Μετά το 2020, ο πληθωρισμός «άνοιξε» το βήμα του, με αποκορύφωμα εκείνο το +9% του 2022. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, ως το τέλος του 2025 η σωρευτική αύξηση των τιμών καταναλωτή για την πενταετία 2021-2025 θα έχει φτάσει το 23%. Όλα αυτά σε μέσους όρους. Γιατί, αν κοιτάξουμε το κόστος διατροφής και στέγασης, εκεί δηλαδή που ξοδεύουν οι φτωχότεροι το σύνολο του εισοδήματος τους, θα δούμε ότι τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα.
Μέσα σε αυτό το πληθωριστικό περιβάλλον, έχουν δοθεί κάποιες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις για την αναπλήρωση των απωλειών από την αύξηση των τιμών. Οι αυξήσεις αυτές, παρά το γεγονός ότι δεν αντισταθμίζουν την οικονομική αιμορραγία που προκαλεί ο πληθωρισμός (απλά την περιορίζουν), διογκώνουν τα εισοδήματα σε αριθμητικούς όρους και αυξάνουν (αδικαιολόγητα) τις φορολογικές υποχρεώσεις των πολιτών.
Με άλλα λόγια, πολλοί συμπατριώτες μας καλούνται να πληρώσουν παραπάνω φόρους από εκείνους που πλήρωναν πριν να χειροτερεύσει η οικονομική τους κατάσταση από τον πληθωρισμό.
Τι θα έπρεπε λοιπόν να κάνει το Κράτος σε αυτή την περίπτωση; Πολύ απλά, να προσαρμόσει (= τιμαριθμοποιήσει) την κλίμακα φορολογίας εισοδημάτων, ώστε να διατηρηθεί κάποια αντιστοιχία αγοραστικής δύναμης και φορολογίας. Όμως «κάνει ότι δεν καταλαβαίνει», προφανώς για να εισπράττει παραπάνω φόρους, αδιαφορώντας για το ότι επιβαρύνει περισσότερο εκείνους που «τα φέρνουν βόλτα» όλο και δυσκολότερα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο των διαρκώς αυξανόμενων τιμών.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ελληνικό Κράτος λειτουργεί κουτοπόνηρα και αντιφατικά, κάνοντας επιλογές σε όρους πολιτικού κόστους-οφέλους και αποφεύγοντας να αντιμετωπίσει ριζικά τα μεγάλα προβλήματα της κοινωνίας. Έτσι και τώρα. Από τη μία πλευρά εισπράττει, άδικα και αδικαιολόγητα, επιπλέον φόρους από τους «μη έχοντες» και από την άλλη μοιράζει επιδόματα με τα χρήματα αυτά.
Ας μιλήσουμε με αριθμούς
Αλλά η διατύπωση υποκειμενικών εκτιμήσεων δεν οδηγεί πάντοτε σε ασφαλή συμπεράσματα. Προτιμότεροι είναι οι αριθμοί. Γι’ αυτό, επεξεργαστήκαμε τα διαθέσιμα δεδομένα και υπολογίσαμε τις επιπτώσεις που έχει για τους πολίτες, η επιμονή του Κράτους στη μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας. Συγκεκριμένα, υπολογίσαμε τον φόρο που αντιστοιχεί στην ισχύουσα κλίμακα και εκείνον που θα έπρεπε να πληρώνουν οι πολίτες, αν διευρύνονταν τα φορολογικά κλιμάκια με βάση τον πληθωρισμό. Οι υπολογισμοί έγιναν για εισοδήματα που κυμαίνονται από 10.000 μέχρι 1.000.000 ευρώ και για κάθε χρόνο, από το 2021 ως το 2025.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής, που συνοψίζονται στον πιο κάτω πίνακα, μας οδηγούν στις εξής διαπιστώσεις:
- Όλοι οι φορολογούμενοι, με εισόδημα πάνω από 10.000 ευρώ, πληρώνουν παραπάνω από τον φόρο που τους αναλογεί, για μόνο το γεγονός ότι ο πληθωρισμός διογκώνει ονομαστικά το εισόδημα τους, ενώ την ίδια στιγμή μειώνεται η αγοραστική τους δύναμη.
- Ακόμη και εκείνοι που έχουν ετήσιο εισόδημα ως 20.000 ευρώ (22% των φορολογουμένων), δηλαδή αυτοί που αγωνίζονται σκληρά για να καταφέρουν να πληρώσουν το νοίκι και να φέρουν φαγητό στο σπίτι, πληρώνουν κατά μέσο όρο 7% παραπάνω από τον φόρο που τους αναλογεί, σε μια περίοδο που το πραγματικό τους εισόδημα έχει μειωθεί.
- Τη μεγαλύτερη πρόσθετη επιβάρυνση (+9%) υφίστανται αυτοί που αποκαλούνται «μεσαία τάξη» (ετήσιο εισόδημα από 20.000 ως 50.000 ευρώ) και αποτελούν το 11% των φορολογουμένων.
- Η διατήρηση της φορολογικής κλίμακας στη σημερινή της μορφή δεν φαίνεται να επηρεάζει όσους έχουν εισόδημα πάνω από 100.000 ευρώ (1% των φορολογουμένων). Επίσης, εκείνους που δηλώνουν μέχρι 10.000 ευρώ (το 66% των φορολογουμένων). Σε αυτή την τελευταία κατηγορία υπάρχουν σαφώς πολλοί φτωχοί συμπατριώτες μας, αλλά υπάρχουν επίσης και πολλοί φοροφυγάδες, που όχι μόνο δεν πληρώνουν αυτά που τους αναλογούν αλλά εισπράττουν και επιδόματα, που χρηματοδοτούνται με τους φόρους των άλλων.
Φορολογητέο Εισόδημα | Επιπλέον φόρος που καταβάλλεται λόγω μη τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας |
% του αριθμού των φορολογικών δηλώσεων |
| 0 - 10000 | 0 | 66% |
| 10.001 - 20.000 | 7% |
22% |
| 20.001 – 50.000 | 9% |
11% |
| 50.001 - άνω | Για εισόδημα μέχρι 100.000 η επιπλέον επιβάρυνση είναι περίπου 5%. Για πάνω από 100.000, η επιπλέον επιβάρυνση τείνει στο μηδέν. |
1% |
Επίλογος
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η μέση φορολογική επιβάρυνση των Ελλήνων (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) είναι από τις υψηλότερες στον ΟΟΣΑ, φτάνοντας το 45% του ΑΕΠ. Ακόμη χειρότερα, δεν σηκώνουν όλοι τα βάρη που τους αναλογούν, αφού το 66% των φορολογουμένων δηλώνει λιγότερα από 10.000 ευρώ (βλ. πίνακα). Έτσι, καλούνται οι λίγοι να πληρώσουν για τους πολλούς.
Όπως επισημαίνει ο ΙΟΒΕ σε σχετική μελέτη του (2024), το 80% των φορολογικών εσόδων προέρχονται από μόλις το 20% των φορολογουμένων. Αυτούς τους φορολογούμενους, τη λεγόμενη «μεσαία τάξη», το Ελληνικό Κράτος θα έπρεπε να προσπαθήσει να τους ελαφρύνει από τα υπερβολικά βάρη που σηκώνουν, έστω και αν αυτό σήμαινε ότι θα βγάζαμε μικρότερο πρωτογενές πλεόνασμα. Αντί γι’ αυτό όμως, θεώρησε καλό να τους «ξεζουμίσει» κι άλλο, αποφεύγοντας να τιμαριθμοποιήσει τη φορολογική κλίμακα.
Αυτή η τακτική μου θυμίζει τον λαϊκό μύθο με την καμήλα, που τη φόρτωναν διαρκώς και άντεχε, μέχρι που κατέρρευσε με την προσθήκη μιας χούφτας άχυρου, γιατί είχαν ξεπεραστεί τα όρια της αντοχής της;
Γράφει ο Μιχάλης Γκλεζάκος, καθηγητής Χρηματοοικονομικής Πανεπιστημίου Πειραιώς
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
