Σαφές μήνυμα προς τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε μειώσεις τιμών απέστειλε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, κάνοντας λόγο σε συνέντευξή του για μεγάλη διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους. Είχε προηγηθεί λίγες εβδομάδες πριν παρέμβαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, που έκανε λόγο για "πληθωρισμό απληστίας".
Η παρέμβαση του διοικητή της ΤτΕ, έρχεται να ενισχύσει τις φωνές και την κριτική περί υπερβολικών αυξήσεων των τιμών αγαθών, ειδικά σε ορισμένους τομείς όπως τα τρόφιμα, και υπηρεσιών. Ένα μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων που προχώρησαν σε μεγάλες αυξήσεις τιμών λόγω της αναταραχής που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία επιδιώκουν να παγιώσουν τις αυξήσεις αυτές παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες δεν το δικαιολογούν. Η μεγάλη αυτή αύξηση των τιμών έχει οδηγήσει στην εκτόξευση της κερδοφορίας και τη διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους.
Όπως τόνισε ο κ. Στουρνάρας στη συνέντευξή του:«Βασικά, θέλουμε δύο πράγματα: πρώτον, οι μισθολογικές αυξήσεις να μην υπερβαίνουν το άθροισμα του πληθωρισμού και του ρυθμού ανόδου της παραγωγικότητας και δεύτερον, οι επιχειρήσεις, ιδίως σε ορισμένους τομείς, να μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους, τα οποία έχουν διευρυνθεί σημαντικά. Ιδίως στην ενέργεια, στα είδη διατροφής, αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς. Για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια, ο ρυθμός αύξησης των τιμών είναι κατά πολύ υψηλότερος από το ρυθμό αύξησης των μισθών».
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στα μέσα Ιουλίου τόνισε «ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι επίμονος. Και υπάρχει πράγματι μία λογική υποψία ότι πια δεν είναι αποτέλεσμα αυξήσεων στους συντελεστές παραγωγής, οι οποίοι μειώνονται, ας πούμε το κόστος ενέργειας έχει μειωθεί, αλλά αποκτά χαρακτηριστικά τα οποία τελικά έχουν να κάνουν με την ενίσχυση του περιθωρίου κέρδους των επιχειρήσεων. Αυτό το οποίο κάποιοι αποκάλεσαν "πληθωρισμό απληστίας"».
Έχει επισημανθεί πολλές φορές ότι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις διαθέτουν στην Ελλάδα τα προϊόντα τους, είδη διατροφής και άλλα, σε τιμές αισθητά υψηλότερες των τιμών που τα διαθέτουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Ωστόσο ο αποκαλούμενος πληθωρισμός της απληστίας αποτελεί ευρύτερο φαινόμενο και αγγίζει σχεδόν το σύνολο της οικονομίας κάτι που αποτυπώνεται στη μεγάλη αύξηση των περιθωρίων κέρδους και το άλμα της κερδοφορίας.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ακτοπλοΐας, που προκάλεσε την παρέμβαση της κυβέρνησης, οι οποίες διατηρούν και το εφετινό καλοκαίρι τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα παρά την υποχώρηση των τιμών των καυσίμων.
Η αύξηση στις πληρότητες αλλά κυρίως η διατήρηση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων σε υψηλά επίπεδα οδηγούν την Aegean, την μεγαλύτερη αεροπορική εταιρία της χώρας, στο πρώτο κερδοφόρο ‘α εξάμηνο στην ιστορία της λειτουργίας της όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Δημήτρης Γερογιάννης, στη γενική συνέλευση των μετόχων της.
Η τσιμεντοβιομηχανίας Τιτάν στο πρώτο εξάμηνο σημείωσε σε Ελλάδα – Δυτική Ευρώπη αύξηση πωλήσεων κατά +21,3% με τα λειτουργικά κέρδη EBITDA να σημειώνουν αύξηση +82,5%. Η εκτίναξη των EBITDA οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διατήρηση των αυξημένων τιμών που επιβλήθηκαν το 2022.
Οι τράπεζες στο πρώτο εξάμηνο πέτυχαν την αύξηση των επιτοκιακών εσόδων άνω του +50% (Εθνική Τράπεζα +75%, Τρ. Πειραιώς +58%, Eurobank +57%) παρά την αναιμική πιστωτική επέκταση. Οι τράπεζες έλαβαν σχεδόν το σύνολο του οφέλους από τις αυξήσεις επιτοκίων στα δάνεια ενώ μετέφεραν μερικώς και περιορισμένα την άνοδο στις καταθέσεις.
Που οφείλεται ο επίμονος πληθωρισμός
Από το 2021 πολλές επιχειρήσεις ξεκίνησαν να αυξάνουν βαθμιαία τις τιμές λόγω των διαταραχών που προκάλεσε η πανδημία στην εφοδιαστική αλυσίδα ενώ οι αυξήσεις κορυφώθηκαν το 2022 λόγω της ενεργειακής κρίσης, του πολέμου στην Ουκρανία, της μεγάλης αύξησης των τιμών πρώτων υλών και της γενικότερης αβεβαιότητας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων ειδικά στη χώρα μας σημαντικό ρόλο για την αύξηση των τιμών είχε η γενναία επιδοματική πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας η οποία πλημμύρισε με ρευστότητα τα νοικοκυριά και η οποία μπήκε απότομα στην αγορά μετά την άρση των περιορισμών της πανδημίας.
Ωστόσο στην έξαρση του πληθωρισμού στην Ελλάδα φαίνεται συμβάλει η προβληματική δομή της εγχώριας οικονομίας και τα προβλήματα λειτουργίας της αγοράς και του ανταγωνισμού. Όπως επισημαίνει το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεση για την Ελληνική Οικονομία «το ζήτημα του επίμονου δομικού πληθωρισμού, το οποίο, πέρα από τα στοιχεία εισαγόμενου κόστους, σχετίζεται άμεσα με τη δυνατότητα εισόδου και ανταγωνισμού των επιχειρήσεων στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών».
Η φοροδιαφυγή παίζει επίσης σημαντικό ρόλο καθώς υπάρχει μια η καταγεγραμμένη αγοραστική δύναμη, εκτός του επίσημου οικονομικού κυκλώματος, που μπαίνει στην αγορά και συμβάλει στην άνοδο και διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα. Ο διοικητής της ΤτΕ ανέδειξε πρόσφατα το μεγάλο παράδοξο να δηλώνουμε ετησίως εισοδήματα ύψους 80 δισ. και η επίσημη κατανάλωση να φτάνει τα 140 δις. ευρώ.
Σύμφωνα με οικονομολόγους η ακρίβεια στην χώρα μας συνδέεται και με την άνθιση του τουρισμού αλλά και τις μεγάλες επενδύσεις ξένων στο real estate. Η ελληνική οικονομία έχει συνδεθεί σε μεγάλο βαθμό με την παγκόσμια οικονομία χωρίς ωστόσο ακόμα να είναι σε θέση να παράγει εισοδήματα ανάλογα των ευρωπαϊκών δεδομένων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
