Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ως πνευματικός ηγέτης περισσότερων από 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων Χριστιανών διεθνώς, πραγματοποίησε κομβικής σημασίας παρέμβαση στο πολύκροτο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων (Council on Foreign Relations).
Κατά τη διάρκειά της, εξέπεμψε προειδοποιητικά μηνύματα για τους κινδύνους που εγκυμονεί ο αυταρχισμός, ο εθνικισμός και η διαβρωτική επίδραση των ψηφιακών μέσων, ιδίως των κοινωνικών δικτύων, στη σύγχρονη κοινωνία.
Σε αυτό το πλαίσιο, απηύθυνε έκκληση για «μια ανανέωση της πίστης, ως σταθεροποιητικής δύναμης σε έναν ολοένα πιο κατακερματισμένο κόσμο», τονίζοντας το ρόλο της θρησκευτικότητας στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και της δημοκρατικής σταθερότητας.
Μεγάλο μέρος της ομιλίας του Πατριάρχη επικεντρώθηκε στο «αμερικανικό πείραμα» διακυβέρνησης. Εξήρε τα θεμέλια του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, χαρακτηρίζοντας τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμα «έγγραφα που δεν άλλαξαν μόνο τις 13 αποικίες, αλλά ολόκληρο τον κόσμο».
Υπογράμμισε ότι οι ιδρυτές των ΗΠΑ, εμπνευσμένοι από την ιουδαιοχριστιανική παράδοση, αναγνώρισαν την «πεπτωκυία φύση» του ανθρώπου, υποστηρίζοντας πως «είναι λάθος να έχει οποιοσδήποτε άνθρωπος απόλυτη εξουσία», παραπέμποντας στη γνωστή ρήση του Λόρδου 'Ακτον: «Η εξουσία τείνει να διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα».
Ο Πατριάρχης στάθηκε στον εθνικισμό, τον οποίο χαρακτήρισε ως «ίσως την πιο καταστροφική δύναμη στην ανθρώπινη ιστορία», υπενθυμίζοντας τη σημαντική απόφαση της Πανορθόδοξης Συνόδου του 1872 περί καταδίκης του φυλετισμού. Όπως ανέφερε, η Εκκλησία «αποκηρύσσει, ελέγχει και καταδικάζει τον φυλετισμό, δηλαδή τις φυλετικές διακρίσεις, τις εθνοτικές έριδες, τα μίση και τις διαιρέσεις μέσα στην Εκκλησία του Χριστού».
Με αυστηρή κριτική, επεσήμανε τον ρόλο της Ρωσικής Εκκλησίας στην υποστήριξη της εισβολής του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας έδωσε τη βροντερή της έγκριση στη δολοφονία ομόδοξων Χριστιανών από το καθεστώς Πούτιν, υπηρετώντας ένα παρωχημένο και εξωφρενικό ιμπεριαλιστικό δόγμα, το Ρωσικό Κόσμο».
Υπερασπίστηκε την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου (2019) να χορηγήσει Αυτοκεφαλία στην Ουκρανική Εκκλησία, υπογραμμίζοντας το αίτημα των Ουκρανών για θρησκευτική ελευθερία ύστερα από δεκαετίες καταπίεσης υπό το σοβιετικό καθεστώς.
Η τοποθέτηση του Πατριάρχη εκτάθηκε και στη σύγκρουση της Γάζας. Καταδίκασε απερίφραστα τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ενώ ανέδειξε τη «φρίκη για τη συνεχιζόμενη απώλεια αθώων ζωών». Εξέφρασε ανησυχία για την ευάλωτη θέση των Χριστιανών στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, φέρνοντας ως παράδειγμα την επίθεση εναντίον του χριστιανικού χωριού Ταιμπέχ.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στη διάβρωση της κοινωνικής συνοχής μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες, εστιάζοντας στη βαθιά πόλωση που προκαλούν η πολιτική, οι ταυτότητες, οι κοινωνικές ανισότητες και κυρίως οι αλγόριθμοι των κοινωνικών δικτύων, οι οποίοι εντείνουν τις προκαταλήψεις.
Ο Πατριάρχης τόνισε ότι η πίστη μπορεί να λειτουργήσει ως υπερεθνικός συνδετικός κρίκος. Στηρίχθηκε στις θεμελιώδεις δηλώσεις ιστορικών προσωπικοτήτων, όπως του Τζορτζ Ουάσιγκτον («η θρησκεία και η ηθική είναι απαραίτητοι πυλώνες της πολιτικής ευημερίας») και του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ (1958) «όλα τα θεμέλια της δημοκρατίας μας έχουν τις ρίζες τους σε μια βαθιά θρησκευτική πίστη».
Σκιαγραφώντας το σημερινό κοινωνικό τοπίο, χαρακτήρισε τον κόσμο ως «παγιδευμένο στον μηδενισμό», προειδοποιώντας ότι «χωρίς πίστη, δεν έχουμε άγκυρα, γινόμαστε ικανοί για το οτιδήποτε». Κατήγγειλε τα κοινωνικά δίκτυα ως «εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο διαίρεσης», καταδικάζοντας παράλληλα την κουλτούρα της «ακύρωσης» ως «ψηφιακή δημόσια εκτέλεση».
Παρά τις προκλήσεις, κατέληξε σε αισιόδοξο τόνο, αναδεικνύοντας θετικές εξελίξεις όπως η αύξηση των Καθολικών μεταναστών στις ΗΠΑ, η ανοδική πορεία προσήλυτων στην Ορθοδοξία, η αναγέννηση της εβραϊκής κοινότητας και οι πρωτοβουλίες γονέων και σχολείων έναντι της υπερβολικής χρήσης των κινητών από τους νέους.
«Η αναζήτηση νοήματος είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο ένστικτο. Προσευχόμαστε οι νέοι να συμμετάσχουν σε αυτή την αναδυόμενη επιστροφή στην πίστη, για το δικό τους καλό και για το καλό της κοινωνίας μας», κατέληξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news