Έλλειμμα έως 8,1% του ΑΕΠ, χρέος μέχρι 204% - Κίνδυνος νέων μέτρων λιτότητας

«Έκρηξη» του ελλείμματος και του χρέους το 2020, λόγω της ύφεσης που φέρνει η πανδημία, προβλέπει το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, που εμφανίζεται σαφώς πιο απαισιόδοξο από το υπουργείο Οικονομικών και προειδοποιεί για την κίνδυνο να επιβληθούν νέα μέτρα λιτότητας, τα οποία θα θέσουν σε κίνδυνο την ανάκαμψη της οικονομίας.

Το Συμβούλιο, που διευθύνεται από τον καθηγητή Παναγιώτη Κορλίρα, παρουσιάζει στην εαρινή έκθεσή του τρία σενάρια για την εξέλιξη της ύφεσης, που προβλέπουν πτώση του ΑΕΠ κατά 5,1% έως 9,8%. Αυτές οι προβλέψεις έχουν ήδη παρουσιασθεί και δεν αναθεωρούνται στην εαρινή έκθεση.

Όμως, εξόχως ανησυχητικά είναι όσα επισημαίνει το Συμβούλιο για την πιθανή επίδραση της κρίσης στον κρατικό προϋπολογισμό και στο δημόσιο χρέος:

• Ο συνδυασμός μεγάλης ύφεσης με την αναπόφευκτα επεκτατική δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά και, βεβαίως, αρνητικά το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του τρέχοντος έτους. Με βάση τα τρία σενάρια για το βάθος της ύφεσης, πραγματοποιήθηκαν εκτιμήσεις για το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης και το πρωτογενές αποτέλεσμα.
• Σύμφωνα με τις παραπάνω εκτιμήσεις, το 2020 το ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης θα εμφανίσει υψηλό έλλειμμα το οποίο είναι πιθανό ότι θα κυμαίνεται από -5,4 έως -8,1% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα το πρωτογενές έλλειμμα θα διαμορφωθεί σε επίπεδα που αντιστοιχούν από -2,3% έως -4,8% του ΑΕΠ.

• Συνακόλουθα εκτιμάται ότι θα υπάρξει σημαντική επιβάρυνση στο ελληνικό δημόσιο χρέος το οποίο μπορεί να διαμορφωθεί στο 204% του ΑΕΠ το 2020 (σενάριο 3). Σε κάθε περίπτωση είναι βέβαιο ότι ο λόγος δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ θα επιδεινωθεί σημαντικά κατά 14 έως και 27 ποσοστιαίες μονάδες το 2020 σε σχέση με το 2019, λόγω της επίδρασης που θα έχει σε αυτό τόσο ο πρόσθετος δανεισμός λόγω του αυξημένου δημοσίου ελλείμματος όσο και η πτώση του ονομαστικού ΑΕΠ.

• Εκτιμάται ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες που είναι πιθανό να δημιουργηθούν θα ξεπεράσουν τα 16 δισ. ευρώ, εξ αυτών 3 δισ. ευρώ αφορούν σε μετακύλιση υφιστάμενων δανειακών υποχρεώσεων που λήγουν εντός του 2020, ενώ τα υπόλοιπα θα προκύψουν από το φετινό έλλειμμα.

Σχετικά με το πώς θα διαχειρισθεί η κυβέρνηση αυτή τη δημοσιονομική επιδείνωση, σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι «όλοι οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2020 έχουν ανασταλεί. Ωστόσο δεν είναι γνωστό τι θα συμφωνηθεί για τα επόμενα χρόνια με τους Ευρωπαίους εταίρους, επί του θέματος. Η πιθανότητα επαναφοράς περιοριστικών δημοσιονομικών μέτρων τα επόμενα χρόνια θα θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη».

Τα σενάρια για την ύφεση

Στο κεφάλαιο των προβλέψεων για την ύφεση, το Συμβούλιο σημειώνει ότι επεξεργάστηκε τρία διαφορετικά σενάρια για την έκταση της ύφεσης το 2020.

Τα σενάρια αυτά στηρίζονται σε τρεις πιθανές εκδοχές εξέλιξης της πανδημίας:

α) επιστροφή στη «νέα» κανονικότητα, με ύφεση του επιδημιολογικού φαινομένου,

β) αργή επανεκκίνηση της οικονομίας με ενδεχόμενές ήπιες εξάρσεις της επιδημίας

γ) αργή επανεκκίνηση της οικονομίας με αναζωπυρώσεις της πανδημίας που μπορεί να απαιτήσουν νέα μέτρα προσωρινού όμως χαρακτήρα.

Επιπλέον, σημαντική επίδραση στις μακροοικονομικές εξελίξεις θα έχει η συμπεριφορά των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, έστω και αν υπάρξει ύφεση του επιδημιολογικού φαινομένου. Ένα γενικευμένο κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας θα αποτελέσει πρόσκομμα στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Τα διαθέσιμα στοιχεία από το Μάρτιο και μετά (μακροοικονομικοί, χρηματοπιστωτικοί δείκτες, δείκτες οικονομικής συγκυρίας) συγκλίνουν στην ένδειξη μίας πρωτοφανούς διαταραχής. Επιπλέον τα στοιχεία του ΑΕΠ Α’ τριμήνου είναι αρνητικά έστω και αν οι επιπτώσεις της πανδημίας άρχισαν να διαφαίνονται μόνο από τα μέσα Μαρτίου και έπειτα, δηλαδή οι αρνητικές επιδράσεις αφορούσαν μόνο δύο εβδομάδες για ολόκληρο το τρίμηνο.

Πάντως η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι θα πληγεί με ιδιαίτερη σφοδρότητα λόγω:

α) της μεγάλης, σχετικά, εξάρτησής της από τουρισμό και μεταφορές,

β) της διάρθρωσής της, η οποία χαρακτηρίζεται από μικρού μεγέθους επιχειρήσεις με μικρά περιθώρια αντίδρασης σε καταστάσεις περιστολής της οικονομικής δραστηριότητας και

γ) της υψηλής, σχετικά, προστιθέμενης αξίας κλάδων όπως «διαχείρισης ακίνητης περιουσίας» «χονδρικό, λιανικό εμπόριο…υπηρεσίες εστίασης…», «τέχνες διασκέδαση και ψυχαγωγία» κλπ οι οποίοι πλήττονται άμεσα και ισχυρά λόγω του κανόνα των αυξημένων κοινωνικών αποστάσεων που επιβάλλουν οι προδιαγραφές προστασίας έναντι της επιμόλυνσης από τον COVID-192.