Η πρόσβαση στο διαδίκτυο έχει αναδειχθεί σε βασική προϋπόθεση για την κοινωνική και οικονομική ένταξη στον 21ο αιώνα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που δημοσιοποίησε ο GSMA. Παρά την εκτεταμένη ανάπτυξη των δικτύων κινητής ευρυζωνικότητας, εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός ψηφιακού κόσμου. Το κύριο ζήτημα πλέον δεν σχετίζεται με τη διαθεσιμότητα της τεχνολογίας, αλλά με τη δυνατότητα αξιοποίησής της από όλους.
Τα στοιχεία του GSMA δείχνουν ότι περισσότερο από το 90% των 3,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που δεν χρησιμοποιούν κινητό διαδίκτυο ζει σε περιοχές με κάλυψη, αλλά δεν κάνει χρήση των διαθέσιμων υπηρεσιών. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως «χάσμα χρήσης», αποτελεί κρίσιμο εμπόδιο για την αντιμετώπιση του ψηφιακού αποκλεισμού. Με βάση τις τρέχουσες τάσεις, εκτιμάται ότι η πλήρης εξάλειψή του ενδέχεται να απαιτήσει πάνω από 30 χρόνια.
Τα βασικά εμπόδια στην υιοθέτηση του κινητού διαδικτύου περιλαμβάνουν την έλλειψη ενημέρωσης, τη δυσκολία απόκτησης κατάλληλων συσκευών και την απουσία ψηφιακών δεξιοτήτων. Ακόμη και όσοι έχουν ήδη πρόσβαση, συχνά αντιμετωπίζουν προκλήσεις όπως ανησυχίες για την ασφάλεια, το κόστος ή την ποιότητα της σύνδεσης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν αντιληφθεί πλήρως τη χρησιμότητα του διαδικτύου.
Σήμερα, το 96% του παγκόσμιου πληθυσμού καλύπτεται από δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Η αντιμετώπιση των εναπομεινάντων εμποδίων στη χρήση τους είναι καθοριστική για τη μείωση των ψηφιακών ανισοτήτων και την ένταξη των 3,1 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που παραμένουν εκτός συνδεσιμότητας, όπως επισημαίνει ο Vivek Badrinath, γενικός διευθυντής του GSMA.
Η συνδεσιμότητα διαμορφώνει το παγκόσμιο τοπίο, με το 58% του πληθυσμού να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω κινητού. Στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, το κινητό αποτελεί το κύριο μέσο πρόσβασης, καλύπτοντας το 84% των ευρυζωνικών συνδέσεων το 2024. Ωστόσο, το 38% του παγκόσμιου πληθυσμού βρίσκεται εντός κάλυψης αλλά δεν κάνει χρήση των υπηρεσιών, με τις πιο αποκλεισμένες ομάδες να είναι οι φτωχότεροι, οι λιγότερο μορφωμένοι, οι κάτοικοι αγροτικών περιοχών, οι γυναίκες και τα άτομα με αναπηρία.
Η γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος προσφέρει σημαντικά οφέλη. Το κινητό διαδίκτυο διευκολύνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, χρηματοοικονομικές λύσεις και ηλεκτρονικό εμπόριο, συμβάλλοντας στην αύξηση των εισοδημάτων, στη μείωση της φτώχειας και στη βελτίωση της ευημερίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η εξάλειψη του χάσματος χρήσης μέχρι το 2030 θα μπορούσε να προσθέσει 3,5 τρισεκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο ΑΕΠ, εκ των οποίων 1,3 τρισεκατομμύρια αποδίδονται στη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων.
Το 2024 καταγράφηκε η μεγαλύτερη αύξηση νέων χρηστών κινητού διαδικτύου από το 2021, με 200 εκατομμύρια ανθρώπους να συνδέονται για πρώτη φορά. Ωστόσο, το χάσμα χρήσης παραμένει δέκα φορές μεγαλύτερο από το χάσμα κάλυψης, καθιστώντας την αντιμετώπισή του βασική προτεραιότητα για την επίτευξη καθολικής συνδεσιμότητας. Όπως τονίζει ο Kalvin Bahia, Senior Director of Economics της GSMA Intelligence, σε έναν ολοένα και πιο ψηφιακό κόσμο, η επίτευξη καθολικής και ουσιαστικής συνδεσιμότητας είναι πιο επείγουσα από ποτέ.