Στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του Β’ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου του περιοδικού «Θεολογία», η διεθνούς φήμης καθηγήτρια και συγγραφέας Αλεσάντρα Λέμα (Alessandra Lemma) ανέλυσε τις επιπτώσεις της ψηφιακής τεχνολογίας στις ανθρώπινες σχέσεις και την ψυχολογία.
Η κα Λέμα, επισκέπτρια καθηγήτρια στο University College London και ψυχαναλύτρια, αναφέρθηκε στη ναρκισσιστική δυναμική που μπορεί να αναπτυχθεί μέσω των σχέσεων με ψηφιακούς συντρόφους. Ειδική αναφορά έκανε στις εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης γνωστές ως «griefbots», που μιμούνται τη φωνή και την παρουσία αποθανόντων, επισημαίνοντας πως δυσχεραίνουν την ολοκληρωμένη διαχείριση του πένθους.
Υπενθυμίζοντας τη θέση του Φρόιντ ότι «η τεχνολογία γεννιέται από τη δυσαρέσκεια του ανθρώπου», η κα Λέμα τόνισε πως οι σύγχρονες συσκευές, όπως το κινητό τηλέφωνο, λειτουργούν ως προέκταση του σώματος. Η εξάρτηση από αυτές προκαλεί άγχος όταν απουσιάζουν, υπογραμμίζοντας τον ρόλο τους στην καθημερινότητα.
Η ψυχαναλύτρια εστίασε στη σημασία της αφής και της ενσώματης εμπειρίας, σημειώνοντας πως η υλικότητα του σώματος παραμένει κρίσιμη για την αυτογνωσία και τη σχέση μας με τον κόσμο. Ανέφερε χαρακτηριστικά το παράδειγμα ασθενούς που, λόγω συνεχούς αλληλεπίδρασης με ψηφιακό άβαταρ, αισθανόταν το σώμα του ως «κέλυφος». Το σώμα, τόνισε, λειτουργεί ως «νησί» που μας συνδέει με την πραγματικότητα.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στην επίδραση των νέων τεχνολογιών στην ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη και την ενίσχυση της μοναξιάς, παρά τη διαρκή διαδικτυακή σύνδεση. Η διάκριση μέρας και νύχτας συχνά θολώνει, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η αίσθηση του χρόνου.
Τέλος, η κα Λέμα υπογράμμισε ότι οι εφαρμογές griefbots δημιουργούν μια ψευδαίσθηση επικοινωνίας με αγαπημένα πρόσωπα που έχουν χαθεί, αλλά δεν υποκαθιστούν τη συνειδητή και βιωματική εμπειρία του πένθους. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας του πένθους απαιτεί πραγματική αποδοχή της απώλειας, κάτι που οι ψηφιακές τεχνολογίες δεν μπορούν να προσφέρουν.