Σε επιστολή προς τους ηγέτες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έθεσε το μεταναστευτικό ως βασικό θέμα ενόψει της Συνόδου Κορυφής, που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 23 Οκτωβρίου.
Η επιστολή παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση της μετανάστευσης, με στόχο την ολοκλήρωση του σχετικού νομικού πλαισίου τους επόμενους μήνες. Η επικεφαλής της Κομισιόν υπογραμμίζει ότι η παράνομη διακίνηση μεταναστών παραμένει σοβαρή ανησυχία και επισημαίνει την ανάγκη για ισχυρότερα μέτρα, ενίσχυση των δυνατοτήτων επιβολής του νόμου και αποτελεσματικότερη διαχείριση των συνόρων.
Στην επιστολή αναφέρεται η πρόταση για ενίσχυση της αστυνομικής συνεργασίας και της Europol, ενώ καλείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να προχωρήσουν στην έγκριση της νέας οδηγίας που θα βελτιώσει το νομικό πλαίσιο. Παράλληλα, προτείνεται συνεργασία με ψηφιακές πλατφόρμες και παρόχους τεχνολογίας για τον περιορισμό της διαδικτυακής οργάνωσης και διαφήμισης των δραστηριοτήτων λαθρεμπορίας.
Η πρόεδρος της Επιτροπής θέτει ως προτεραιότητα τη συντονισμένη συνεργασία στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, με στόχο την καθιέρωση συστήματος κυρώσεων κατά των δικτύων λαθρεμπορίας μεταναστών. Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνεται το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων. Επιπλέον, επισημαίνει τη δέσμευση της ΕΕ να στηρίξει τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση του κρατικά χρηματοδοτούμενου λαθρεμπορίου και στην ενίσχυση των δυνατοτήτων ελέγχου των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων εναέριας επιτήρησης.
Μεταναστευτικές Ροές και Περιφερειακές Συνεργασίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία της επιστολής, η Λιβύη παραμένει η κύρια χώρα αναχώρησης στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου, με τις ροές να παραμένουν σταθερές και να παρουσιάζουν μικρή αύξηση. Η συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές της περιοχής συνεχίζεται, με στόχο την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και τη διασφάλιση της προστασίας και των εθελοντικών επιστροφών.
Η μεταφορά μεταναστών από αφρικανικές χώρες προς τις χώρες προέλευσής τους έχει αυξηθεί, με πάνω από 22.000 επιστροφές να έχουν πραγματοποιηθεί μέσω επιχειρήσεων που χρηματοδοτεί η ΕΕ. Το 2025, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης διευκόλυνε την εθελοντική επιστροφή άνω των 7.000 μεταναστών από την Τυνησία. Επιπλέον, προγραμματίζεται Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ-Τυνησίας στις 28 Οκτωβρίου. Οι εργασίες για τη Στρατηγική Εταιρική Σχέση με την Αίγυπτο προχωρούν, ενώ η Σύνοδος ΕΕ-Αιγύπτου έχει οριστεί για τις 22 Οκτωβρίου. Παράλληλα, εξετάζεται η ενίσχυση της συνεργασίας με το Μαρόκο για τη νόμιμη μετανάστευση και την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας.
Η επιστολή υπογραμμίζει τη νέα συνεργασία με τη Μαυριτανία και την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Frontex και των αρχών της Σενεγάλης. Σημαντική μείωση καταγράφεται στη διαδρομή των δυτικών Βαλκανίων, με τις παράνομες διελεύσεις να έχουν μειωθεί κατά 90% σε έναν χρόνο. Ενισχύεται επίσης η συνεργασία με την Τουρκία για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και της συμφωνίας επανεισδοχής, ενώ έχουν επενδυθεί περίπου 393 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της διαχείρισης των τουρκικών συνόρων. Παράλληλα, συνεχίζεται η στήριξη στη Συρία για βιώσιμες λύσεις στους πρόσφυγες, καθώς και η διευκόλυνση εθελοντικών επιστροφών, με τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Επανένταξης του Frontex.
Νομικό Πλαίσιο και Επόμενα Βήματα
Η επιστολή τονίζει την ανάγκη για ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο που θα εφαρμόζεται ενιαία σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ενόψει της εφαρμογής του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο τον Ιούνιο του 2026, αναμένεται να ξεκινήσει ο πρώτος κύκλος διαχείρισης της μετανάστευσης. Η πρόεδρος της Επιτροπής επισημαίνει ότι η υποστήριξη στα κράτη μέλη που βρίσκονται υπό πίεση και η λειτουργία του μηχανισμού αλληλεγγύης πρέπει να συμβαδίζουν με την ευθύνη, ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχία του Συμφώνου.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πρόταση για ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα επιστροφής, το οποίο θα απλοποιεί και θα καθιστά αποτελεσματικότερες τις διαδικασίες επιστροφής, προβλέποντας αυστηρότερους κανόνες για τη διαχείριση των περιπτώσεων διαφυγής και ασφάλειας. Παράλληλα, η πρόοδος στην αναθεώρηση της έννοιας της ασφαλούς τρίτης χώρας και του ενωσιακού καταλόγου ασφαλών χωρών προέλευσης εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη μείωση της πίεσης στα συστήματα ασύλου.
Η πρόεδρος της Κομισιόν αναδεικνύει τη σημασία του Συμφώνου για τη Μεσόγειο και των στρατηγικών συνεργασιών με χώρες όπως η Τυνησία, η Αίγυπτος και η Ιορδανία, ειδικά σε θέματα διαχείρισης συνόρων. Ανακοινώνει επίσης ότι σύντομα θα εγκριθεί πακέτο 675 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2025-2027, με στόχο την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης, την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και την παροχή υπηρεσιών σε ευάλωτους μετανάστες στη Βόρεια Αφρική.