Είναι η δεύτερη φορά σε διάστημα λίγων εβδομάδων, που το περιοδικό Technology Review περιλαμβάνει στη θεματολογία του τεχνολογικά επιτεύγματα της γείτονος Τουρκίας. Το προηγούμενο, που αναφέρθηκε στο BusinessDaily της 18ης Ιανουαρίου 2023, εξήρε τα τακτικά πλεονεκτήματα των τουρκικών drones TB2 που παράγει η βιομηχανία Baykar, τα οποία κατέτασσε στην 4η θέση των πιο σημαντικών τεχνολογικών επιτευγμάτων του έτους 2022. Επανέρχεται μόλις πρόσφατα το περιοδικό με άρθρο που τιτλοφορείται: «Πώς μια κινεζική εταιρία μπαταριών ενεργοποιεί τα εγχώρια ηλεκτρικά οχήματα της Τουρκίας».
Στο παρόν σημείωμα θα περιγράψω αρχικά το περιεχόμενο του νέου δημοσιεύματος αλλά στη συνέχεια θα αναφερθώ ειδικά στη σημασία που έχει το γεγονός ότι η τουρκική τεχνολογία αποτελεί αντικείμενο προσοχής αυτού του κορυφαίου τεχνολογικού περιοδικού.
Η αυτοκινητοβιομηχανία στη γειτονική μας χώρα διαδραματίζει εδώ και πολλά χρόνια σημαντικό ρόλο στον μεταποιητικό τομέα της οικονομίας της. Οι τουρκικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η TEMSA, η Otokar και η BMC, που βρίσκονται κυρίως στην περιοχή του Μαρμαρά, συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους κατασκευαστές φορτηγών, λεωφορείων και φορτηγών και το 2022 παρήγαγαν περίπου 1.353.000 μηχανοκίνητα οχήματα, κατατάσσοντας την Τουρκία ως τον 13ο μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο.
Όπως είναι γνωστό, όλοι οι σημαντικοί κατασκευαστές αυτοκινήτων στον κόσμο στρέφονται προς το ηλεκτρικό αυτοκίνητο και η παραγωγή του πρώτου τουρκικού ηλεκτρικού οχήματος ήταν μόνο θέμα χρόνου. Ήδη, από το 2018, πέντε από τις πιο σημαντικές εταιρείες της Τουρκίας ίδρυσαν την Κοινοπραξία TOGG, ως την πρώτη εταιρεία κατασκευής ηλεκτρικών οχημάτων της χώρας. Η TOGG έφθασε σχετικά γρήγορα στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και ήταν ήδη σε θέση την περασμένη εβδομάδα να ολοκληρώσει μια κλήρωση που επέλεξε 20.000 άτομα που θα αποτελέσουν την πρώτη παρτίδα ιδιοκτητών από σχεδόν 180.000 αιτούντες.
Θα έλεγε κανείς ότι για ένα περιοδικό που ασχολείται κυρίως με την καινοτομία, το γεγονός ότι τέθηκε σε κυκλοφορία στην Τουρκία το πρώτο εγχώριας κατασκευής ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν είναι μια σημαντική είδηση. Ενδιαφέρον και με στοιχεία καινοτομίας είναι το σχήμα συνεργασιών που οδήγησε στη δημιουργία της βιομηχανίας και πώς αυτή αποτελεί σύμβολο μελλοντικής οικονομικής ανάπτυξης.
Ο αδύνατος κρίκος για την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Τουρκία, όπως σε όλες τις άλλες χώρες –όλες τις άλλες πλην της Κίνας– ήταν η μπαταρία. Η Κίνα σήμερα ελέγχει σχεδόν απόλυτα την παραγωγή των σπάνιων υλικών που χρειάζονται στις κυψέλες μπαταριών και παράλληλα κινεζικές εταιρείες κατάφεραν να κατασκευάσουν μπαταρίες καλής ποιότητας σε μεγάλες ποσότητες και με χαμηλό κόστος. Θεωρείται τόσο σημαντικός αυτός ο έλεγχος, ώστε είναι αμφίβολο αν οι δυτικές αυτοκινητοβιομηχανίες θα μπορέσουν να μεταβούν στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα χωρίς να χρησιμοποιήσουν κινεζικές μπαταρίες.
Τον αδύναμο αυτόν κρίκο η Τουρκία ξεπερνά με την προσέγγιση της κινεζικής βιομηχανίας FARASIS. Η FARASIS είναι μία από τις κορυφαίες κινεζικές εταιρείες μπαταριών, ακριβώς πίσω από τους ηγέτες της βιομηχανίας όπως η CATL, η BYD και η CALB. Το 2019, η TOGG και η FARASIS σχημάτισαν μια κοινοπραξία με την ονομασία SIRO, με συμμετοχή ο καθένας 50%, για την κατασκευή ενός εργοστασίου μπαταριών στο Gebze της Τουρκίας, το οποίο θα παράγει μπαταρίες ιόντων-λιθίου για την τροφοδοσία των ηλεκτρικών αυτοκινήτων της TOGG.
Η FARASIS δεν είναι η μόνη κινεζική εταιρεία τεχνολογίας που εισέρχεται στην Τουρκία. Αρκετές άλλες σημαντικές κινεζικές εταιρείες επιλέγουν την Τουρκία, δεδομένου ότι η χώρα είχε πάντα στενή οικονομική σχέση με την Κίνα και διαδραματίζει ισχυρό ρόλο στην πρωτοβουλία Belt and Road του Πεκίνου. Αυτός ο ρόλος μάλιστα έχει ενισχυθεί από την έναρξη του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, γεγονός που κατέστησε τη σιδηροδρομική εφοδιαστική μέσω της Ρωσίας λιγότερο αξιόπιστη. Τέλος, η Τουρκία είναι σημαντική για την Κίνα επειδή, καθισμένη στη διασταύρωση της Ευρώπης και της Ασίας, μπορεί να αποτελέσει σημείο εισόδου για τις κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας που στοχεύουν να εισέλθουν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Έρχομαι τώρα στο δεύτερο μέρος αυτού του σημειώματος: Όταν δημοσιεύτηκε στο BD το άρθρο μου για τα τουρκικά drones, φίλοι που γνωρίζουν την ύπαρξη της διαδικασίας που ονομάζεται lobbying στις ΗΠΑ με ρώτησαν αν πιστεύω ότι η τοποθέτηση του μικρού αλλά αποτελεσματικού τουρκικού όπλου στην κατάταξη των σημαντικότερων τεχνολογικών επιτευγμάτων του 2022 και μάλιστα σε περίοπτη θέση, είναι προϊόν αντικειμενικής αξιολόγησης ή άλλων δυνάμεων επιρροής.
Δεν ζω εκεί και δεν μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα κατηγορηματικά. Γνωρίζω ότι παλιά, στα δικά μου χρόνια στο ΜΙΤ, τέτοιες μέθοδοι δεν επιτρέπονταν στις κρίσεις του Ινστιτούτου ούτε του περιοδικού του, που ιδρύθηκε το 1899 και εκδίδεται από μια παγκοσμίου φήμης ανεξάρτητη εταιρία μέσων ενημέρωσης της οποίας η διορατικότητα, η ανάλυση, οι κριτικές, οι συνεντεύξεις και οι ζωντανές εκδηλώσεις προβάλουν τις νεότερες τεχνολογίες και τον εμπορικό, κοινωνικό και πολιτικό αντίκτυπό τους. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό ισχύει και σήμερα αλλά ακόμη και αν δεν ισχύει, αυτό θα ήταν δηλωτικό ενός αξιοπρόσεκτου γεγονότος: Ότι δηλαδή η Τουρκία δεν επενδύει σε lobbying μόνο για την υποστήριξη των γεωπολιτικών της συμφερόντων αλλά επενδύει και μάλιστα αποτελεσματικά, για την προώθηση του τεχνολογικού υπόβαθρου της βιομηχανίας της. Και θα ήταν αυτό καθ’ εαυτό μια αξιοσημείωτη διαπίστωση.
Όπως και να έχουν τα πράγματα πάντως, το πρώτο τουρκικό ηλεκτρικό αυτοκίνητο παραδόθηκε την περασμένη Δευτέρα στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος προεκλογικά προβάλει την TOGG ως δικό του δημιούργημα.
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία: «Θα γίνει της Δεής», «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα» και «Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας - Ηλίας Γυφτόπουλος, Πρόεδρος».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
