Το ενδεχόμενο να αντιδρά υπερβολικά στον πληθωρισμό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επισημαίνει ο οίκος Moody's, στον απόηχο των ανακοινώσεων προθέσεων της ΕΚΤ για αύξηση επιτοκίων. Η Moody's σημειώνει ότι ο υψηλός πληθωρισμός στην ευρωζώνη οφείλεται ότι σε μεγάλο βαθμό η επιτάχυνση των τιμών οφείλεται στην εξομάλυνσή τους μετά την πανδημία, άρα δεν θα έπρεπε να εμπνέει μεγάλη ανησυχία.
Ο οίκος αξιολόγησης τονίζει ότι αναλύοντας τα στοιχεία για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης τα μηνύματα δεν είναι και τόσο ευοίωνα, καθώς τόσο ο απόλυτος όσο και ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρουμένων ενέργειας και τροφίμων) παραμένουν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.
Ο συνολικός πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ έχει φθάσει στο 8,1%. Κατά τους αναλυτές του οίκου ο αριθμός αυτός αντανακλά κυρίως την ακραία άνοδο των τιμών της ενέργειας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών και ιδίως το έντονο άλμα τους μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Επιπλέον, τους τελευταίους δύο μήνες, οι τιμές της ενέργειας συνοδεύτηκαν από την αύξηση των τιμών των τροφίμων.
Μαζί, οι κατηγορίες αυτές ευθύνονται για 5,9 ποσοστιαίες μονάδες από το ποσοστό πληθωρισμού 8,1%. Για τις υπόλοιπες δύο κατηγορίες, τα μη ενεργειακά αγαθά και τις υπηρεσίες, ο ετήσιος πληθωρισμός ανέρχεται σε 4,2% και 3,5% αντίστοιχα, με αποτέλεσμα ο δομικός πληθωρισμός να διαμορφώνεται στο 3,8%.
Ωστόσο, σε σημαντικό βαθμό αυτό αντανακλά την ομαλοποίηση των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών, αφού είχαν υποχωρήσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η εξέταση σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα από αυτόν του ενός έτους αποκαλύπτει μια εικόνα που μοιάζει πολύ διαφορετική. Από τις αρχές του 2020, οι τιμές των αγαθών έχουν αυξηθεί κατά 4,8% και οι τιμές των υπηρεσιών κατά 4,7%.
Ποια αύξηση θα ήταν σύμφωνη με τον στόχο για πληθωρισμό 2% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου; Το 4.9%. Έτσι, κατά την περίοδο των τελευταίων δυόμισι ετών, οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών δεν αυξήθηκαν υπερβολικά- αυξήθηκαν ακριβώς με ρυθμό που συνάδει με τον στόχο του πληθωρισμού.
Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο οίκος Moody’s εκτιμά ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενδεχομένως αντιδρά υπερβολικά στα πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό. Ενώ είναι αλήθεια ότι η πρόσφατη δυναμική του πληθωρισμού είναι δυνητικά ανησυχητική -ο ρυθμός αύξησης των τιμών έχει επιταχυνθεί τους τελευταίους μήνες και είναι απίθανο να υπάρξει επιστροφή σε μια περίοδος συστηματικά χαμηλού πληθωρισμού- η κατάσταση είναι πολύ λιγότερο ανησυχητική από ό,τι φαίνεται.
Επιπλέον, από τη σκοπιά της νομισματικής πολιτικής, μια περίοδος υψηλού πληθωρισμού αποτελεί πρόβλημα μόνο εάν οδηγεί σε αποδυνάμωση του πληθωρισμού μέσω της επίδρασής της στις προσδοκίες των καταναλωτών και των επιχειρήσεων και στις μισθολογικές διαπραγματεύσεις. Νωρίτερα μέσα στο έτος, η ΕΚΤ επισήμαινε την απουσία τέτοιων εξελίξεων στο επιχείρημά της για τους λόγους για τους οποίους δεν απαιτείται ακόμη σύσφιξη. Έκτοτε, δεν έχουν αλλάξει πολλά όσον αφορά τις προσδοκίες και τους μισθούς. Και όμως, η στάση της ΕΚΤ έχει μετατοπιστεί σε ταχεία σύσφιξη.
Μόνο ο χρόνος θα δείξει αν αυτή η στροφή ήταν συνετή. Η ΕΚΤ συγκρατεί προς το παρόν τα επιτόκια Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν αύξησε τα βασικά της επιτόκια κατά τη συνεδρίασή της την Πέμπτη. Το κύριο επιτόκιο αναχρηματοδότησης παραμένει στο 0%, το επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης στο 0,25% και το επιτόκιο καταθέσεων στο -0,5%.
Ωστόσο, το Διοικητικό Συμβούλιο προέβη σε ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με τον Ιούλιο. Όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων της τράπεζας θα τερματιστούν την 1η Ιουλίου. Το κεφάλαιο που λήγει θα επανεπενδύεται «για παρατεταμένο χρονικό διάστημα μετά την ημερομηνία κατά την οποία [το Διοικητικό Συμβούλιο] θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ».
Στη συνέντευξη Τύπου η κα Λαγκάρντ δήλωσε ότι το Συμβούλιο σχεδιάζει να αυξήσει τα βασικά επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση της 21ης Ιουλίου. Η ΕΚΤ δεν καθόρισε ακριβή αύξηση για τη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου. Με απλά λόγια άφησε ανοιχτή την πόρτα για μια μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων.
Εάν οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό δεν βελτιωθούν, θα ήταν δυνατή μια αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, αντί της προηγουμένως αναμενόμενης αύξησης κατά 25 μονάδες βάσης. Και, δεδομένου ότι η Moody’s θεωρεί ότι η ΕΚΤ εξακολουθεί να υποτιμά τον πληθωρισμό φέτος, πιστεύει ότι είναι πιο πιθανό η τράπεζα να ωθηθεί σε μια αύξηση των 50 μονάδων βάσης στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.
Οι προβλέψεις της ΕΚΤ του Ιουνίου αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί στο 6,8% το 2022 και θα μειωθεί στο 3,5% το 2023 και στη συνέχεια στο 2,1% το 2024. Η ΕΚΤ προβλέπει ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι 2,8% το 2022, 2,1% το 2023 και 2,1% το 2024. Αντίστοιχα η Moody’s έχει εκτιμήσει, σύμφωνα με το βασικό της σενάριο, ότι ο πληθωρισμός θα είναι υψηλότερος το 2022 (στο 7,3%) και η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι ελαφρώς χαμηλότερη (στο 2,7%). Το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ το α' τρίμηνο αναβαθμίστηκε. Οι τελικές εκτιμήσεις αναβάθμισαν τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του έτους σε 0,6% σε τριμηνιαία βάση από το 0,3% που είχε αρχικά εκτιμηθεί. Αυτό έρχεται να προστεθεί στην αύξηση κατά 0,3% το τέταρτο τρίμηνο του 2021.
Η αναβάθμιση είναι μία ευχάριστη εξέλιξη, αλλά η Moody’s προειδοποιεί να μην υπάρξει «μεγάλος ενθουσιασμός». Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης οφείλεται στο άλμα των επενδύσεων σε αποθέματα, οι οποίες ήταν αποτέλεσμα προβλημάτων προσφοράς και των lockdown. Το εμπόριο ήταν ο άλλος σημαντικός παράγοντας που συνέβαλε στον ρυθμό αύξησης, καθώς οι εισαγωγές υποχώρησαν. Η παράλλαξη Όμικρον βάρυνε σημαντικά την οικονομία το χειμώνα, αλλά εκτιμάται ότι οι καταναλωτικές δαπάνες θα ανακάμψουν την άνοιξη και το καλοκαίρι, παρέχοντας μια βάση για συνεχή ανάπτυξη.