Drones στην υπηρεσία του ΟΣΕ για τη φύλαξη του σιδηροδρομικού δικτύου

Σε έναν από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους των τελευταίων ετών που στοιχίζει στον ελληνικό σιδηρόδρομο ως και 10 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, προσπαθεί να βρει θεραπεία ο ΟΣΕ με σύμμαχο την τεχνολογία. Drones και οπτικές ίνες επιστρατεύονται ως ανάχωμα στις συμμορίες που ξηλώνουν την υποδομή, κυρίως για τον χαλκό, ή προκαλούν δολιοφθορές στο δίκτυο.

Μέσα στην εικοσαετία της απαξίωσης του ελληνικού σιδηροδρόμου, θύμα δεν ήταν μόνο το ανενεργό δίκτυο της Πελοποννήσου που έχει πια αποψιλωθεί, αλλά και το ενεργό κομμάτι. Τα συστήματα τηλεδιοίκησης που εγκαταστάθηκαν στον βασικό άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης σταδιακά από το 2002, αφέθηκαν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα ως το 2012 να «σβήσουν» και να απαξιωθούν. Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών έγινε, δυστυχώς, ο μεγεθυντικός φακός όσων ακολούθησαν με τη σύμβαση 717, που οδήγησαν να μην υπάρχουν συστήματα ασφαλείας στις ελληνικές ράγες ως το 2023.

Το τελευταίο διάστημα, γνώστες της σιδηροδρομικής πραγματικότητα στη χώρα μας βλέπουν μία αύξηση των δολιοφθορών. Μόλις μία εβδομάδα πριν το Πάσχα, στην περιοχή της Θήβας έγινε «επιδρομή» στον εξοπλισμό της τηλεδιοίκησης, με τα καλώδια να κόβονται επίτηδες σε σημείο όπου δεν ήταν δυνατόν να επανασυνδεθούν άμεσα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε απάντηση στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, ο ΟΣΕ κάνει αναφορά σε ένα πρόβλημα σε έξαρση, που κρατά στη χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη από την εποχή του 2000, κάνοντας μάλιστα λόγο ακόμα και για ένοπλες εγκληματικές συμμορίες με καλή οργάνωση. Αν και το κόστος δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια, κυμαίνεται ετησίως στα 5 με 10 εκατ. ευρώ.

Στόχος η επέκταση της χρήσης drones

Από τα τέλη του 2021, ο Οργανισμός ξεκίνησε μέσω διαγωνισμού την επιθεώρηση ορισμένων περιοχών γραμμών με drones, προκειμένου να αποσοβήσει κλοπές υλικών ή δολιοφθορές. Σήμερα, σύμφωνα με πληροφορίες, drones επιτηρούν συνολικά επτά περιοχές ευθύνης του ΟΣΕ, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών εγκαταστάσεων, όπως το Θριάσιο ΙΙ, οι εγκαταστάσεις από τον σιδηροδρομικό σταθμό στη Θήβα ως τον καταυλισμό στη θέση Πυρί, αλλά και τμήματα των ανοιχτών γραμμών, πχ. περιοχή Ειδομένης ή σταθμός Δομοκού, όπου το πρόβλημα είναι εντονότερο.

Τα drones έχουν τη δυνατότητα να περιπολούν και κατά τη διάρκεια της νύχτας, από ύψος 3.000 ποδιών, ώστε να μην γίνονται εύκολα αντιληπτά από τους επίδοξους. Τα δεδομένα μεταφέρονται realtime στο κέντρο παρακολούθησης προκειμένου να ειδοποιηθούν οι μονάδες φύλαξης του δικτύου. Έτσι, έχουν αποτραπεί μέχρι σήμερα αρκετές επιθέσεις, ειδικά στην περιοχή της Θεσσαλίας τα συμβάντα έχουν ελαχιστοποιηθεί.

Η επέκταση της χρήσης τους σε μεγαλύτερο μέρος του δικτύου φαίνεται πως είναι μονόδρομος για τον ΟΣΕ, ειδικά στις πλέον «ευάλωτες» εγκαταστάσεις, όμως όλα εξαρτώνται από την εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων. Η πρόσφατη παράταση της σύμβασης παροχής υπηρεσιών φύλαξης σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων και ανοικτής γραμμής με τη χρήση Drones που έληγε στις 9/4/2024, για διάστημα 50 ημερών, μέχρις ότου ολοκληρωθεί ο σχετικός νέος διαγωνισμός, ανήλθε σε 140.808,55 ευρώ (με ΦΠΑ).

Σήμερα, η ομπρέλα κάλυψης του δικτύου περιλαμβάνει περιπολίες και κάμερες σε ευαίσθητα σημεία. Ο ΟΣΕ για να προστατεύσει την περιουσία του λαμβάνει και άλλα μέτρα, όπως η αντικατάσταση των καλωδίων με οπτική ίνα. Η οπτική ίνα μάλιστα είναι εξοπλισμένη με σύστημα,  που εντοπίζει αμέσως ηλεκτρονικά το ακριβές σημείο τυχόν κοπής τους. Έτσι, γίνεται άμεσα η ενημέρωση για την αποκατάσταση του προβλήματος, ενώ η οπτική ίνα είναι και πιο οικονομική.