Σημαντική πρόοδο στις σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας και στην ανάδειξη της χώρας ως ενεργειακού κόμβου επισήμανε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, κατά την ομιλία του στο φόρουμ του Οικονομικού Ταχυδρόμου.
Όπως ανέφερε, οι πρόσφατες συμφωνίες με τις ΗΠΑ αποτελούν επιστέγασμα πολύμηνης προσπάθειας σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία.
Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε τη σημασία της παρουσίας τεσσάρων Αμερικανών υπουργών στην Ελλάδα, σημειώνοντας ότι η πρωτοβουλία 3+1 (Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρος, ΗΠΑ) δεν αφορά μόνο την ενέργεια, αλλά αποτελεί μια υψηλού επιπέδου γεωπολιτική συμμαχία που αναδεικνύει τον ρόλο της χώρας στην περιοχή.
Σύμφωνα με τον υπουργό, η Ελλάδα εξελίσσεται σε κόμβο ενεργειακής διαφοροποίησης και ενισχύει τις προοπτικές να καταστεί παραγωγός και πάροχος φυσικού αερίου. Στο πλαίσιο αυτό, ο αγωγός East Med χαρακτηρίστηκε ως χρήσιμο εργαλείο, ενώ τόνισε ότι το αυξημένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ μετατρέπει την ενέργεια σε ζήτημα γεωστρατηγικής σημασίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στη συγκέντρωση σημαντικού διπλωματικού κεφαλαίου από τη χώρα μας, το οποίο, όπως είπε, "μας καλεί να αναλάβουμε γενναίες πρωτοβουλίες".
Ειδική μνεία έκανε στην πρωτοβουλία 5Χ5 και στη Διάσκεψη των γειτονικών παράκτιων χωρών της Μεσογείου, με στόχο τη δημιουργία διαλόγου για θέματα όπως οι οριοθετήσεις και η συνδεσιμότητα.
Ο κ. Γεραπετρίτης παραδέχθηκε τις δυσκολίες που δημιουργεί η παρουσία της Τουρκίας και η κατάσταση στη Λιβύη, αναφερόμενος και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Τόνισε, ωστόσο, ότι ο διάλογος μόνο όφελος μπορεί να προσφέρει, ενώ η Ελλάδα διαθέτει πλέον τα διαπραγματευτικά χαρτιά για να αποκομίσει τα μεγαλύτερα οφέλη.
Αναφερόμενος στις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, μίλησε για τη μετάβαση της Ευρώπης σε γεωπολιτική δύναμη. Επεσήμανε την ανάγκη για αυτοδύναμη άμυνα και μεταφορά πόρων στον εξοπλισμό, αλλά και τη χρήση της αμυντικής βιομηχανίας ως διπλωματικό όπλο.
Υπογράμμισε τη θέση της Ελλάδας υπέρ της ευρωπαϊκής άμυνας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των κρατών-μελών.
Ο υπουργός ξεκαθάρισε ότι η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας δεν καθορίζεται από τις ενέργειες της Τουρκίας, ενώ η χώρα παρακολουθεί στενά όλες τις εξελίξεις, έχοντας πλέον ενισχυμένο γεωπολιτικό αποτύπωμα.
Όσον αφορά τις συμμαχίες, δήλωσε ότι η Ελλάδα απαιτεί σεβασμό της κυριαρχίας των συμμάχων, χωρίς απειλές, και σημείωσε πως τα τελευταία χρόνια έχει αυξήσει το διεθνές της αποτύπωμα και έχει μειώσει τις εντάσεις.
Για τη Λιβύη, ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε ότι η Ελλάδα διατηρεί καλές σχέσεις και με τις δύο πλευρές, γεγονός που συνέβαλε στη μείωση των μεταναστευτικών ροών και στον σεβασμό της μέσης γραμμής στη χάραξη οικοπέδων. Εξέφρασε αισιοδοξία για το μέλλον των διαπραγματεύσεων σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Σχετικά με τη Γάζα, υπογράμμισε τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελλάδας στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και στην ανασυγκρότηση της περιοχής.
Στη στρατηγική σχέση με το Ισραήλ, ο υπουργός σημείωσε ότι αυτή δεν εμποδίζει την ανάπτυξη άριστων σχέσεων με τον αραβικό κόσμο, φέρνοντας ως παραδείγματα τη Σαουδική Αραβία και την «αδελφική σχέση με την Αίγυπτο». Η Ελλάδα, όπως τόνισε, λειτουργεί ως έντιμος συνομιλητής στο παλαιστινιακό ζήτημα.
Ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε ανησυχία για την ταχεία ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και τον κίνδυνο υπονόμευσης της δημοκρατίας. Επεσήμανε ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές και η πρόοδος της τεχνολογίας ξεπερνά τη νομοθετική ικανότητα παρακολούθησής της.
Στις συζητήσεις του με Αμερικανούς αξιωματούχους, τόνισε την ανάγκη διοχέτευσης της AI σε νόμιμα και ωφέλιμα για την κοινωνία κανάλια, ώστε να προστατευθεί η δημοκρατία. Υπενθύμισε τις κυβερνοεπιθέσεις που δέχθηκαν κρίσιμες ευρωπαϊκές υποδομές και εξέφρασε τον προβληματισμό του για τις επιπτώσεις μιας ανεξέλεγκτης επιστημονικής ανάπτυξης.
Κλείνοντας, ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην επιτυχία της πολιτικής των «ήρεμων νερών» στα ελληνοτουρκικά, με θετικά αποτελέσματα στο μεταναστευτικό, τον τουρισμό και τη μείωση των εντάσεων. Υπογράμμισε ότι η οριστική επίλυση των προβλημάτων με την Τουρκία απαιτεί αντιμετώπιση των βασικών αιτίων, όπως η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Σχολιάζοντας τις πρόσφατες δηλώσεις του Χακάν Φιντάν, σημείωσε την αλλαγή στάσης της Τουρκίας, επισημαίνοντας ότι τα χωρικά ύδατα αποτελούν μονομερές ζήτημα και δεν τίθενται προς διαπραγμάτευση. Ωστόσο, αναγνώρισε ότι η Άγκυρα πλέον αποδέχεται πως το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί από την Ελλάδα.