Ειδική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 3 Νοεμβρίου στην έδρα του ΟΗΕ για την Παγκόσμια Ημέρα Τερματισμού της Ατιμωρησίας για Εγκλήματα κατά Δημοσιογράφων, υπό την αιγίδα της Ομάδας Φίλων για την Προστασία των Δημοσιογράφων.
Τη διοργάνωση ανέλαβαν η Ελλάδα, η Γαλλία και η Λιθουανία, με στόχο να αναδείξουν τη διαρκώς αυξανόμενη απειλή κατά της ασφάλειας των δημοσιογράφων και τα υψηλά ποσοστά ατιμωρησίας διεθνώς.
Η συγκεκριμένη ημέρα τιμά τους δημοσιογράφους που έχασαν τη ζωή τους αναζητώντας την αλήθεια και αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο της ανεξάρτητης, πολυφωνικής και ελεύθερης ενημέρωσης στη διαφύλαξη της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην αύξηση της βίας κατά δημοσιογράφων, με έμφαση στις γυναίκες, που αντιμετωπίζουν πολλαπλές μορφές στοχοποίησης, τόσο φυσικές όσο και ψηφιακές.
Η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας, πρέσβυς Α. Μπάλτα, υπενθύμισε ότι η ημέρα θεσπίστηκε με ψήφισμα του ΟΗΕ το 2013. Αναφέρθηκε στη συμβολή Ελλάδας και Γαλλίας στο πρώτο σχετικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας το 2006, με τη Γαλλία και Λιθουανία να ακολουθούν το 2015.
Ευχαρίστησε τα μέλη της Ομάδας Φίλων για τη δέσμευσή τους και παρουσίασε τους βασικούς ομιλητές, όπως την Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του τμήματος Επικοινωνίας του ΟΗΕ, Μελίσα Φλέμινγκ.
Η Μελίσα Φλέμινγκ περιέγραψε τη δύσκολη πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι ερευνητικοί δημοσιογράφοι και οι πολεμικοί ανταποκριτές, τονίζοντας πως «Οι νεκροί δεν δημοσιεύουν. Οι νεκροί δεν μιλούν».
Επισήμανε ότι το διακριτικό PRESS έχει πάψει να λειτουργεί ως προστατευτικό σύμβολο και ότι η εποχή χαρακτηρίζεται ως η πιο θανατηφόρα για τους δημοσιογράφους, με την ατιμωρησία να παραμένει διαδεδομένη. Αναφέρθηκε και στους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης, επισημαίνοντας ότι το 45% των AI ειδησεογραφικών περιλήψεων περιέχουν σοβαρά λάθη.
Υπογράμμισε την ανάγκη προστασίας των δημοσιογράφων, καθώς βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή των γεγονότων και της λογοδοσίας». Στην εκδήλωση τονίστηκε ότι η ατιμωρησία διαιωνίζει έναν κύκλο φόβου και αυτολογοκρισίας, με αρνητικές συνέπειες για την ελευθερία της έκφρασης και τη δημοκρατία.
Ο πρέσβης της Γαλλίας, Ζερόμ Μποναφόν, ανέδειξε τους κινδύνους που προέρχονται από συγκρούσεις, οργανωμένο έγκλημα και νέες τεχνολογίες, υπογραμμίζοντας τη στοχοποίηση των γυναικών δημοσιογράφων. Τόνισε τη σημασία της ελεύθερης και ακριβούς δημοσιογραφίας και τη διασφάλιση ορίων για την προστασία της αξιοπρέπειας και της ιδιωτικότητας.
Ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Επικοινωνίας της UNESCO, Ταουφίκ Γελάσι, σημείωσε ότι η ατιμωρησία «στέλνει μήνυμα ότι η βία μπορεί να σιωπήσει την αλήθεια». Παρουσίασε δράσεις προστασίας δημοσιογράφων, όπως στην Ουκρανία, και στοιχεία για τις επιθέσεις κατά γυναικών δημοσιογράφων, ενώ ανέδειξε τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στη διεύρυνση των κινδύνων.
Ο Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Λιθουανίας, Α. Νταμπράσκας, υπογράμμισε ότι κάθε επίθεση σε δημοσιογράφο είναι και επίθεση στη δημοκρατία. Ανέφερε ότι η χώρα του στηρίζει εξόριστους δημοσιογράφους και δεσμεύθηκε για τη συνέχιση της υπεράσπισης της ελεύθερης και πλουραλιστικής ενημέρωσης.
Ο πρέσβης της ΕΕ, Σταύρος Λαμπρινίδης, αναφέρθηκε σε παραδείγματα δολοφονημένων δημοσιογράφων και στις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την προστασία τους, όπως η παροχή βίζας και νομικής στήριξης. Προειδοποίησε για τους κινδύνους της παραπληροφόρησης μέσω τεχνητής νοημοσύνης και τόνισε τη σημασία της δημοσιογραφίας ως πράξης αρχής.
Η πρέσβυς της Κύπρου, Μαρία Μιχαήλ, επισήμανε την ανάγκη ενίσχυσης του νομικού πλαισίου, της ψηφιακής παιδείας και της διεθνούς συνεργασίας για την προστασία των δημοσιογράφων.
Συνολικά, οι συμμετέχοντες υπογράμμισαν την ανάγκη ενίσχυσης μηχανισμών πρόληψης, προστασίας και λογοδοσίας, καθώς και της συνεργασίας με τις τεχνολογικές εταιρείες για την αντιμετώπιση των ψηφιακών απειλών.
Η εκδήλωση ανέδειξε τη δέσμευση Ελλάδας, Γαλλίας και Λιθουανίας για την ενίσχυση των διεθνών προσπαθειών προστασίας της ελευθερίας του Τύπου και των επαγγελματιών των ΜΜΕ, επισημαίνοντας ότι η ασφάλεια των δημοσιογράφων αποτελεί θεμέλιο για διαφανείς και δημοκρατικές κοινωνίες.