Ο Ήλιος αποτελεί ένα ιδιαίτερα δυναμικό αστρικό σώμα, με έντονη και απρόβλεπτη δραστηριότητα. Η Δρ. Όλγα Ε. Μαλανδράκη, διευθύντρια Ερευνών Φυσικής Διαστήματος στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, εξηγεί πώς οι ηλιακές εκρήξεις επηρεάζουν το μαγνητικό πεδίο της Γης, προκαλώντας γεωμαγνητικές καταιγίδες.
Σε δηλώσεις της στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημαίνει τη σημασία των σύγχρονων επιστημονικών εργαλείων για την πρόγνωση τέτοιων φαινομένων. Η ερευνητική ομάδα της, πρωτοπόρος στον τομέα του ηλιακού καιρού, έχει αναπτύξει τα τελευταία πέντε χρόνια εργαλεία πρόγνωσης που χρησιμοποιούνται διεθνώς, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τη NASA.
Τα συστήματα αυτά αξιοποιούν πλέον και τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης, προσφέροντας πιο γρήγορη και ακριβή ανάλυση των ηλιακών φαινομένων. Σύμφωνα με την κα. Μαλανδράκη, τα ελληνικά εργαλεία έχουν ενταχθεί στις διαδικασίες τόσο της ESA όσο και της NASA, έχοντας περάσει αυστηρούς ελέγχους και δοκιμές.
Η NASA έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα συστήματα πρόγνωσης που ανέπτυξε η ομάδα του Αστεροσκοπείου, αναγνωρίζοντας τη συνεισφορά τους στην προστασία αστροναυτών και διαστημικών αποστολών.
Ένα βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ελληνικών εργαλείων είναι η δυνατότητα πρόγνωσης φαινομένων που προέρχονται από τη σκοτεινή πλευρά του Ήλιου, αξιοποιώντας ενεργειακά ηλεκτρόνια ως προάγγελους ηλιακών εκρήξεων.
Αυτή η καινοτομία προσφέρει σημαντικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα, καθώς άλλα διεθνή συστήματα δυσκολεύονται να ανιχνεύσουν φαινόμενα που δεν είναι ορατά από τη Γη.
Η βάση των ελληνικών εργαλείων πρόγνωσης είναι το Σύστημα HESPERIA, το οποίο καταγράφει ηλεκτρόνια που εκτοξεύονται από τον Ήλιο και φτάνουν στη Γη πριν από τα επικίνδυνα πρωτόνια. Η έγκαιρη αυτή προειδοποίηση είναι κρίσιμη για την προστασία δορυφόρων και αστροναυτών, ειδικά σε αποστολές προς το Φεγγάρι και τον Άρη.
Η ομάδα της κα. Μαλανδράκη έχει επεκτείνει την έρευνά της σε νέα σημεία του ηλιακού συστήματος, όπως το Σημείο Λαγκράνζ L1, ενώ έχει αναπτύξει το εργαλείο STEREO REleASE, που αξιοποιεί δεδομένα ραδιο-ακτινοβολίας για ακόμη ακριβέστερες προγνώσεις.
Η NASA χρηματοδοτεί περαιτέρω την ανάπτυξη αυτών των εργαλείων, εντάσσοντάς τα στον τεχνολογικό της εξοπλισμό.
Κρίσιμη προστασία για αστροναύτες και δορυφορικά συστήματα
Η γνώση του ηλιακού καιρού είναι καθοριστική για την προστασία των τεχνολογικών υποδομών στη Γη και την ασφάλεια των μελλοντικών αστροναυτών. Τα ηλιακά ενεργειακά σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες τόσο σε διαστημόπλοια όσο και στην υγεία των πληρωμάτων, ειδικά κατά τη διάρκεια διαπλανητικών αποστολών όπως το πρόγραμμα ARTEMIS της NASA.
Η έγκαιρη πρόγνωση των ηλιακών καταιγίδων επιτρέπει στους αστροναύτες να λάβουν προστατευτικά μέτρα, όπως η παραμονή σε ειδικά καταφύγια εντός του διαστημοπλοίου, αποφεύγοντας δυνητικά θανατηφόρες δόσεις ακτινοβολίας.
Η συγκεκριμένη τεχνολογία αποκτά ιδιαίτερη σημασία για αποστολές στον Άρη, όπου η έλλειψη μαγνητικής ασπίδας αφήνει τα πληρώματα περισσότερο εκτεθειμένα.
Η διαρκής συνεργασία με τη NASA έχει οδηγήσει στην ενσωμάτωση των ελληνικών εργαλείων σε διαστημικές αποστολές, με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να αξιοποιούν την εγχώρια τεχνογνωσία με διαφορετικές προσεγγίσεις.
Η NASA, μέσω του προγράμματος ARTEMIS, ενσωματώνει τα εργαλεία αυτά για την προστασία των αστροναυτών, ενώ η ESA δημιουργεί ενιαία πλατφόρμα πρόσβασης για τους χρήστες της.
Νέες εξελίξεις και επόμενα βήματα
Η εκτόξευση του διαστημοπλοίου IMAP ανοίγει νέο κεφάλαιο για την ελληνική ερευνητική ομάδα, καθώς η NASA έχει αναθέσει την προσαρμογή των εργαλείων πρόγνωσης στα δεδομένα του νέου πειράματος.
Τα πρώτα δεδομένα αναμένονται το 2026, ενισχύοντας περαιτέρω την πληροφοριακή υποδομή για τη διαστημική ασφάλεια.
Η υψηλή κατάρτιση της ελληνικής ομάδας, σε συνδυασμό με το επιστημονικό και τεχνολογικό της έργο, ενισχύει τη διεθνή προσπάθεια προστασίας της ανθρωπότητας από τα απρόβλεπτα φαινόμενα του Ήλιου. Παράλληλα, προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης νέων επιστημόνων στην Ελλάδα
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
