Αμερικανοί και Ευρωπαίοι καταναλωτές αλλά και επιχειρηματικοί όμιλοι βρίσκονται εν μέσω διασταυρούμενων πυρών από δασμούς, με ΕΕ και ΗΠΑ να βρίσκονται στα χαρακώματα ενός πρωτοφανούς εμπορικού πολέμου, ενώ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα υπάρξει εκεχειρία.
Στα μέσα της εβδομάδας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα προβεί σε αντίποινα για τους πρόσφατα επιβληθέντες -αλλά από καιρό απειλούμενους- γενικούς δασμούς 25% στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Ντόναλντ Τραμπ. Τα αντίποινα της ΕΕ πρόκειται να πλήξουν προϊόντα αξίας 26 δισ. ευρώ, καθώς οι νέοι αμερικανικοί δασμοί θα ισχύσουν για ευρωπαϊκά προϊόντα αξίας 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν συντάξει ένα έγγραφο 99 σελίδων, στο οποίο απαριθμούνται συγκεκριμένα αμερικανικά είδη που εξετάζονται για δασμούς στις Βρυξέλλες. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα αγαθών, από αγροτικά προϊόντα, είδη οικιακής χρήσης και πλαστικά μέχρι αλκοόλ και ενδύματα μόδας, μαζί με χάλυβα και αλουμίνιο και τα παράγωγα εμπορικά τους προϊόντα.
Ο Τραμπ από την πλευρά του άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν περισσότερα αμερικανικά αντίμετρα, δηλώνοντας ότι θα απαντήσει στη δράση της ΕΕ και ότι «ό,τι μας χρεώνουν, το χρεώνουμε κι εμείς». Μια ακόμη ανατροπή ήρθε την Πέμπτη, καθώς ο Τραμπ απείλησε με δασμούς 200% στο κρασί, τη σαμπάνια και άλλα αλκοολούχα προϊόντα που προέρχονται κυρίως από τη Γαλλία. Προηγουμένως είχε προτείνει την εφαρμογή ενός ενιαίου δασμού 25% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές.
Οι αναλυτές της Citi ανέφεραν σε report ότι είναι απίθανο να υπάρξει σημαντικός, άμεσος μακροοικονομικός αντίκτυπος από τους ανακοινωθέντες δασμούς της ΕΕ, δεδομένου ότι τα στοχευόμενα αγαθά αντιπροσωπεύουν περίπου το 5,5% των μη ενεργειακών εισαγωγών της περιοχής από τις ΗΠΑ - αλλά ότι θα μπορούσε να υπάρξει έμμεσος αντίκτυπος μέσω της αυξημένης επιχειρηματικής και καταναλωτικής αβεβαιότητας.
Οι ευρωπαϊκοί τομείς που πρόκειται να παρασυρθούν στη δίνη των εμπορικών εντάσεων περιλαμβάνουν τα αυτοκίνητα - που ήδη κλονίζονται από τους νέους δασμούς μεταξύ ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικού - τα μέταλλα, τις κατασκευές, τα οινοπνευματώδη ποτά, τα είδη πολυτελείας, τα καταναλωτικά αγαθά, το λιανικό εμπόριο, τους παραγωγούς τροφίμων, τη γεωργία και τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Οι δασμοί της ΕΕ θα ανεβάσουν το κόστος για μια «σειρά από κατασκευαστές, όχι λιγότερο τους κατασκευαστές αυτοκινήτων και τους παραγωγούς τροφίμων», δήλωσε η Σ. Στρίτερ, επικεφαλής του τμήματος χρημάτων και αγορών της Hargreaves Lansdown, υπογραμμίζοντας ότι θα επηρεαστούν καθημερινά είδη όπως ένα κουτάκι κόκα κόλα ή μια κονσέρβα φασόλια.
«Υπάρχει περιορισμένο περιθώριο που μπορούν να απορροφήσουν οι κατασκευαστές, και οι γίγαντες των αυτοκινήτων φαίνεται ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με το διπλό χτύπημα του υψηλότερου κόστους και των εξαιρετικά επιφυλακτικών καταναλωτών, που δεν είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν πολλά χρήματα εν μέσω αβεβαιότητας», πρόσθεσε η ίδια.
Ο αντίκτυπος στους καταναλωτές θα είναι γρήγορος, καθώς οι επιχειρήσεις θα μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος για να στηρίξουν τα περιθώρια κέρδους, σύμφωνα με τον Σ. Κατζ, επικεφαλής επενδύσεων στην εταιρεία διαχείρισης περιουσίας Robertson Stephens, ο οποίος προέβλεψε ότι οι αυξήσεις των τιμών θα είναι ορατές από τη στιγμή που τα μέτρα της ΕΕ θα τεθούν σε ισχύ την 1η Απριλίου.
«Οι δασμοί της ΕΕ στα αμερικανικά σιτηρά, όπως το καλαμπόκι και η σόγια, ενδέχεται να διαταράξουν τον εφοδιασμό ζωοτροφών, επηρεάζοντας αρνητικά την ανταγωνιστικότητα του κτηνοτροφικού τομέα της ΕΕ. Ο τομέας αυτός είναι ευάλωτος λόγω της περιορισμένης ικανότητάς του να αναπτύξει βραχυπρόθεσμα αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού για τον μετριασμό των επιπτώσεων των δασμών», επεσήμανε.
Προσέθεσε ακόμη ότι «ο ευρύτερος αντίκτυπος περιλαμβάνει διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και οικονομική αβεβαιότητα για τις βιομηχανίες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές των ΗΠΑ. Βασικοί τομείς όπως ο χάλυβας και η γεωργία ενδέχεται να αντιμετωπίσουν υψηλότερο λειτουργικό κόστος, μειωμένη ανταγωνιστικότητα και πιθανές απώλειες θέσεων εργασίας».
Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ οι νέοι δασμοί που επέβαλαν οι ΗΠΑ στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την ΕΕ διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και προκαλούν απώλειες για τους Ευρωπαίους παραγωγούς, ενώ οι δασμοί των ΗΠΑ σε προϊόντα όπως το γαλλικό κονιάκ και τα καλλυντικά μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τις εξαγωγές και τις θέσεις εργασίας. Οι δασμοί του Τραμπ θα μπορούσαν στο μέλλον να στοχεύσουν επίσης τις εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων της ΕΕ, οι οποίες είναι κρίσιμες για χώρες όπως η Ιρλανδία και η Δανία που βασίζονται στο εμπόριο με τις ΗΠΑ.
Η αντίδραση των εταιρειών
Σε ανακοίνωσή, ο εμπορικός οργανισμός spiritsEUROPE κατήγγειλε τα αντίποινα της ΕΕ στους δασμούς του Τραμπ. Ο οργανισμός, στα μέλη του οποίου περιλαμβάνονται 30 εθνικές ενώσεις και μεγάλες εταιρείες, όπως η Diageo που παράγει το Johnnie Walker και η Brown-Forman που παράγει το Jack Daniel's, δήλωσε ότι η είδηση ήρθε σε μια «δύσκολη στιγμή για τον κλάδο των αλκοολούχων ποτών», ο οποίος βλέπει «σημαντική επιβράδυνση σε πολλές βασικές αγορές».
Προειδοποίησε ότι αν εφαρμοστούν την 1η Απριλίου, οι δασμοί της ΕΕ στα αμερικανικά αλκοολούχα ποτά θα έχουν «εξαιρετικά επιζήμιο αντίκτυπο στις εταιρείες της ΕΕ που παράγουν αμερικανικά αλκοολούχα ποτά [και] στις αμερικανικές εταιρείες που επενδύουν σημαντικά στην Ευρώπη ... θέτοντας σε κίνδυνο τις πολλές θέσεις εργασίας που υποστηρίζουν».
Σε τομείς όπως τα είδη πολυτελείας και το λιανικό εμπόριο, ο εταιρικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη συγκεκριμένη εταιρεία και τις αλυσίδες εφοδιασμού της, εκτιμά η AlphaValue. Τα προϊόντα πολυτελείας επηρεάζονται άμεσα από τους υψηλότερους δασμούς μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ, επειδή συχνά κατασκευάζονται στην Ευρώπη. Ακόμη και όταν μια αλυσίδα εφοδιασμού προέρχεται από την Ασία, το τελικό προϊόν συχνά αποθηκεύεται και αποστέλλεται από την Ευρώπη.
Παρομοίως, μια εταιρεία λιανικής πώλησης όπως η ιδιοκτήτρια της Zara, η Inditex, θα προστατεύεται από το επιχειρηματικό της μοντέλο, με πάνω από το ήμισυ της προμήθειας και της παραγωγής αγαθών να γίνεται σε γειτονικές χώρες. Ωστόσο, μια εταιρεία όπως ο διαδικτυακός λιανοπωλητής Asos έχει μεγάλο μέρος της αλυσίδας εφοδιασμού της στην Ασία και έχει περιορισμένη ευελιξία, καθώς και σημαντικές εξαγωγές στην αγορά των ΗΠΑ, οι οποίες θα επηρεαστούν.
Περιβάλλον αβεβαιότητας
Εν μέσω έντονης πολιτικής διαμάχης, εξακολουθεί να υπάρχει η πιθανότητα να πέσουν ή να αυξηθούν οι δασμοί.
Τονίζοντας ότι το μπλοκ «λυπάται βαθιά» για την προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ στο εμπόριο, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι η ΕΕ παραμένει «έτοιμη να συμμετάσχει σε ουσιαστικό διάλογο» με τις ΗΠΑ.
«Για τις αμερικανικές μετοχές, είναι οι επιχειρήσεις που εμπλέκονται στους τομείς των καταναλωτικών και βιομηχανικών προϊόντων που θα επηρεαστούν περισσότερο, με την πραγματικότητα της κατάστασης να είναι ότι μια σημαντική αύξηση των τιμών πολλών από αυτά τα αγαθά στην Ευρώπη απλώς θα αναγκάσει τους καταναλωτές εκεί να αγοράσουν εναλλακτικές λύσεις από τη ζώνη του ευρώ ή από αλλού», εκτιμά ο Μ. Φιλντ, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής της Morningstar.
«Για τις ευρωπαϊκές μετοχές, το πιο ανησυχητικό μέρος της εξίσωσης είναι το τι θα επακολουθήσει. Είναι πολύ πιθανό οι ΗΠΑ να προβούν σε αντίποινα, επιβάλλοντας ένα ευρύτερο φάσμα δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα. Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες θα πρέπει να ανησυχούν, όπως και οι κατασκευαστές χημικών προϊόντων, καθώς και οι καταναλωτικές εταιρείες σε χώρους όπως το αλκοόλ», επεσήμανε.