Οι βασικές προτεραιότητες των Ελλήνων πολεοδόμων για τον χωροταξικό σχεδιασμό

Σε εξέλιξη βρίσκεται το Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που αφορά τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ και ΕΠΣ). Ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ), μέσα από καταγραφή εμπειριών, ανταλλαγή απόψεων και δημιουργικό διάλογο, δημοσιοποιεί τις βασικές του προτεραιότητες, με στόχο τη διευκόλυνση και επιτάχυνση της εθνικής αυτής μεταρρύθμισης.

Παρά το γεγονός ότι η πορεία εκπόνησης των μελετών δεν επιτρέπει σημαντικές αλλαγές, ο ΣΕΠΟΧ υπογραμμίζει πως είναι δυνατές, ακόμη και την τελευταία στιγμή, διορθωτικές παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν την κατάσταση ή θα αποτρέψουν μελλοντικές ασυνέπειες.

Περισσότερα από 50 μέλη και μη μέλη του ΣΕΠΟΧ, προερχόμενα από τη Δημόσια Διοίκηση, το ΥΠΕΝ, τους ΟΤΑ και τον χώρο των μελετητών, κατέγραψαν θέσεις και παρατηρήσεις. Τα συμπεράσματα παρουσιάστηκαν σε αναλυτικό πόρισμα, μετά από συμμετοχικό εργαστήριο με θέμα «Η τρέχουσα συγκυρία εκπόνησης του Πολεοδομικού Σχεδιασμού. Κατευθύνσεις-Προβλήματα-Προοπτικές», που πραγματοποιήθηκε στο κεντρικό κτίριο του ΤΕΕ στην Αθήνα.

Οι βασικές προτάσεις του ΣΕΠΟΧ για τον πολεοδομικό σχεδιασμό

Μεταξύ των βασικών θέσεων που προέκυψαν από το εργαστήριο, περιλαμβάνονται:

· Διασύνδεση του πολεοδομικού σχεδιασμού με περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές πολιτικές για τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, αλλά και την κοινωνική πολιτική.

· Αποκατάσταση ορθολογικών και επιστημονικών κριτηρίων στο σύστημα χωρικού σχεδιασμού, με περιορισμό των εξαιρέσεων και ενίσχυση του ρόλου των ΤΠΣ.

· Άμεσος περιορισμός και σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, καθώς και αποτροπή της ανεξέλεγκτης οικοδομησιμότητας.

· Ενίσχυση της συμμετοχικότητας και της δημόσιας διαβούλευσης, με σαφείς κατευθύνσεις και εξειδικευμένους επαγγελματίες.

· Ουσιαστική ενημέρωση και επιστημονική-τεχνική υποστήριξη των δήμων.

· Συστηματική επικοινωνία μεταξύ ΥΠΕΝ, φορέων επίβλεψης και μελετητικών σχημάτων.

· Ενίσχυση της στελέχωσης του ΥΠΕΝ και της αυτοδιοίκησης με πολεοδόμους-χωροτάκτες.

· Υπεράσπιση του επαγγέλματος του πολεοδόμου-χωροτάκτη σε θέματα εκπόνησης και επίβλεψης μελετών.

· Δημιουργία Παρατηρητηρίου Χωρικών Δεδομένων με ελεύθερη πρόσβαση στα δεδομένα.

· Κατάρτιση Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Χωρικών Μελετών.

· Συνεχιζόμενη εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων, με έμφαση στις νέες προκλήσεις όπως η κλιματική κρίση.

Οι προκλήσεις και η ανάγκη για διορθωτικές παρεμβάσεις

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΕΠΟΧ και επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ, Λουκάς Τριάντης, ο ΣΕΠΟΧ έχει τοποθετηθεί επανειλημμένα με εποικοδομητική διάθεση σχετικά με τα ζητήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού. Σημείωσε ότι, αν είχαν ληφθεί υπόψη οι προτάσεις του Συλλόγου, θα είχε βελτιωθεί η πορεία του Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Τριάντη, στο πρόσφατο εργαστήριο καταγράφηκαν σημαντικές ελλείψεις και αστοχίες του Προγράμματος, ενώ διαπιστώθηκε ότι μπορούν να προωθηθούν διορθωτικές παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν την εξέλιξή του ή θα αποτρέψουν μελλοντικά προβλήματα. Τόνισε την ανάγκη η εκπόνηση πολεοδομικών σχεδίων για το σύνολο της χώρας να υλοποιηθεί με επιστημονική γνώση, υπεράσπιση του επαγγέλματος και ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών.

Σε ό,τι αφορά τις προκλήσεις, ο ΣΕΠΟΧ υπογραμμίζει την ανάγκη για σαφέστερη στόχευση του Προγράμματος, επισημαίνοντας τις δυσκολίες που προκύπτουν από ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, πίεση χρηματοδότησης, καθυστερήσεις, υπερφόρτωση των μελετών και ελλιπή τεχνική επάρκεια σε ορισμένες περιπτώσεις.

Τέλος, ο ΣΕΠΟΧ, μέσω συμμετοχικών διαδικασιών, συμβάλλει στον δημόσιο διάλογο και καλεί την Πολιτεία να εμπιστευτεί τον σχεδιασμό και να λάβει υπόψη τα αιτήματα των πολεοδόμων-χωροτακτών, σε μια κρίσιμη συγκυρία για τον χώρο και τον σχεδιασμό στην Ελλάδα.