Από την Τήλο και την Αστυπάλαια, έως τη Χάλκη και τον Άη Στράτη, τα ελληνικά νησιά αποδεικνύουν ότι μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στην πράσινη μετάβαση αλλά και να αποτελέσουν ζωντανά παραδείγματα ενεργειακής αυτονομίας για ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Στο 9ο Συνέδριο Βιωσιμότητας του Economist για τη ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο, τα ελληνικά «πράσινα νησιά» βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης ως μοντέλα ενεργειακής αυτονομίας, βιώσιμης ανάπτυξης και καινοτομίας.
Τήλος: Το πρώτο «zero waste» νησί
Η Μαρία Αλιφέρη-Κάμμα, δήμαρχος της Τήλου, περιέγραψε τις δυσκολίες αλλά και τη δυναμική ενός νησιού που κατάφερε να γίνει σχεδόν ενεργειακά αυτόνομο. Σύμφωνα με την ίδια η μεγαλύτερη πρόκληση δεν ήταν να πείσουν τους κατοίκους ή να βρουν την κατάλληλη τεχνολογία, αλλά να ξεπεράσουν τη γραφειοκρατία και να αποδείξουν ότι ένα μικρό νησί μπορεί να σταθεί στα πόδια του ενεργειακά.
Η Τήλος κατέκτησε το παγκόσμιο ενδιαφέρον, όντας το πρώτο «Zero Waste» νησί του κόσμου. «Είμαστε το μοναδικό νησί παγκοσμίως χωρίς χωματερή. Αυτό που κάναμε ήταν ρίσκο, αλλά τολμήσαμε. Και δεν το μετανιώσαμε ποτέ», είπε η δήμαρχος του νησιού.
Παράλληλα, η ενεργειακή ανεξαρτησία της Τήλου φτάνει το 80% με κάλυψη από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και έναν από τους πρώτους υβριδικούς σταθμούς στην Ευρώπη για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας.
«Η αλλαγή δεν προκύπτει από τις μηχανές, αλλά από την πίστη των ανθρώπων σε ένα κοινό όραμα. Απόδειξη ότι, αν το έκανε η Τήλος, μπορούν όλοι να το κάνουν», είπε χαρακτηριστικά η κ. Κάμμα.
«Δεν είμαστε πολιτικοί καριέρας. Είμαστε εδώ γιατί αγαπάμε τα νησιά μας. Και αν αγαπάς τον τόπο σου, μπορείς να τον κάνεις βιώσιμο», συνέχισε.
Αστυπάλαια: Το νησί της έξυπνης κινητικότητας
Ο δήμαρχος Αστυπάλαιας, Νίκος Κομηνέας, παρουσίασε το φιλόδοξο σχέδιο μετατροπής του νησιού σε πρότυπο έξυπνης και βιώσιμης κινητικότητας, με τη συνεργασία του ελληνικού Δημοσίου και της Volkswagen.
Σήμερα, η Αστυπάλαια διαθέτει δίκτυο ηλεκτρικών λεωφορείων κατόπιν κράτησης μέσω κινητού τηλεφώνου, καθώς και πλατφόρμα κοινής χρήσης οχημάτων και ποδηλάτων.
Ο δήμαρχος εξήγησε ότι «οι αντιδράσεις υπήρχαν στην αρχή, αλλά όταν είδαν ότι το έργο φέρνει τουρίστες και χρήμα στο νησί, όλοι πείστηκαν».
«Κερδίσαμε την εμπιστοσύνη των κατοίκων γιατί ήμασταν δίπλα τους. Ό,τι κάναμε, το κάναμε μαζί τους», υπογράμμισε.
«Ένας ταξιτζής που ήταν αρχικά αντίθετος, μου είπε στο τέλος: “Δήμαρχε, με έσωσες. Από 100 ευρώ τη βενζίνη τη βδομάδα, τώρα πληρώνω 15 για να φορτίζω το ηλεκτρικό ταξί”», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κομηνέας.
Το επόμενο βήμα, όπως αποκάλυψε, είναι η δημιουργία υβριδικού σταθμού φωτοβολταϊκών με μπαταρίες αποθήκευσης, που θα καλύπτει το 50% των ενεργειακών αναγκών του νησιού.
«Αν θέλεις να πετύχεις σε ένα νησί, το έργο πρέπει να είναι ανάλογο του μεγέθους του. Και πρέπει να έχεις δίπλα σου την κοινωνία», κατέληξε.
Χάλκη: Οι κάτοικοι έγιναν παραγωγοί καθαρής ενέργειας
Η Χάλκη αποτελεί το πρώτο νησί όπου οι ίδιοι οι κάτοικοι έγιναν παραγωγοί ενέργειας, μέσω ενεργειακής κοινότητας. Έτσι, η τοπική ενεργειακή κοινότητα παράγει πλέον αρκετή πράσινη ενέργεια για να καλύπτει σχεδόν πλήρως τις ανάγκες του νησιού, καθιστώντας τη Χάλκη σύμβολο αυτονομίας.
Η ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, Δέσποινα Παληαρούτα, αναφέρθηκε στο νησί, τονίζοντας ότι «το παράδειγμα της Χάλκης δείχνει τον δρόμο για ένα νέο μοντέλο συμμετοχικής ενεργειακής δημοκρατίας».
Άη Στράτης: Το πρώτο νησί με πλήρως αυτόνομο ηλεκτρικό δίκτυο
Ο Άη Στράτης αποτελεί άλλο ένα εμβληματικό παράδειγμα πράσινης μετάβασης. «Εκεί λειτουργεί το πρώτο αυτόνομο ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας, που καλύπτει πάνω από 80% των ενεργειακών αναγκών του νησιού», εξήγησε η κ. Παληαρούτα.
Το σύστημα συνδυάζει ΑΠΕ, αποθήκευση ενέργειας και τηλεθέρμανση, προσφέροντας πλήρη αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας.
Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια, η Κομισιόν αναγνώρισε τα νησιά της Χάλκης και του Άη Στράτη ως «μοντέλα κλιματικής αυτονομίας και ανεξαρτησίας» διά στόματος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Επενδύσεις 8 δισ. ευρώ για τα νησιά
Παράλληλα, η κ. Παληαρούτα, επισήμανε πως η πράσινη μετάβαση των νησιών αποτελεί κεντρικό άξονα της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής.
Μάλιστα, έκανε αναφορά στα τρία ευρωπαϊκά ταμεία που έχουν εξασφαλιστεί, το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, συνολικού ύψους άνω των 8 δισ. ευρώ για την περίοδο 2026-2032, τα οποία είχαν παρουσιαστεί αναλυτικά στις 30 Ιουνίου από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, στο πλαίσιο διυπουργικής συνέντευξης Τύπου.
Όπως ανέφερε η κ. Παληαρούτα, τα έργα αυτά περιλαμβάνουν ηλεκτρικές διασυνδέσεις, έργα ΑΠΕ με αποθήκευση, αφαλατώσεις, σταθμούς φόρτισης και πλωτά υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Αναφερόμενη στα προβλήματα γραφειοκρατίας, σημείωσε ότι «προωθούμε ψηφιακή πλατφόρμα για τη μείωση της γραφειοκρατίας, ώστε να επιταχύνουμε την αδειοδότηση και να διευκολύνουμε τις επενδύσεις».
Ο ρόλος της τεχνολογίας στην ενεργειακή αυτονομία
Ο Γιώργος Πεχλιβάνογλου της Eunice Energy Group επισήμανε την ανάγκη για ενεργειακή αυτάρκεια μέσω αυτόνομων φωτοβολταϊκών συστημάτων (off-grid), ιδίως σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας.
«Ο πόλεμος στην Ουκρανία απέδειξε την αποτυχία των κεντρικών συστημάτων. Κάθε νησί, κάθε σπίτι μπορεί να είναι ενεργειακά αυτόνομο, ακόμα κι αν παραμένει συνδεδεμένο με το δίκτυο», εξήγησε.
Αναφέρθηκε μάλιστα σε πιλοτικό έργο με τον ελληνικό στρατό, όπου ένα νησί λειτουργεί 100% με ΑΠΕ και 100% αφαλάτωση από ΑΠΕ, αποδεικνύοντας ότι η ενεργειακή αυτονομία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ζήτημα ασφάλειας και επιβίωσης.
Η νέα γενιά στο επίκεντρο της πράσινης μετάβασης
Η Marnie McGregor, πρόεδρος της Ecogenia υπογράμμισε τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών και κυρίως της νεολαίας. «Η επιτυχία εξαρτάται από το να ενσωματώνονται οι πολίτες και ιδιαίτερα οι νέοι από την αρχή. Η Ecogenia απασχολεί νέους 18-30 ετών, δίνοντας στις τοπικές αρχές το ανθρώπινο κεφάλαιο που τους λείπει», είπε χαρακτηριστικά.
«Οι πόλεις δεν περιμένουν τις κυβερνήσεις. Δρουν, πειραματίζονται, καινοτομούν. Το κράτος οφείλει να συνδεθεί με αυτές τις πρωτοβουλίες, να άρει τα εμπόδια και να ανοίξει τη χρηματοδότηση», κατέληξε.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
