Σακς: Η συμφωνία του Παρισιού αποτυγχάνει λόγω γεωπολιτικής

Η εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, παρόμοιες με εκείνες που προκαλεί η γεωπολιτική κρίση στη Μαύρη Θάλασσα, σύμφωνα με τον Αμερικανό οικονομολόγο και πολιτικό αναλυτή Τζέφρι Σακς. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και πρόεδρος του Δικτύου Λύσεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ συμμετείχε ως κεντρικός ομιλητής σε διεθνές συνέδριο για τα 10 χρόνια από τη Συμφωνία του Παρισιού, που διοργάνωσε το Sustainable Development Solutions Network Black Sea στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ο κ. Σακς, μιλώντας διαδικτυακά από το Βατικανό, τόνισε ότι η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και η αποτυχία της διεθνούς συνεργασίας επηρεάζουν αρνητικά την αποτελεσματικότητα της Συμφωνίας του Παρισιού. Επεσήμανε ότι η αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη συμφωνία αποτελεί σημαντικό εμπόδιο, καθώς οι ΗΠΑ συμβάλλουν ιστορικά σε μεγάλο ποσοστό στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και διατηρούν ακόμη περίπου το 15% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 από ορυκτά καύσιμα.

Παράλληλα, παρατήρησε πως ακόμα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, που με την Πράσινη Συμφωνία στοχεύει στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, καθυστερεί στην επίτευξη των στόχων λόγω της μετατόπισης της πολιτικής της έμφασης στην ασφάλεια και την προετοιμασία για ενδεχόμενη κλιμάκωση του πολέμου. Ο κ. Σακς υπογράμμισε ότι οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας υπερβαίνει τις προβλέψεις της προηγούμενης δεκαετίας.

Ωστόσο, χαρακτήρισε θετική εξέλιξη τη ραγδαία μείωση του κόστους των πράσινων τεχνολογιών, ιδιαίτερα λόγω της Κίνας. Η φθηνή ηλιακή και αιολική ενέργεια, οι μειωμένες τιμές στο υδρογόνο και στα ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και οι προσιτές μπαταρίες, δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για την ενεργειακή μετάβαση. Επισήμανε ότι η περιφερειακή συνεργασία, ειδικά στη Μαύρη Θάλασσα, μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος μετάβασης σε ανθεκτικά ενεργειακά συστήματα, εφόσον υπάρξει συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής.

Η ειρήνη ως προϋπόθεση για βιώσιμη ανάπτυξη στη Μαύρη Θάλασσα

Ο Τζέφρι Σακς υποστήριξε ότι η ειρήνη στην περιοχή μπορεί να επιτευχθεί με την ουδετερότητα της Ουκρανίας, επισημαίνοντας τα οφέλη που θα προκύψουν για τις χώρες της Μαύρης Θάλασσας από την ειρηνική συνεργασία και την ανάπτυξη ενός περιφερειακού ενεργειακού συστήματος μηδενικού άνθρακα. Αναφέρθηκε στη δυνατότητα δημιουργίας ενεργειακού δικτύου που θα συνδέει τη Βόρεια με τη Μαύρη Θάλασσα, οδηγώντας σε σημαντική εξοικονόμηση στην αποθήκευση και διαχείριση ενέργειας.

Παράλληλα, κάλεσε τις χώρες της περιοχής να συνεργαστούν ουσιαστικά για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων αιολικής και άλλων μορφών ενέργειας, επισημαίνοντας τη σημασία της περιφερειακής συνεργασίας για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων.

Η αστική υπερθέρμανση και οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις

Στο ίδιο συνέδριο, ο καθηγητής Ματθαίος Σανταμούρης αναφέρθηκε στην αυξανόμενη υπερθέρμανση των πόλεων, τονίζοντας ότι περίπου 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν υπό συνθήκες σοβαρής υπερθέρμανσης. Επισήμανε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει σε καύσωνες διάρκειας έως και 50 ημερών στη Νότια Ευρώπη μέχρι το 2050, με σημαντικές επιπτώσεις στην ενέργεια, την υγεία και την παραγωγικότητα.

Η υπερθέρμανση αυξάνει τη ζήτηση ενέργειας για ψύξη, μειώνει την αποδοτικότητα των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και επιβαρύνει το περιβάλλον με αυξημένες εκπομπές ρύπων. Επιπλέον, επηρεάζει σοβαρά την υγεία, αυξάνοντας τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα, ενώ εντείνει τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, ιδίως για τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Ο καθηγητής υπογράμμισε την ανάγκη για ολοκληρωμένες, επιστημονικά τεκμηριωμένες πολιτικές μετριασμού της αστικής υπερθέρμανσης, καθώς το κόστος της αδράνειας αυξάνεται διαρκώς, επιβαρύνοντας υποδομές, οικονομίες και κοινωνική συνοχή.

Η πρόοδος και οι προκλήσεις της Συμφωνίας του Παρισιού

Στο πλαίσιο του συνεδρίου, ο καθηγητής Νικόλαος Θεοδοσίου, πρόεδρος του SDSN Black Sea, επισήμανε ότι, δέκα χρόνια μετά τη Συμφωνία του Παρισιού, έχουν επιτευχθεί σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, παραμένουν αρκετοί στόχοι και προκλήσεις για την πλήρη υλοποίηση των δεσμεύσεων που ανέλαβαν τα κράτη.