Νέος προϋπολογισμός στη Βουλή, απόκλιση 6,8 δισ. προκαλεί ο ιός

Συμπληρωματικό προϋπολογισμό που θα «ευθυγραμμίζεται» με τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία αναμένεται να καταθέσει σήμερα στη Βουλή το οικονομικό επιτελείο καθώς οι αρχικοί δημοσιονομικοί στόχοι έχουν ανατραπεί από το διπλό χτύπημα της κρίσης τόσο στα έσοδα όσο και στις δαπάνες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο συμπληρωματικό προϋπολογισμό θα προβλέπεται αύξηση του αποθεματικού κατά 5 δισ. ευρώ, με το ύψος του να ανεβαίνει στα 6 δισ. ευρώ και αναθεώρηση επί τα χείρω των εκτιμήσεων για τα φορολογικά έσοδα, τις δαπάνες και την πορεία του ΑΕΠ.

Με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία για την πτώση του τζίρου στην αγορά και το κόστος των φορολογικών διευκολύνσεων με τις αναστολές πληρωμών εκτιμάται ότι η καθίζηση στα έσοδα του Δημοσίου θα ξεπεράσει για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο τα 4 δισ. ευρώ. Τα προσωρινά στοιχεία του Μαρτίου δείχνουν ότι στο δεύτερο 15ημερο χάθηκαν περίπου τα μισά από τα προϋπολογισθέντα έσοδα. Πέραν της τρύπας στα κρατικά ταμεία, ο αρχικός προϋπολογισμός εκτροχιάσθηκε και από τις αυξημένες δαπάνες για την στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Όπως προκύπτει από τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών η απόκλιση σε σχέση με τους αρχικούς στόχους φθάνει τα 6,8 δισ. ευρώ (3,5% του ΑΕΠ) μόνο για το δίμηνο Μαρτίου- Απριλίου.

Ειδικότερα το επιπλέον κόστος για το Δημόσιο αναλύεται σε:

• 2,1 δισ. ευρώ από τις αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων
• 1,6 δισ. ευρώ από τις αναστολές ασφαλιστικών υποχρεώσεων και η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών.
• 1,4 δισ. ευρώ από την χορήγηση του επιδόματος των 800 ευρώ σε 1,7 εκατομμύρια εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα   

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η δημοσιονομική επιβάρυνση ανέρχεται στα 5,1 δισ. ευρώ. Αν προστεθούν οι έκτακτες δαπάνες για την δημόσια υγεία, την επιστρεπτέα προκαταβολή για την ενίσχυση της ρευστότητας επιχειρήσεων, την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, την ενίσχυση από τον προϋπολογισμό για το Δώρο Πάσχα των εργαζομένων που τίθενται σε προσωρινή αναστολή της εργασιακής σχέσης τους και την έκτακτη ενίσχυση των εργαζομένων στη δημόσια υγεία, το συνολικό κόστος των μέτρων ανέρχεται στα 6,8 δισ. ευρώ ή στο 3,5% του ΑΕΠ.

Πηγές του οικονομικού επιτελείου επισημαίνουν με νόημα ότι οι κραδασμοί στην οικονομία δημιουργούν ρευστό σκηνικό για τα δημοσιονομικά και ανάλογα με την ένταση και την έκταση των ζημιών και τα μέτρα που θα απαιτηθούν για την κάλυψη τους θα επικαιροποιούνται οι επιπτώσεις στον προϋπολογισμό, πράγμα που παραπέμπει σε κυλιόμενες προβλέψεις. Εκ των πραγμάτων, το υπουργείο Οικονομικών είναι υποχρεωμένο να υιοθετήσει την τακτική «μετρώντας και παρεμβαίνοντας», αφού ουδείς μπορεί να κάνει ασφαλή εκτίμηση για τη διάρκεια και το βάθος των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία.

Ωστόσο, σύμφωνα με το βασικό σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι θα χρειασθούν πρόσθετες παρεμβάσεις και τον Μάιο με επίκεντρο τη στήριξη νευραλγικών κλάδων της οικονομίας όπως ο τουρισμός, ενώ υπάρχει και plan B για διάσωση εταιρειών από τη χρεοκοπία με τη χρήση κρατικών κεφαλαίων.

Σε αναζήτηση ρευστότητας

Το «τσουνάμι» στην οικονομία από τον κορονοϊό έχει θέσει σε επιφυλακή το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους που αναζητά εργαλεία για την ενίσχυση της ρευστότητας του Δημοσίου καθώς η δεξαμενή των ταμειακών διαθεσίμων, χωρίς να πειραχτεί το «μαξιλάρι», εξαντλείται τον Ιούνιο. Στο σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου, μετά το ναυάγιο των πρωτοβουλιών για την έκδοση ευρωομολόγου, υπάρχουν οι εξής επιλογές:

1. Χρήση μέρους των χρημάτων από το μαξιλάρι των διαθεσίμων των 32 δισ. ευρώ, αλλά αυτό προϋποθέτει την έγκριση του Eurogroup. Επισημαίνεται ότι με βάση το mνημόνιο τα 16 δισ. ευρώ έχουν «κλειδώσει» για την εξυπηρέτηση του χρέους και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να πειραχτούν.
2. Προσφυγή στον ESM για άντληση πόρων ύψους 4 δισ. ευρώ η 2% του ΑΕΠ, όπως προβλέπει το σχέδιο που συζητήθηκε στο Eurogroup για το ύψος των κεφαλαίων που μπορεί να λάβει το κάθε κράτος μέλος της ευρωζώνης. Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς η προληπτική γραμμή συνοδεύεται με ένα είδος Μνημονίου με συγκεκριμένα προαπαιτούμενα και ελέγχους από τα θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα.
3. Έξοδος στις αγορές μέσω έκδοσης ομολόγων με ιδιωτική τοποθέτηση και προκαθορισμένους όρους για τη διάρκεια αποπληρωμής και τα επιτόκια.
4. Επιστροφή των κερδών ύψους 650 εκ. ευρώ από τα ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες. Το οικονομικό επιτελείο ευελπιστεί λόγω των έκτακτων συνθηκών στην οικονομία να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και τα χρήματα να επιστραφούν χωρίς αξιολόγηση από τους θεσμούς.