Η «προσγείωση» των μετοχών και οι νέες προκλήσεις για τράπεζες - οικονομία

Με «βύθιση» που θυμίζει την εποχή της πανδημίας αντιδρά το Χρηματιστήριο Αθηνών στην κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου, τερματίζοντας μια παρατεταμένη περίοδο ισχυρής ανόδου από τα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου, άνοδος που σημειώθηκε χωρίς ουσιαστική διόρθωση.

Μέσα σε λίγες συνεδριάσεις, από την Παρασκευή 28 Μαρτίου μέχρι χθες, ο Γενικός Δείκτης υποχωρεί σε ποσοστό -14,79% με τις τραπεζικές μετοχές, πρωταθλήτριες κερδών αυτό το διάστημα, να σημειώνουν απώλειες -20,10%, προκαλώντας σοκ στους επενδυτές που μέχρι πρότινος έβλεπαν τους αγοραστές να σαρώνουν την προσφορά και την αισιοδοξία για τις προοπτικές των εισηγμένων και ειδικά των τραπεζικών μετοχών να κυριαρχεί.

Η βίαιη ανατιμολόγηση των τραπεζικών μετοχών, και εν γένει των εισηγμένων, μπορεί να πυροδοτήθηκε από εξωγενείς παράγοντες, ωστόσο το εύρος των αμερικανικών δασμών και των αντίμετρων που θα προκαλέσουν ανατρέπουν τα οικονομικά δεδομένα και μαζί το αναπτυξιακό story της εγχώριας οικονομίας και κατ’ επέκταση των ελληνικών τραπεζών.

Τα δύο βασικά σενάρια

Στο γενικό πλαίσιο οικονομολόγοι και αναλυτές θεωρούν δύο τα βασικά σενάρια για τη συνέχεια. Το πρώτο θέλει οι σαρωτικοί δασμοί να μην διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο πρόεδρος Τραμπ να προχωρά σταδιακά σε μια αναδίπλωση. Αν επιβεβαιωθεί αυτή η αισιόδοξη εκτίμηση, ίσως οι πληγές επουλωθούν γρηγορότερα, ειδικά στα χρηματιστήρια, αν και θα υπάρξουν και εδώ επιπτώσεις.

Χαρακτηριστική ήταν χθες η αντίδραση της Wall Street στις πληροφορίες περί αναδίπλωσης Τραμπ, αποτυπώνοντας τη δίψα της αγοράς για θετικές εξελίξεις, πληροφορίες που όμως δεν επιβεβαιώθηκαν. 

Το δεύτερο σενάριο θεωρεί ότι οι αμερικανικοί δασμοί ήρθαν για να μείνουν και εστιάζει κυρίως στο ποια θα είναι η αντίδραση των υπολοίπων κρατών στην αμερικανική πολιτική.

Η παγίωση των αμερικανικών δασμών  θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία με μείωση των προβλεπόμενων ρυθμών ανάπτυξης και μείωση των επιτοκίων σε μεγαλύτερη έκταση.

Ειδικότερα σε ότι αφορά την ευρωζώνη, εκτιμάται ότι θα έχουμε πτώση οικονομικής δραστηριότητας και μεγαλύτερη μείωση επιτοκίων σε σχέση με ότι περιμέναμε τον Μάρτιο. 

Επιπλέον οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η τεράστια αυτή παγκόσμια διαταραχή είναι πιθανό στην Ευρώπη να λειτουργήσει αντιπληθωριστικά, τουλάχιστον σε πρώτο χρόνο, μέχρι να απορροφηθεί η πλεονάζουσα παραγωγή που λόγω των δασμών δεν θα κατευθύνει στις ΗΠΑ.

Σε καλύτερη θέση οικονομία – τράπεζες έναντι άλλων κρίσεων

Η συζήτηση για την θέση της ελληνικής οικονομίας έναντι της διεθνούς κρίσης προκαλεί αμηχανία καθώς η επίκληση της καλύτερης, συγκριτικά, θέσης της μοιραία φέρνει στα νου τα περί «θωρακισμένης οικονομίας» το 2008, του τότε υπουργού Οικονομικών, Γ. Αλογοσκούφη, και της καταστροφής που ακολούθησε λίγο μετά.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν ισχυρότατα επιχειρήματα που υποστηρίζουν την αισιόδοξη θεώρηση για την κατάσταση της εγχώριας οικονομίας και κατ’ επέκταση των τραπεζών.

Η εγχώρια οικονομία βρίσκεται σε καθεστώς δημοσιονομικής πειθαρχίας, απολαμβάνει την ομπρέλα των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων μετά τη ρύθμιση χρέους, επωφελείται της αναπτυξιακής ώθησης του Ταμείου Ανάκαμψης και τέλος ο τραπεζικός τομέας έχει εκτεθεί ελάχιστα σε νέα δάνεια, πλην επιχειρηματικών δανείων αξιόχρεων εταιριών.

Ειδικότερα σε ότι αφορά τις τράπεζες η κύρια εστία ανησυχίας είναι η επιθετικότερη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, εξέλιξη που θα ανατρέψει τον επιχειρηματικό τους σχεδιασμό ασκώντας πιέσεις στο σκέλος των επιτοκιακών εσόδων.

Ωστόσο πρόκειται για σχετικά περιορισμένη εστία πίεσης, ενώ η επιθετικότερη μείωση των επιτοκίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερες χορηγήσεις δανείων αλλά και αναθέρμανση της στεγαστικής πίστης η οποία ενισχύεται και από το κυβερνητικό πρόγραμμα Σπίτι μου 2.

Επιπτώσεις ασφαλώς θα υπάρξουν στην οικονομία με επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και ίσως επενδύσεων ωστόσο οι επιπτώσεις αυτές θα είναι μικρότερες σε σχέση με άλλες χώρες στην Ευρώπη. 

Όλα αυτά δεν αλλάζουν τη μεγάλη εικόνα: η ελληνική οικονομία θα εξακολουθήσει να αναπτύσσεται ταχύτερα της ευρωζώνης ενώ οι αποτιμήσεις των ελληνικών τραπεζών παραμένουν σε ελκυστικότερα επίπεδα έναντι των ευρωπαϊκών.

Το νέο σημείο ισορροπίας για τις μετοχές

Μπορεί οι εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης στην εγχώρια οικονομία και στις εισηγμένες να είναι σχετικά συγκρατημένα αισιόδοξες, σε σχέση με το γενικότερο περιβάλλον, ωστόσο όλα αυτά ακόμα δεν μπορούν να αποτυπωθούν στη χρηματιστηριακή αγορά. 

Με την νευρικότητα και την αβεβαιότητα να κυριαρχούν θα πρέπει πρώτα να ηρεμήσουν οι αγορές, να σχηματιστούν νέα σημεία ισορροπίας, προκειμένου η επενδυτική κοινότητα να σταθμίσει τα νέα δεδομένα και να τα αποτιμήσει σταδιακά στις αξίες των εισηγμένων.