Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην παρουσίαση ενός νέου σχεδίου δράσης με στόχο την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, ανακοινώθηκαν καινοτόμοι κανόνες για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των νέων ψυχοδραστικών ουσιών που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Όπως τόνισε ο Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες, «η ΕΕ δεν θα ανεχθεί τα εγκληματικά δίκτυα να κατακλύζουν τους δρόμους μας με φθηνά ναρκωτικά, τροφοδοτώντας βίαια εγκλήματα και υπονομεύοντας την υγεία και την ασφάλεια στην Ευρώπη».
Κεντρική προτεραιότητα του σχεδίου αποτελεί η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των τελωνειακών αρχών της ΕΕ και των ιδιωτικών εταιρειών παράδοσης δεμάτων, με σκοπό τη βελτίωση της ανίχνευσης ναρκωτικών. Σύμφωνα με τον Επίτροπο, η ΕΕ αυστηροποιεί τα μέτρα ασφαλείας και συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους, δίνοντας έμφαση στην ετοιμότητα και στην πρόληψη, για την προστασία του κοινωνικού ιστού και τη διαμόρφωση παγκόσμιων προτύπων.
Σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του σχεδίου αναλαμβάνουν οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί: η Europol ως επιχειρησιακός και πληροφοριακός κόμβος, ο Οργανισμός Ναρκωτικών της ΕΕ (EUDA) ως επιστημονικός και εγκληματολογικός πυλώνας και ο Frontex ως βασικός παράγοντας διαχείρισης των συνόρων. Οι οργανισμοί αυτοί υποστηρίζουν τα κράτη μέλη στον εντοπισμό διαδρομών, συνθετικών ναρκωτικών και εγκληματικών δικτύων.
Η Europol θα ενισχύσει την επιχειρησιακή της υποστήριξη, εστιάζοντας στη συστηματική παρακολούθηση των ψηφιακών αγορών ναρκωτικών και στον συντονισμό διακρατικών ερευνών για την εξάρθρωση εγκληματικών δικτύων διακίνησης.
Ο EUDA θα αναλάβει τον εντοπισμό νέων ψυχοδραστικών ουσιών, την έκδοση ταχέων ειδοποιήσεων και την αξιολόγηση των κινδύνων που ενέχουν τα ισχυρά συνθετικά οπιοειδή. Παράλληλα, θα στηρίξει τις προσπάθειες πρόληψης και ευαισθητοποίησης των κρατών μελών σχετικά με τις επιπτώσεις της χρήσης και διακίνησης ναρκωτικών.
Ο Frontex θα εντείνει τη στήριξή του στην παρακολούθηση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, αξιοποιώντας προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία για την ανίχνευση και αποτροπή διασυνοριακής διακίνησης.
Νέες προκλήσεις από συνθετικά ναρκωτικά και κοκαΐνη
Η διακίνηση ναρκωτικών παραμένει σοβαρή απειλή για την ευημερία και την ασφάλεια στην Ευρώπη, με τα συνθετικά προϊόντα που προέρχονται από κάνναβη, τα οπιοειδή, τις καθινόνες και την κοκαΐνη να κερδίζουν συνεχώς έδαφος, σύμφωνα με τον EUDA.
Η κοκαΐνη εξακολουθεί να είναι το ναρκωτικό με τη μεγαλύτερη διακίνηση στην Ευρώπη. Το 2023, οι κατασχέσεις ανήλθαν σε 419 τόνους, με διακίνηση τόσο από μεγάλους όσο και από μικρότερους, ευάλωτους λιμένες. Η χρήση κοκαΐνης διευρύνεται σε γεωγραφικό και κοινωνικό επίπεδο, με 2,7 εκατομμύρια νέους ενήλικες (15-34 ετών) να δηλώνουν χρήση το περασμένο έτος.
Τα συνθετικά ναρκωτικά αποτελούν μια δεύτερη μεγάλη πρόκληση. Κάθε χρόνο, οι αρχές διαλύουν περίπου 500 εργαστήρια παραγωγής, ενώ πρόδρομες χημικές ουσίες χωρίς νόμιμη χρήση εισάγονται λαθραία από το οργανωμένο έγκλημα. Οι ουσίες αυτές εγκυμονούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία και παράγουν επικίνδυνα τοξικά απόβλητα, όπως στην περίπτωση παραγωγής MDMA, όπου για κάθε κιλό παράγονται περίπου 58 κιλά τοξικών υπολειμμάτων.