Δυσοίωνες προβλέπονται οι εξελίξεις στην κατανάλωση στους επόμενους μήνες, με «ευχάριστο διάλειμμα» τη χριστουγεννιάτικη αγορά, ενώ οι εταιρείες προσπαθούν να σχεδιάσουν σε ένα εξαιρετικά ασταθές περιβάλλον την εμπορική τους πολιτική στο πρώτο τρίμηνο του 2023.
Τον τόνο έδωσε ο Νοέμβριος, στη διάρκεια του οποίου η κατανάλωση, σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, φαίνεται να έχει μειωθεί ίσως και πάνω από 3%. Η εκτίμηση αφορά στον όγκο των πωλήσεων και όχι στην αξία, η οποία λόγω των συνεχών ανατιμήσεων κινείται σε υψηλά επίπεδα. Η πτωτική τάση φαίνεται να συνεχίζεται και στις πρώτες δύο εβδομάδες του Δεκεμβρίου και αναμένεται να αντιστραφεί, φυσικά, στις τελευταίες δύο εβδομάδες, των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Οι προβλέψεις μάλιστα κάνουν λόγο για ένα πολύ δύσκολο τρίμηνο στις αρχές του νέου χρόνου, στη διάρκεια του οποίου θα δοκιμαστούν όλοι, προμηθευτές, λιανέμποροι και καταναλωτές. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη η αύξηση των τιμών λιανικής του ηλεκτρικού ρεύματος περίπου κατά 30%, που θα αφήσει κάποια επιβάρυνση στους καταναλωτές ακόμη και μετά τις επιδοτήσεις, όπως και το γεγονός ότι οι χειμερινοί μήνες φέρνουν αυξημένες δαπάνες για θέρμανση, οι καταναλωτές των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων θα περάσουν δύσκολες ημέρες. Έτσι, λοιπόν, δεν είναι τυχαία και η εφαρμογή του foοd pass που εξήγγειλε προ ημερών ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, από 22 έως 40 ευρώ ανά οικογένεια.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI για τις πωλήσεις των ταχυκινούμενων καταναλωτικών αγαθών (FMCG) που έχει στη διάθεση του το BD, ενώ ο Νοέμβριος ξεκίνησε ανέλπιστα καλά, καταγράφοντας μία αύξηση του όγκου των πωλήσεων κατά 4,4%, ο οποίος ήταν μάλλον συγκυριακός και συνέπεσε με την εφαρμογή του «καλαθιού του νοικοκυριού» και δεν αποκλείεται σε ένα βαθμό να οφείλεται και σ΄αυτό το γεγονός, μετά όμως τα πράγματα άλλαξαν.
Στη δεύτερη εβδομάδα ο όγκος της κατανάλωσης έγινε αρνητικός, κατά 0,7%, η τάση αυτή εντάθηκε την τρίτη εβδομάδα με πτώση 2,9% και κορυφώθηκε την τέταρτη εβδομάδα με μείωση 4,1%. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει και τα όσα αναφέρουν πηγές του λιανεμπορίου στο BD, σύμφωνα με τις οποίες το «καλάθι του νοικοκυριού» δεν παίζει ουσιαστικά κανένα ρόλο στις επιλογές των καταναλωτών, εξηγώντας ότι στην αρχή λειτούργησε ως ένα «καλάθι» προσφορών και οι πωλήσεις των προϊόντων κινήθηκαν με την ταχύτητα των προσφορών, φτάνοντας ακόμη και στο 60%. Στη συνέχεια όμως έπαψαν να έχουν το αρχικό ενδιαφέρον και η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών τα προϊόντα που συμμετέχουν στο «καλάθι» δεν τα αντιμετωπίζουν σαν κάτι το ξεχωριστό.
Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται βέβαια μόνο στην ελληνική αγορά, αλλά αφορά τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως έδειξε η τελευταία εξαμηνιαία έκθεση "FMCG Demand Signals" από την IRI, που αποκαλύπτει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν μια κρίση κόστους ζωής που δεν μοιάζει με καμία άλλη που έχουν βιώσει στο παρελθόν. Όπως τόνιζε η IRI, με τις πληθωριστικές πιέσεις να εντείνονται καθ' όλη τη διάρκεια του 2022 στις ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και τις ελλείψεις από την πλευρά της προσφοράς να αυξάνουν ακόμη περισσότερο το κόστος εισροών, το διαθέσιμο εισόδημα, η εμπιστοσύνη και οι δαπάνες των καταναλωτών έχουν πλέον φτάσει σε επίπεδα κρίσης σε βασικές ευρωπαϊκές αγορές.
Οι προμηθευτικές εταιρείες, ανάλογα με την κατηγορία των προϊόντων που κινείται η κάθε μία, βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Νιώθουν εξαιρετικά ανασφαλείς επιχειρώντας να σχεδιάσουν την εμπορική τους πολιτική, η οποία πρέπει να συνδυάζει από την μία πλευρά την διατήρηση ή έστω μικρή απώλεια μεριδίων αγορά κι από την άλλη πλευρά τη διατήρηση της κερδοφόρου λειτουργίας τους, έστω κι αν η κερδοφορία τους μειωθεί.
Το βέβαιο είναι ότι αρκετές εταιρείες θα προχωρήσουν σε ανατιμήσεις γενικότερα στο πρώτο εξάμηνο του νέου χρόνου και ιδιαίτερα στο πρώτο τρίμηνο, ελπίζοντας ότι θα μπορέσουν να εξισορροπήσουν την κατάσταση στους επόμενους μήνες. Και παράλληλα προεξοφλούν ότι θα υπάρχει πτώση στους όγκους των πωλήσεων.
Όμως ο μεγάλος κίνδυνος και φόβος πολλών προμηθευτών, σημειώνουν πηγές της αγοράς, είναι να μην «αφήσει ο καταναλωτής ή έστω μεγάλες ομάδες καταναλωτών την κατηγορία των προϊόντων, στην οποία δραστηριοποιούνται». Επίσης δεν γνωρίζουν αν θα υπάρξουν απότομες πτώσεις στην κατανάλωση ή οι μειώσεις θα κινηθούν με ένα φυσιολογικό ρυθμό. Πάντως ο Ιανουάριος θα είναι ιδιαίτερος μήνας.
Κατά παράδοση, ο Ιανουάριος είναι ο χειρότερος μήνας του λιανεμπορίου, διότι διαδέχεται τον Δεκέμβριο που συνήθως εξαντλεί τις καταναλωτικές δυνατότητες. Ο κίνδυνος για τον Ιανουάριο του 2023 είναι μεγάλος. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιανουάριο του 2022 η κατανάλωση ως προς την αξία των πωλήσεων μειώθηκε κατά 2,8% και ως προς τον όγκο κατά 4,5%. Η κατά 15,7% αύξηση της αξίας των πωλήσεων και κατά 11% ως προς τον όγκο που παρατηρήθηκε τον Ιανουάριο του 2021 οφειλόταν στην πανδημία και την καραντίνα και όλοι μέσα στην αγορά ανέμεναν την σχετική «διόρθωση».
Στην προκειμένη περίπτωση όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Ο κίνδυνος να υπάρξει ένα «μίνι κραχ» του όγκου των πωλήσεων μετά από τον Δεκέμβριο και ένα δωδεκάμηνο, στην διάρκεια του οποίου η καταναλωτική δυνατότητα έχει εξουθενωθεί, δεν είναι απίθανος. Νέες επιβαρύνσεις των καταναλωτών από τα κόστη της ενέργειας (ρεύμα, καύσιμα) σίγουρα συνηγορούν στην εμφάνιση αυτού του κινδύνου, αν και δεν είναι λίγοι, μέσα στην αγορά όσοι τον «ξορκίζουν».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
