Η παγκόσμια αγορά τεχνολογίας βρίσκεται στο επίκεντρο μιας άνευ προηγουμένου επενδυτικής έξαρσης, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη (AI) προκαλεί κύμα αισιοδοξίας και ταυτόχρονα ανησυχίας για μια πιθανή νέα “φούσκα” που θυμίζει τη δεκαετία του 1990.
Οι επενδύσεις σε ημιαγωγούς, data centers και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης έχουν εκτινάξει τις αποτιμήσεις εταιρειών όπως η Nvidia, η AMD και η Palantir, με τις μετοχές τους να καταγράφουν εκρηκτικές αποδόσεις.
Η OpenAI παρουσίασε τον Νοέμβριο του 2022 το πρώτο μοντέλο ChatGpt προκαλώντας φρενίτιδα ενθουσιασμού τόσο στον τεχνολογικό όσο και επενδυτικό κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό πως από εκείνη την στιγμή ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq έχει πραγματοποιήσει άλμα 117,1%.
Στο ίδιο διάστημα εταιρείες που μέχρι τότε κινούνταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα είδαν τις αποτιμήσεις τους να εκτοξεύονται με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Nvidia, η οποία έχει εκτοξευτεί κατά 1.124%. με την αποτίμησή της να είναι πλέον πάνω από 5 τρισ. δολάρια, ενώ μόλις τον Απρίλιο είχε σπάσει το φράγμα των 4 τρισ. δολαρίων.
Ακόμα μεγαλύτερη ειναι η άνοδος που έχει καταγράψει η Palantir. Μια μετοχή που μέχρι τότε διαπραγματεύονταν κοντά στα 9 δολάρια, πλέον έχει εκτοξευτεί κατά 2.111%, πλησιάζοντας τα 200 δολάρια. Η AMD έχει βρεθεί επίσης στους μεγάλους κερδισμένους έχοντας ενισχυθεί κατά 340,11%, ενώ η Micron έχει κινηθεί σε παρόμοιους ρυθμούς ανάπτυξης σημειώνοντας άνοδο 318,91%.
Σε άλλους κατασκευαστές ημιαγωγών η Qualcomm έχει δει την μετοχή της να ανεβαίνει κατά 51,85% την τελευταία τριετία, ενώ η Intel που βρίσκεται εσχάτως στο επίκεντρο της κυβέρνησης Τραμπ έχει ενισχυθεί κατά 45,41%. Η Oracle που έχει στραφεί στην κατασκευή data center για ΑΙ, έχει σημειώσει άνοδο πάνω από 231%.
Στα μεγάλα ονόματα του τεχνολογικού δείκτη, η Meta αποτελεί την μεγάλη κερδισμένη με την μετοχή της να έχει ενισχυθεί πάνω από 706%, ενώ η Alphabet, μητρική της Google έχει σημειώσει άνοδο πάνω από 190%. Πιο πίσω έμεινε η Microsoft με άνοδο που έχει ξεπεράσει το 133% ενώ η Apple που δεν έδωσε το απαιτούμενο βάρος στην ανάπτυξη εργαλείων ΤΝ μέχρι πρόσφατα, βλέπει την μετοχή της να έχει κερδίσει πάνω από 75%.
Η «τρέλα» της ΤΝ και οι παραλληλισμοί με το 1999
Η μαζική ανάπτυξη υποδομών για τεχνητή νοημοσύνη και οι αποτιμήσεις που εκτοξεύονται έχουν φέρει στο νου αναμνήσεις της “dot-com” φούσκας του 1999. Όπως τότε, έτσι και τώρα, εταιρείες επενδύουν τεράστια κεφάλαια σε μια τεχνολογία με τεράστιες υποσχέσεις αλλά περιορισμένα αποδεδειγμένα επιχειρηματικά αποτελέσματα.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες διοχετεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε chips και data centers, για να υποστηρίξουν εφαρμογές όπως τα ChatGPT, Gemini και Claude. Η επένδυση στην AI δεν είναι μόνο αγώνας για καινοτομία αλλά και ζήτημα στρατηγικής επιβίωσης, με πολλές εταιρείες να επενδύουν απλώς για να «μη μείνουν πίσω».
Ωστόσο, ακόμη και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της AI αναγνωρίζουν ότι η αγορά έχει υπερθερμανθεί. Η τεχνολογία, αν και επαναστατική, δεν έχει ακόμη αποδείξει ότι μπορεί να προσφέρει σταθερή κερδοφορία. Ορισμένοι αναλυτές μιλούν για «επενδυτικό υπερενθουσιασμό», καθώς οι αποτιμήσεις ανεβαίνουν πιο γρήγορα από τα έσοδα.
Η OpenAI, για παράδειγμα, έχει περίπου 700 εκατ. εβδομαδιαίους χρήστες, όμως αναμένεται να παραμείνει ζημιογόνος για χρόνια. Παράλληλα, η εταιρεία προβλέπει ότι θα χρειαστεί να δαπανήσει τρισεκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξει την τεχνολογική της ανάπτυξη, με τον ιδρυτή της Σαμ Άλτμαν να προειδοποιεί ότι «οι επενδυτές ίσως είναι υπερβολικά ενθουσιασμένοι».
Ο δανεισμός «φουσκώνει» το οικοσύστημα της AI
Η έκρηξη στις επενδύσεις συνοδεύεται από αυξανόμενο εταιρικό δανεισμό. Η Nvidia φέρεται να έχει επενδύσει 100 δισ. δολάρια σε συνεργασία με την OpenAI για νέα data centers, κίνηση που προκάλεσε προβληματισμό στη Wall Street, καθώς θεωρείται ότι η εταιρεία ενδέχεται να “υποστηρίζει” τους πελάτες της ώστε να συνεχίσουν να αγοράζουν τα προϊόντα της.
Η Meta έχει δανειστεί 26 δισ. δολάρια για data center στη Λουιζιάνα, ενώ η Vantage Data Centers έχει αντλήσει 22 δισ. δολάρια για επέκταση. Σύμφωνα με τη Bain & Co., οι εταιρείες AI θα χρειαστούν 2 τρισ. δολάρια ετήσια έσοδα έως το 2030 για να καλύψουν το κόστος υπολογιστικής ισχύος — ένα ποσό που απέχει 800 δισ. δολάρια από τις τρέχουσες προβλέψεις.
Παράλληλα, η ραγδαία επέκταση των data centers εγείρει ανησυχίες για ενεργειακή επάρκεια, καθώς η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνεται ταχύτερα από την παραγωγική δυνατότητα των υποδομών.
Οι παραλληλισμοί με το 1999 είναι έντονοι. Όπως τότε με το διαδίκτυο, έτσι και τώρα με την AI, τεράστια κεφάλαια ρίχνονται σε μια υπόσχεση τεχνολογικής επανάστασης. Οι αποτιμήσεις ανεβαίνουν ταχύτερα από την πραγματικότητα των εσόδων, ενώ η πίεση να «προλάβει κανείς το μέλλον» ωθεί εταιρείες και επενδυτές σε υπερβολικές κινήσεις.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι εταιρείες του διαδικτύου προσέλκυσαν αμύθητα ποσά κεφαλαίων χωρίς σταθερή κερδοφορία. Όταν η «φούσκα έσκασε» το 2001, χιλιάδες εταιρείες εξαφανίστηκαν, ενώ λίγες — όπως η Amazon και η Google — κυριάρχησαν στη συνέχεια.
Σήμερα, η τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να ακολουθεί παρόμοιο μοτίβο: τεράστιες επενδύσεις, υπερβολικές αποτιμήσεις και κυνήγι υποσχέσεων. Οι επενδυτές ανησυχούν ότι το «τρένο της AI» ενδέχεται να μην αντέξει το βάρος των προσδοκιών.
Θα μπορούσε να επαναληφθεί ο πανικός του 1999;
Η αγορά έχει ήδη γνωρίσει στιγμές πανικού. Στις αρχές του 2025, η εμφάνιση της κινεζικής DeepSeek προκάλεσε μαζικό sell-off άνω του 1 τρισ. δολαρίων στις τεχνολογικές μετοχές. Παρότι ο πανικός καταλάγιασε, οι εταιρείες συνέχισαν να διπλασιάζουν τα επενδυτικά τους σχέδια στην AI.
Η διαφορά με το 1999 είναι ότι σήμερα η κούρσα καθοδηγείται από κολοσσούς όπως η Meta και η Amazon, που διαθέτουν τεράστιες ταμειακές ροές και σταθερά έσοδα. Ωστόσο, ακόμη και αυτοί οι γίγαντες αντιμετωπίζουν ρίσκο από το βάρος των επενδύσεων.
Η OpenAI, που δεν έχει ακόμη παρουσιάσει θετικά οικονομικά αποτελέσματα, εκτιμά ότι τα έσοδά της θα φτάσουν τα 12,7 δισ. δολάρια το 2025, χωρίς ωστόσο να επιτυγχάνει θετικές ταμειακές ροές πριν το τέλος της δεκαετίας. Παρά τις ζημίες, η αποτίμησή της έχει φτάσει τα 500 δισ. δολάρια, καθιστώντας την την πιο πολύτιμη μη κερδοφόρα εταιρεία στον κόσμο.
Η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται — ίσως αυτή τη φορά ως φάρσα. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η νέα “μεγάλη υπόσχεση” της εποχής, αλλά κανείς δεν γνωρίζει αν αποτελεί πράγματι το επόμενο βήμα της οικονομίας ή την επόμενη μεγάλη φούσκα.
Όπως και το 1999, οι προσδοκίες προηγούνται της πραγματικότητας. Κι αν τότε η αγορά αναζήτησε την επόμενη «Amazon», σήμερα κυνηγά την επόμενη «Nvidia» ή «OpenAI». Το αν η τεχνητή νοημοσύνη είναι επανάσταση ή υπερβολή, θα το κρίνει ο χρόνος, και ο επόμενος οικονομικός κύκλος.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
