Πώς θα δοθεί η έκπτωση φόρου έως 16.000 ευρώ για τις ανακαινίσεις

Τις λεπτομέρειες εφαρμογής της διάταξης που προβλέπει γενναία έκπτωση φόρου για όσους ανακαίνισαν κατοικίες ή επαγγελματικούς χώρους το 2024 και εξόφλησαν τη δαπάνη με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής καθορίζει κοινή απόφαση των υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Η απόφαση (Α 1197/2024) υπογράφηκε στις 20 Δεκεμβρίου και δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 27 Δεκεμβρίου, ενώ ισχύει αναδρομικά, από την 1η Ιανουαρίου 2024. Φυσικά θα μπορούσε να έχει εκδοθεί νωρίτερα, ώστε οι φορολογούμενοι να γνωρίζουν έγκαιρα τις λεπτομέρειες, για να διασφαλίσουν το ισχυρό φορολογικό κίνητρο.

Τονίζεται πως η υψηλή έκπτωση φόρου δίδεται ως κίνητρο στους φορολογούμενους για να ζητούν αποδείξεις, με στόχο την πάταξη της φοροδιαφυγής στον τομέα των οικοδομικών επαγγελμάτων.

Η έκπτωση φόρου που απολαμβάνουν όσοι ανακαίνισαν κτίρια ανέρχεται σε έως 16.000 ευρώ και κατανέμεται σε πέντε διαδοχικά φορολογικά έτη, ήτοι έως 3.200 ευρώ για κάθε έτος.

Ωστόσο, αυτό ισχύει μόνο για όσους πληρώσουν ανάλογο (υψηλό) φόρο εισοδήματος, καθώς, εάν ο φόρος εισοδήματος είναι χαμηλότερος, δεν επιστρέφεται και δεν συμψηφίζεται η διαφορά.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την απόφαση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, του υφ. ΥΠΕΘΟ, Χρίστου Δήμα και του ΥΠΕΝ, Θόδ. Σκυλακάκη, οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, μειώνουν ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος φόρου για κάθε φορολογικό έτος.

Όπως διευκρινίζει η απόφαση, φόρος που αναλογεί είναι ο φόρος που προκύπτει όταν από τον φόρο κλίμακας εισοδήματος αφαιρεθούν οι προβλεπόμενες από τον νόμο μειώσεις, όπως προκύπτει από την Πράξη Διοικητικού/Διορθωτικού Προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος.

Στο πλαίσιο, αυτό, αν το ποσό της μείωσης που δικαιούται ο φορολογούμενος για το οικείο φορολογικό έτος είναι μεγαλύτερο από τον φόρο που αναλογεί, το πλεονάζον ποσό:

• δεν επιστρέφεται,
• δεν συμψηφίζεται με άλλη φορολογική υποχρέωση,
• δεν μεταφέρεται και δεν εκπίπτει σε επόμενο φορολογικό έτος
• δεν μεταφέρεται προς έκπτωση στον άλλο σύζυγο ή στο έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.

Ποια κτίρια αφορούν

Οι «επιλέξιμες δαπάνες» αφορούν όλα τα κτίρια ανεξαρτήτως της χρήσης τους, εφόσον δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν εντάσσονται σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων ή άλλα προγράμματα ή δράσεις επιχορήγησης και αναγνωρίζονται για τη μείωση του φόρου, εφόσον:

• Πραγματοποιούνται από 1/1/2024 έως και 31/12/2024 σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα και η προμήθεια των αγαθών και η παροχή των σχετικών υπηρεσιών πραγματοποιείται από επιχειρήσεις οι οποίες έχουν τη φορολογική κατοικία τους ή διατηρούν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και
• Δεν έχουν εκπέσει ως δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρηματικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ.

Το ανώτατο συνολικό ποσό των «επιλέξιμων δαπανών» και της μείωσης του φόρου που δικαιούται ο φορολογούμενος είναι το ποσό των 16.000 ευρώ, για όλα τα φορολογικά έτη, ήτοι 2024, 2025, 2026, 2027 και 2028.

Το ποσό της δαπάνης για την αγορά υλικών, που λαμβάνεται υπόψη για τη μείωση του φόρου, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του ποσού των δαπανών για τη λήψη υπηρεσιών.

Η μείωση που δικαιούται ο φορολογούμενος κατανέμεται στο έτος που πραγματοποιείται η δαπάνη ή μέρος αυτής και στα τέσσερα (4) επόμενα έτη, με το ανώτατο ετήσιο ποσό μείωσης να ανέρχεται στο ποσό των τριών χιλιάδων διακοσίων (3.200) ευρώ.

Οι δικαιούχοι της μείωσης φόρου

Το ποσό των επιλέξιμων δαπανών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική ή αισθητική αναβάθμιση του κτιρίου, μειώνει το φόρο εισοδήματος του φυσικού προσώπου που τις πραγματοποίησε και έχει δικαίωμα πλήρους κυριότητας, επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας σε αυτό. Διευκρινίζεται όμως ότι:

• Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας το ανώτατο συνολικό όριο δαπάνης και η μείωση του φόρου εισοδήματος περιορίζονται με βάση το ποσοστό πλήρους κυριότητας του φυσικού προσώπου που πραγματοποίησε τη δαπάνη.
• Σε περίπτωση που το φυσικό πρόσωπο που πραγματοποίησε τη δαπάνη έχει δικαίωμα επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας στο κτίριο, το ανώτατο συνολικό όριο δαπάνης και η μείωση του φόρου εισοδήματος περιορίζονται ανάλογα με την αξία του δικαιώματος επί της συνολικής (αντικειμενικής) αξίας του ακινήτου.
• Στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή πολυκατοικίας/συγκροτήματος ιδιοκτησιών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, αυτές λαμβάνονται υπόψη για τους δικαιούχους ανάλογα με τα χιλιοστά συνιδιοκτησίας τους, με βάση σχετική βεβαίωση που χορηγείται από τον διαχειριστή και στην οποία καταχωρείται ο ΑΤΑΚ του ακινήτου το οποίο βρίσκεται εντός του κτιρίου για το οποίο πραγματοποιείται η σχετική δαπάνη.

Ποιες δαπάνες αναγνωρίζονται

Οι δαπάνες λήψης υπηρεσιών οι οποίες αναγνωρίζονται για την εξασφάλιση της έκπτωσης, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, ενεργειακές και λειτουργικές-αισθητικές.

Οι ενεργειακές δαπάνες είναι οι ακόλουθες:

• Τοποθέτηση θερμομόνωσης.
• Αντικατάσταση κουφωμάτων, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων.
• Εγκατάσταση ή αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ ψύξης καθώς και των αναγκαίων υποδομών και στοιχείων ώστε να καθίσταται πλήρως λειτουργικό.
• Εγκατάσταση διατάξεων αυτόματου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
• Εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστημάτων ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες) όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
• Εγκατάσταση συστήματος παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
• Εγκατάσταση συστήματος μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
• Αναβάθμιση φωτισμού των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας.

Οι λειτουργικές-αισθητικές δαπάνες είναι οι εξής:

• Τοποθέτηση/αντικατάσταση υδραυλικής εγκατάστασης.
• Τοποθέτηση/αντικατάσταση ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
• Συντήρηση/επισκευή στέγης.
• Επισκευή τοιχοποιίας/Χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτιρίων.
• Τοποθέτηση σταθερών ή κινητών συστημάτων σκίασης.
• Αναβάθμιση ή εγκατάσταση ανελκυστήρα.
• Εγκατάσταση οικιακών σημείων επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
• Αλλαγή ή επισκευή δαπέδων.

Οι δαπάνες αγοράς υλικών

Οι δαπάνες αγοράς υλικών που αναγνωρίζονται είναι οι ακόλουθες:

• Υλικά θερμομόνωσης.
• Κουφώματα, υαλοπινάκων και εξωτερικών προστατευτικών φύλλων προς αντικατάσταση
• Σύστημα αυτοπαραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (με ενεργειακό συμψηφισμό), καθώς και συστήματα ηλεκτρικών συσσωρευτών (μπαταρίες), όταν συνδυάζονται με φωτοβολταϊκά συστήματα.
• Σύστημα παραγωγής ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
• Σύστημα μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας.
•  Υλικά υδραυλικής εγκατάστασης.
• Υλικά ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.
• Υλικά τοιχοποιΐας/χρωματισμού εσωτερικά και εξωτερικά των κτηρίων, κ.λπ.

Πώς αναγνωρίζονται οι αποδείξεις

Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη μείωση του φόρου εισοδήματος είναι σωρευτικά οι ακόλουθες:

• Η απόδειξη πραγματοποίησης των δαπανών αυτών, με νόμιμα παραστατικά (Τιμολόγιο ή στοιχείο λιανικής πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών), στα οποία αναγράφεται διακριτά το είδος και η αξία των αγαθών και υπηρεσιών, τα στοιχεία (ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ) του προσώπου καθώς και τα στοιχεία του ακινήτου (ΑΤΑΚ), εκτός αν πρόκειται για κοινόχρηστα, για τα οποία αρκεί μόνο η διεύθυνση του ακινήτου.
• Η τμηματική ή εξολοκλήρου εξόφληση των δαπανών, ανεξαρτήτως του ύψους αυτών, να έχει πραγματοποιηθεί, εντός του οικείου φορολογικού έτους, με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών.
• Ως «ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής», νοείται κάθε μέσο πληρωμής, που απαιτεί τη μεσολάβηση ενός τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού δικτύου, όπως π.χ. η μεταφορά χρημάτων μέσω ειδικών διαδικτυακών εφαρμογών («e-banking»), καρτών, το «ηλεκτρονικό πορτοφόλι», κ.λπ., ενώ στους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα πιστωτικά ιδρύματα, τα γραφεία ταχυδρομικών επιταγών και τα ιδρύματα πληρωμών, ανεξάρτητα αν έχουν την έδρα τους στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή (Ε.Ε., τρίτες χώρες).
• Το μέρος των δαπανών για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που δεν εξοφλείται με τους ως άνω τρόπους δεν αναγνωρίζεται προς έκπτωση.
• Τα παραστατικά (οι αποδείξεις) πρέπει να έχουν διαβιβασθεί στην ΑΑΔΕ.