Αιχμηρή κριτική στα πρόσφατα κυβερνητικά μέτρα για το άσυλο άσκησε ο Γιώργος Παπανδρέου, κατά τον χαιρετισμό του στη Σκιάθο στην έναρξη του 27ου Συμποσίου της Σύμης. Ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτήρισε τις αποφάσεις της κυβέρνησης ως αντισυνταγματικές και απαράδεκτες, επισημαίνοντας πως η προσφυγική κρίση «δεν επιλύεται μέσω άρνησης δικαιωμάτων και στρατιωτικοποίησης των συνόρων».
Ο ίδιος υπογράμμισε τη δική του οικογενειακή προσφυγική καταγωγή, τονίζοντας το προσωπικό του δέσιμο με το ζήτημα.
Στη συνέχεια, ο κ. Παπανδρέου τόνισε ότι όσα παρατηρούνται σήμερα αποτελούν «συμπτώματα μιας συστημικής αποτυχίας», την οποία απέδωσε στον «ανεξέλεγκτο παγκόσμιο καπιταλισμό», την «υπερσυγκέντρωση πλούτου» και τη «διάβρωση του δημόσιου συμφέροντος». Παράλληλα, ανέδειξε ως κύρια απάντηση την «ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών» και την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στη Δημοκρατία. Όπως χαρακτηριστικά είπε, «Απέναντι σ’ αυτή την αυταρχική διολίσθηση, η απάντηση δεν μπορεί να είναι λιγότερη δημοκρατία. Πρέπει να είναι περισσότερη δημοκρατία. Και περισσότερη ανθρωπιά».
Η δημοκρατία ως απάντηση στις προκλήσεις
Με ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική συνοχή, ο πρώην πρωθυπουργός υποστήριξε πως «η πιο ισχυρή δύναμη απέναντι στην τυραννία δεν είναι απλώς οι νόμοι ή οι συμφωνίες-είναι οι άνθρωποι που νοιάζονται. Άνθρωποι που τολμούν να σταθούν μαζί και να πουν: Μπορούμε να χτίσουμε ένα άλλο μέλλον». Στο ίδιο πλαίσιο, επέμεινε στη σημασία του συλλογικού στοχασμού και της ενότητας, επισημαίνοντας ότι σε έναν κατακερματισμένο κόσμο με κυρίαρχα αισθήματα απογοήτευσης, φόβου και ανασφάλειας, «η πιο ριζοσπαστική πράξη όλων είναι να σκεφτούμε και να φανταστούμε μαζί ένα διαφορετικό αύριο».
Στο φετινό Συμπόσιο, ο κ. Παπανδρέου έδωσε έμφαση στις προκλήσεις της εποχής: την άνοδο αυταρχισμού, την κλιματική κρίση, τις κοινωνικές ανισότητες, τις τεχνολογίες χωρίς ηθική και τις συνεχιζόμενες ανθρωπιστικές κρίσεις παγκοσμίως. Τόνισε τη σημασία της διατήρησης των δικαιωμάτων και της ενδυνάμωσης των ελευθεριών, επισημαίνοντας πως, όπως ανέφερε, «Δικαιώματα περιστέλλονται, οι ελευθερίες συρρικνώνονται, η διαφωνία ποινικοποιείται. Σε αυτό το φαινόμενο, η απάντηση δεν μπορεί να είναι λιγότερη, αλλά περισσότερη δημοκρατία - και περισσότερη ανθρωπιά.»
Κρίσιμες προκλήσεις και παγκόσμιες ανησυχίες
Αναφερόμενος ειδικότερα στις σύγχρονες απειλές, ο πρώην πρωθυπουργός εξήρε τη σημασία της αντίδρασης απέναντι στην κλιματική κρίση, επισημαίνοντας τις αισθητές επιπτώσεις ακόμη και στην ίδια τη Σκιάθο, με ξηρασίες, απειλές πυρκαγιών και πίεση στο τοπικό οικοσύστημα.
Παράλληλα, εξέφρασε ανησυχία για τις «καλπάζουσες ανισότητες» που διαβρώνουν τις δημοκρατίες μέσω της ενίσχυσης μιας νέας ολιγαρχίας και της διασποράς παραπληροφόρησης και καταστολής της διαφωνίας. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στη χρήση της τεχνολογίας χωρίς ηθική, αλλά και στη βαναυσότητα που καταγράφεται παγκόσμια, όπως στη Μέση Ανατολή, τη Γάζα, το Σουδάν και την Ουκρανία.
Υπογράμμισε ακόμα πως το φετινό Συμπόσιο πραγματοποιείται εν μέσω ενός «παγκόσμιου κύματος αυταρχισμού» που χαρακτηρίζεται από την περιστολή δικαιωμάτων και ελευθεριών. Όπως σημείωσε, «οι αποδιοπομπαίοι τράγοι βρίσκονται παντού - μετανάστες, μειονότητες, ευάλωτοι -, που κατηγορούνται για κρίσεις που δεν προκάλεσαν».