Ψηφιακή μετάβαση πολλών ταχυτήτων: Πού πάει καλά και πού υστερεί η χώρα

Παρά τα σημαντικά βήματα προόδου που έχει καταγράψει στη ψηφιακή μετάβαση η Ελλάδα, αποδεικνύεται πως χρειάζονται πολλά ακόμη βήματα για να κλείσει το χάσμα με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η χώρα μπορεί να έχει υψηλό επιστημονικό προσωπικό, ωστόσο δεν καταφέρνει να είναι ανταγωνιστική σε μια παγκόσμια οικονομία που γίνεται όλο και πιο ψηφιακή.

Έχοντας καταφέρει να πραγματοποιήσει άνοδο τριών θέσεων, η Ελλάδα βρίσκεται στην 49^η θέση του Δείκτη Ψηφιακής Ανταγωνιστικότητας του Institute for Management Development (IMD) για το 2024 με 53,06 μονάδες, προσπερνώντας Σλοβακία, Ουγγαρία που υποχώρησαν κατά έξι θέσεις και την Ινδία που παρέμεινε σταθερή, ενώ πιο πίσω βρίσκονται επίσης Βουλγαρία και Τουρκία.

Όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, στην κατάταξη αντανακλάται πώς οι ανισότητες στην ανάπτυξη της ψηφιακής υποδομής, οι οποίες επιδεινώνονται από τις αρνητικές επιπτώσεις των γεωπολιτικών εντάσεων, μπορούν να αντισταθμιστούν με την ένταξη στο ταχέως κινούμενο ρεύμα της αναδυόμενης τεχνολογίας. Η τεχνητή νοημοσύνη, το blockchain και η κβαντική πληροφορική μπορούν να διευρύνουν το ψηφιακό χάσμα, αλλά μπορούν επίσης να προωθήσουν την καινοτομία και να αναδιαμορφώσουν κλάδους, οικονομίες και κοινωνίες, αναφέρει η έκθεση κατάταξης.

Υπογραμμίζουν ότι οι χώρες που εκμεταλλεύονται αποτελεσματικά τη δύναμη αυτών των τεχνολογιών είναι πιθανό να ενισχύσουν το ψηφιακό ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα, οδηγώντας σε βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, βελτιωμένη παραγωγικότητα και μεγαλύτερη παγκόσμια επιρροή.

Η μικρή βελτίωση της Ελλάδας και η ανάγκη για βήματα

Η χώρα μας κατάφερε να βελτιωθεί στην κατάταξη του Δείκτη Ψηφιακής Ανταγωνιστικότητας, έχοντας καταγράψει πρόοδο στην τεχνολογική υποδομή και την προσαρμοστικότητα των επιχειρήσεων, άλλα έχοντας μπροστά τις μεγάλες προκλήσεις.

Η χαμηλή βάση των προηγούμενων ετών, η έλλειψη διασύνδεσης των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας και η απροθυμία των επιχειρήσεων να εντάξουν σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές στις λειτουργίες τους είχαν αφήσει την Ελλάδα πίσω. Ωστόσο η χώρα μετασχηματίζεται γοργά, ώστε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής , έχοντας ωστόσο μια μακρά πορεία για να αντιστρέψει την κατάσταση, καθώς βρίσκεται ενώπιων δομικών προβλημάτων.

Είναι χαρακτηριστικό πως στον πυλώνα «Γνώση», η Ελλάδα αν και βρίσκεται στο πάνω μισό του πίνακα στην συγκέντρωση επιστημονικού προσωπικού (35^η), είναι 54^η σε ταλέντο και 58^η στην Εκπαίδευση, με την χώρα μας να έχει κατρακυλήσει από την 45^η θέση που είχε το 2021. Την ίδια χρονιά η χώρα είχε βρεθεί και στο ζενίθ της τελευταίας πενταετίας από άποψη ταλέντου καθώς ήταν στην 42^η θέση.

Σύμφωνα με την έκθεση, από τα δυνατά σημεία της χώρας μας είναι οι «Απόφοιτοι στις Επιστήμες» που βρισκόμαστε στην 23^η θέση, και η «Απασχόληση επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού» με την Ελλάδα στην 19^η θέση. Αρκετά υψηλά βρίσκεται η Ελλάδα επίσης και στις «Επιτυχίες υψηλότατης εκπαίδευσης», στα συνολικά έξοδα για έρευνα και ανάπτυξη, στις γυναίκες ερευνήτριες και πτυχιούχες.

Στα δυνατά σημεία της χώρας είναι επίσης ο σημαντικός αριθμός επιστημόνων και μηχανικών, που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών, καθώς και η πρόσβαση σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης που αποτελούν κρίσιμο εργαλείο για τη βελτίωση των υποδομών και την ενίσχυση της καινοτομίας.

Όμως το εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί πληγή για την ψηφιακή ανταγωνιστικότητα της χώρας, με την αναλόγια μαθητών-δασκάλων να φέρνει τη χώρα μας στην 62^η θέση ανάμεσα σε 67 χώρες παγκοσμίως, ενώ ακόμα χαμηλότερα βρισκόμαστε στην κατηγορία «εκπαίδευση εργαζομένων» και την Ελλάδα στην 64^η θέση. Στα χαμηλά επίπεδα της κατάταξης είναι επίσης το «υψηλά εκπαιδευμένο ξένο προσωπικό» που βρίσκεται στη χώρα καθώς και η εισροή ξένων μαθητών.

Στον δείκτη «Τεχνολογία», όπου η Ελλάδα υποχώρησε στην 48^η θέση,  η έρευνα διαπιστώνει ότι οι επενδύσεις στην τηλεπικοινωνίες έχουν αυξηθεί, με τη συνδεσιμότητα στα δίκτυα κινητής και ευρυζωνικών υπηρεσιών να έχει ενισχυθεί, αλλά η ταχύτητα να είναι χαμηλή φέρνοντας τη χώρα στην 57^η θέση και 56^η στην τεχνολογία επικοινωνιών.

Πολύ υψηλά βρίσκεται η Ελλάδα στην «Έναρξη επιχείρησης» που είναι στην 6^η θέση, ενώ στο πάνω μισό του πίνακα και στην 28^η θέση βρίσκεται στις πολιτικές ΤΝ που έχουν θεσμοθετηθεί. Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να υπολείπεται σε τομείς, όπως η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών και η υιοθέτηση εξελιγμένων εργαλείων διακυβέρνησης και είναι στην 61^η θέση στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες για τεχνολογία.

Χαμηλότερα βρίσκεται η Ελλάδα στον δείκτη «Ετοιμότητα για το Μέλλον» ευρισκόμενη στην 56^η θέση σημειώνοντας άνοδο μιας θέσης, καθώς παραμένει περιορισμένη η  ετοιμότητα της χώρας να υιοθετήσει νέες ψηφιακές τεχνολογίες ενώ σοβαρά εμπόδια αποτελούν επίσης η χαμηλή επιχειρηματική ευελιξία και η απουσία μιας κουλτούρας, που να ενθαρρύνει την καινοτομία.