Ποιοι παράγοντες στηρίζουν τις αναβαθμίσεις για την ελληνική οικονομία

Στους βασικούς παράγοντες λόγω των οποίων η Ελλάδα αποτέλεσε την εξαίρεση σε μία περίοδο κατά την οποία οι οίκοι αξιολόγησης προχωρούν σε υποβαθμίσει της πιστοληπτικής ικανότητας αρκετών χωρών, αναφέρεται ανάλυση της Τρ. Πειραιώς. 

Όπως επισημαίνει ο κ. Ηλίας Λεκκός, Chief Economist, Επικεφαλής Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς, η ελληνική οικονομία έτυχε αναβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης εξαιτίας των εξής χαρακτηριστικών της:  

1. Ο παράγοντας οικονομικής δυναμικής (Economic Strength) παραμένει σταθερός καταγράφοντας βελτίωση μετά το 2012, αλλά βρίσκεται πάνω από τη διάμεση τιμή της κατανομής όλων των υπολοίπων οικονομιών.
2. Ο παράγοντας κινδύνου δημοσιονομικής ισχύς (Fiscal Strength) ανέκαμψε από την κορύφωση του το 2011 μέσω μιας οκταετούς διαδικασίας δημοσιονομικής εξυγίανσης, επιστρέφοντας στο εύρος των καλύτερων επιδόσεων της κατανομής των συντελεστών στις χώρες του δείγματός μας.
3. Ο παράγοντας θεσμική ισχύς (Institutional Strength) είναι σημαντικά πιο βελτιωμένος συγκριτικά με τους άλλους τρεις παράγοντες και καταγράφει καλύτερες επιδόσεις από τη διάμεση τιμή του δείγματος.
4. Ο κίνδυνος εξωγενών ανισορροπιών (Event Risk) βρίσκεται σε κανονικά επίπεδα που συνήθως εντοπίζονται στο μεσαίο εύρος της κατανομής του δείγματος.

Παράλληλα στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι η πιστοληπτική αξιολόγηση μίας χώρας είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς καθορίζει όχι μόνο το κόστος χρηματοδότησης του δημοσίου τομέα αλλά και της συντριπτικής πλειονότητας των εταιρικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εξαιτίας της σχέσης μεταξύ των εταιρικών αξιολογήσεων και του ανώτατου ορίου αξιολόγησης του Δημοσίου.

Επιπλέον η πρόσφατη παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση μας δίδαξε ότι η ομαλή λειτουργία σημαινόντων τμημάτων των χρηματοπιστωτικών αγορών (χρηματοπιστωτικά μέσα σταθερού εισοδήματος, τιτλοποιήσεις) μπορεί να επηρεαστεί από ξαφνικές υποβαθμίσεις της αξιολόγησης ενός κράτους, ειδικά όταν η αξιολόγηση της χώρας υποβαθμίζεται σε μη-επενδυτική βαθμίδα, δημιουργώντας σημαντικά ρίσκα για τη χρηματοπιστωτική και οικονομική σταθερότητα στο σύνολο της οικονομίας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, η κατανόηση της μηχανικής των παραγόντων που επηρεάζουν τις αξιολογήσεις των χωρών που αναθέτονται από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από τη σκοπιά της μακροοικονομικής ανάλυσης όσο και της επενδυτικής στρατηγικής.
Με δεδομένα τα παραπάνω η μονάδα  Οικονομικής Ανάλυσης και Επενδυτικής Στρατηγικής προχώρησε σε μία αναθεώρηση του μοντέλου της με σκοπό, όπως σημειώνεται:  

• «Να μας επιτρέψει να σχηματίσουμε τη δική μας ανεξάρτητη γνώμη σχετικά με την πιστοληπτική ικανότητα της παγκόσμιας αγοράς σταθερού εισοδήματος.
• Να μας επιτρέψει να εντοπίζουμε περιπτώσεις σημαντικής ανισορροπίας των κρατικών αξιολογήσεων, δηλαδή περιπτώσεις όπου οι πραγματικές αξιολογήσεις από τους διεθνείς οίκους αποκλίνουν σημαντικά από τη δική μας αξιολόγηση, δημιουργώντας την ευκαιρία για μελλοντικές αναβαθμίσεις ή τον κίνδυνο επικείμενων υποβαθμίσεων.
• Να χρησιμοποιήσουμε το μοντέλο μας ως εργαλείο πρόβλεψης. Χρησιμοποιώντας τις προβλέψεις μας για τις βασικές μακροοικονομικές μεταβλητές και υποθέτοντας ότι η κατανομή των αξιολογήσεων δεν διαφέρει σημαντικά από έτος σε έτος, είμαστε σε θέση να παρέχουμε προβλέψεις για τις αξιολογήσεις των κρατών στο εγγύς μέλλον.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματά του μοντέλου μας, από ένα συνολικό δείγμα 123 χωρών που αξιολογούμε, οι 33 έχουν τη «σωστή» βαθμολογία (η πιστοληπτική αξιολόγηση του μοντέλου μας ταιριάζει με αυτή της Moody's), σε 36 χώρες η Moody's έχει αναθέσει υψηλότερη αξιολόγηση έναντι των θεμελιωδών παραγόντων, ενώ οι 54 αξιολογούνται πιο συντηρητικά από ό,τι υπονοούν τα θεμελιώδη τους στοιχεία.
 

Για το 2023, οι αξιολογήσεις μας σηματοδοτούν μια στροφή προς χαμηλότερες βαθμίδες στην περιοχή της Μη-Επενδυτικής κατηγορίας σε σύγκριση με το 2019, πριν από το ξέσπασμα της παγκόσμιας πανδημίας και την τρέχουσα γεωπολιτική αστάθεια. Η εκτίμηση μας για την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας σηματοδοτεί την αναβάθμιση της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα μετά το 2021, παρά την τρέχουσα κατάταξη στο Ba3, δηλαδή τρεις βαθμίδες κάτω από την αξιολόγηση της με βάση τα θεμελιώδη.

Όπως αναμένεται, ο παράγοντας θεσμικής ισχύς που βασίζεται στους δείκτες παγκόσμιας διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας κατέγραψε τις καλύτερες επιδόσεις, ενώ ο δημοσιονομικός παράγοντας παρουσιάζει τον υψηλότερο κίνδυνο παρά την πρόσφατη βελτίωσή του».