Οι «πρωταθλητές» της ακρίβειας: Σε ποια τρόφιμα έχουν «εκτοξευτεί» οι τιμές

Κρέας, σοκολάτες, ελαιόλαδο, καφές και τυριά αναδεικνύονται στους αρνητικούς πρωταγωνιστές της ακρίβειας στα τρόφιμα καταγράφοντας αυξήσεις από το 2020 που ξεπερνούν το 60%.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το αρνί και κατσίκι καταγράφουν άνοδο 67,69%, το μοσχάρι αυξήθηκε κατά 65,86%, ενώ οι σοκολάτες έχουν «σκαρφαλώσει» στο απίστευτο +60,90%. 

Σημαντικά ακριβότερα είναι και το ελαιόλαδο (+44,28%), αν και οι τιμές του έχουν αποκλιμακωθεί σημαντικά την εφετινή χρονιά. και ακολουθούν ο καφές (+44,37%), το κακάο (+58,28%), τα τυριά με  41,41% και τα αυγά κατά 36,89%. 

Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που πλέον δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης: η ακρίβεια στα τρόφιμα έχει εξελιχθεί σε μόνιμο, βαθύ πλήγμα για τα ελληνικά νοικοκυριά που ροκανίζει τις αυξήσεις που έχουν σημειωθεί είτε άμεσα, με τη βελτίωση των αποδοχών, είτε έμμεσα με τις μειώσεις φόρων που έχει πραγματοποιήσει η κυβέρνηση.

Η «ακτινογραφία» των αυξήσεων στα τρόφιμα

Στα ύψη έχουν «πετάξει» οι τιμές των τροφίμων τα τελευταία πέντε χρόνια, από το 2020 μέχρι τον Οκτώβριο του 2025. Μία ματιά στα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ  για τα τρόφιμα από το 2020 αρκεί για να καταλάβει κανείς, τους λόγους που έχουν αλλάξει οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων, καθώς πολλά τρόφιμα έχουν αντικατασταθεί με άλλα εξαιτίας της υπερβολικής αύξησης των τιμών. 

Μάλιστα ορισμένα βασικά προϊόντα έχουν αυξηθεί σε ποσοστά που ξεπερνούν κατά πολύ τον μέσο όρο, επιβαρύνοντας σημαντικά το κόστος ζωής των νοικοκυριών.

Η μεγαλύτερη έκρηξη τιμών καταγράφεται στο κρέας. Από το 2020 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2025 τα αρνιά και τα κατσίκια έχουν αυξηθεί κατά 67,69% και το μοσχάρι κατά 65,86%, ενώ τα παρασκευάσματα με βάση το κρέας κινούνται στο υψηλά επίπεδα. 

Μάλιστα σύμφωνα με στελέχη της αγοράς οι τιμές ειδικά στα αμνοερίφια αναμένεται να ανέβουν ακόμα υψηλότερα εξαιτίας της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, καθώς έχει θανατωθεί μεγάλος αριθμός ζώων, αλλά και εξαιτίας των γιορτών των Χριστουγέννων όπου αναμένεται να αυξηθεί η ζήτηση. Το χοιρινό, ένα από τα πιο διαδεδομένα προϊόντα για την ελληνική οικογένεια, έχει επίσης αυξηθεί κατά 35,07%, ενώ τα πουλερικά έχουν ανέβει 31% μέσα σε πέντε χρόνια.

Ανάλογα ανησυχητική είναι και η εικόνα στον τομέα του στα έλαια και τα λίπη. Οι τιμές στο ελαιόλαδο μπορεί να έχουν πέσει τον τελευταίο χρόνο, όμως η συνολική άνοδος που έχει σημειωθεί από το 2020 είναι της τάξης του 44,28%. 

Την ίδια ώρα το βούτυρο έχει ανέβει 34,78% και οι μαργαρίνες 27,33%. Η αύξηση στο ελαιόλαδο αν και οι τιμές έχουν πέσει από τον περασμένο Δεκέμβριο αισθητά, αντανακλά τις επιπτώσεις της μειωμένης παραγωγής, των κλιματικών πιέσεων και του αυξημένου κόστους παραγωγής, που δημιούργησαν ένα εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον για τον καταναλωτή.

Σημαντικές ανατιμήσεις καταγράφονται και στα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά. Τα τυριά έχουν αυξηθεί κατά 41,41%, τα αυγά κατά 36,89%, ενώ το νωπό γάλα κατά 30,05% και το γιαούρτι 25,19%. Η συνολική άνοδος της κατηγορίας φτάνει το 34,95%, επιβεβαιώνοντας ότι η αύξηση στα προϊόντα ζωικής προέλευσης αποτελεί γενικευμένο φαινόμενο. 

Μάλιστα και στα γαλακτοκομικά οι αυξήσεις αναμένεται να συνεχιστούν καθώς το εθνικό μας τυρί και το παραδοσιακό αιγοπρόβειο γιαούρτι είναι από τα προϊόντα που θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα εξαιτίας της ευλογιάς των αιγοπροβάτων. 

Όπως έχουν δηλώσει πολλές φορές παράγοντες της γαλακτοβιομηχανίας, η θανάτωση μεγάλου αριθμού ζώων και η συνέχιση της ασθένειας αναμένεται να πλήξει σοβαρά αυτά τα προϊόντα. Πλέον τα νοικοκυριά βρίσκονται αντιμέτωπα με αυξημένο κόστος ακόμη και για βασικά αγαθά που αποτελούν σταθερά στοιχεία της καθημερινής διατροφής.

Δεν είναι καλύτερη η κατάσταση στην αγορά φρούτων και λαχανικών. Τα νωπά φρούτα έχουν αυξηθεί από το 2020 συνολικά 32,47% ενώ από τον περασμένο Δεκέμβριο πάνω από 20%. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στα φρέσκα λαχανικά που έχουν ανέβει κατά 36,24%. Χαρακτηριστική είναι η αύξηση στην τιμή της πατάτας – ένα από τα πιο οικονομικά έως πρόσφατα τρόφιμα – που έχει αυξηθεί κατά 30%. Οι επιπτώσεις της κλιματικής μεταβλητότητας, η αύξηση του κόστους μεταφοράς και η περιορισμένη προσφορά έχουν οδηγήσει σε μια γενικευμένη άνοδο της τιμής στα νωπά προϊόντα.

Παράλληλα και οι πιο βασικές κατηγορίες τροφίμων, όπως το ψωμί και τα δημητριακά, παρουσιάζουν αξιοσημείωτες αυξήσεις. Το ψωμί έχει αυξηθεί κατά 36,05%, το ρύζι κατά 23,63% και το αλεύρι και άλλα δημητριακά έχουν ανέβει κατά 30,93%. Η ευρύτερη κατηγορία «Ψωμί και Δημητριακά» εμφανίζει άνοδο 27,42%, αντανακλώντας τις διεθνείς ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες και τις πιέσεις στην αγορά σιτηρών.

Όσον αφορά τις γλυκές απολαύσεις, μάλλον έχουν «πικρίσει», καθώς οι αυξήσεις στα προϊόντα ζάχαρης, σοκολάτας και γλυκών κυμαίνονται επίσης σε υψηλά επίπεδα. Τα προϊόντα σοκολάτας έχουν αυξηθεί κατά 60,90%, η ζάχαρη κατά 15,22% και τα παγωτά κατά 19,93%. «Πικρή» και η γεύση του καφέ που έχει ανέβει μέσα σε πέντε χρόνια κατά 44,37% και το κακάο 58,28%! Αιτία αυτών των αυξήσεων είναι η κλιματική αλλαγή που έχει επηρεάσει σημαντικά την αγορά τόσο του κακάο όσο και του καφέ και έχει φέρει τις διεθνείς τιμές τους σε ύψη δυσθεώρητα. 

Το συνολικό αποτέλεσμα αυτών των ανατιμήσεων είναι ότι ένα καλάθι προϊόντων που κόστιζε 100 ευρώ το 2020, σήμερα απαιτεί πάνω από 130 ευρώ, ενώ σε πολλές οικογένειες η αύξηση είναι ακόμη μεγαλύτερη λόγω των προϊόντων που καταναλώνουν συχνότερα. Οι αυξήσεις σε προϊόντα πρώτης ανάγκης όχι μόνο πιέζουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό αλλά αλλάζουν και τις διατροφικές συνήθειες, καθώς οι καταναλωτές στρέφονται σε φθηνότερες επιλογές, προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και μειωμένη κατανάλωση πιο ακριβών ειδών.

Η εικόνα της αγοράς τροφίμων από το 2020 έως σήμερα δείχνει πως η ακρίβεια δεν αποτελεί προσωρινό φαινόμενο αλλά μια σταθερή πραγματικότητα με βαθιές επιπτώσεις στην καθημερινότητα. Η ανάγκη για στοχευμένα μέτρα, πολιτικές στήριξης και αποτελεσματικό έλεγχο της αγοράς είναι πλέον πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς οι καταναλωτές καλούνται να διαχειριστούν μια συνεχή αύξηση στο κόστος της διατροφής τους, η οποία δύσκολα θα υποχωρήσει σύντομα.