινεζικές εισαγωγές υποχώρησε από το 19% το 2021 στο 14% στο τέλος του 2023, ενώ η εξάρτηση της Κiνας από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ έπεσε από το 18% στο 14% κατά το ίδιο διάστημα.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, τα εμπορικά εμπόδια στο διεθνές εμπόριο τριπλασιάστηκαν μεταξύ 2019 και 2022 και παρέμειναν σε υψηλό επίπεδο και το 2023. Οι χώρες επέβαλαν περίπου 3.200 νέους περιορισμούς στο εμπόριο το 2022 και περίπου 3.000 το 2023, από περίπου 1.100 το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία του Global Trade Alert. Οι επιδοτήσεις αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των νέων προστατευτικών παρεμβάσεων εμπορικής πολιτικής.
Οι περιορισμοί στο εμπόριο πρώτων υλών διπλασιάστηκαν το 2022, κατά κύριο λόγο στα γεωργικά προϊόντα και τα μεταλλεύματα.
O κ. Πελαγίδης ανέφερε ότι ο γεωοικονομικός θρυμματισμός θα συνεχίσει να επιβαρύνει το παγκόσμιο εμπόριο και επικαλέστηκε στοιχεία που δείχνουν ότι ο αριθμός των ένοπλων συγκρούσεων διεθνώς είχε αρχίσει να αυξάνεται το 2023 ακόμα και πριν την εισβολή της Χαμάς και τη σύγκρουση με το Ισραήλ.
Επισήμανε ακόμη ότι ο θρυμματισμός κοστίζει περισσότερο στις φτωχότερες χώρες οι οποίες χάνουν από την αιτία αυτή μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με τις πλουσιότερες χώρες και έτσι αντιμετωπίζουν πρόσθετη δυσκολία να πραγματοποιήσουν τις επενδύσεις οι οποίες είναι αναγκαίες για την πράσινη μετάβαση.
Σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις άμεσες οικονομικές επιπτώσεις, ο κ. Πελαγίδης είπε ότι ο αριθμός των φυσικών καταστροφών έχει αυξηθεί σημαντικά ήδη από τη δεκαετία του 1990 και υπολογίζεται ότι ο αριθμός των ανθρώπων που θα τεθούν σε καθεστώς ακραίας φτώχειας λόγω κλιματικής αλλαγής υπολογίζεται σε 30 εκατομμύρια στο «καλό» σενάριο, ενώ ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια στο «κακό» σενάριο.
Ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος τόνισε ότι η Ασία αποκτά ολοένα μεγαλύτερο βάρος στην παγκόσμια οικονομία και ότι το 70% της αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ προήλθε από την περιοχή αυτή το 2023. Ταυτόχρονα, όμως, επισήμανε, η Κίνα μειώνει τις επενδύσεις που πραγματοποιεί στο εξωτερικό, ενώ αυξάνεται και ο ρυθμός με τον οποίο ξένα κεφάλαια αποσύρονται από την Κίνα.