Χρέη 10 δισ. ευρώ «διαγράφει» φέτος η Εφορία: Ποια μπαίνουν στο αρχείο

Στη «διαγραφή» χρεών ύψους 10 δισ. ευρώ, από τον «ωκεανό» των 108,5 δισ. ευρώ, που έφτασαν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, θα προβεί φέτος η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, όπως αποκαλύπτει το Στρατηγικό Σχέδιο του 2025.

Πρόκειται για χρέη τα οποία λιμνάζουν αρκετά χρόνια ίσως και δεκαετίες και δεν έχει καταφέρει να τα εισπράξει η φορολογική διοίκηση, για πολλούς λόγους και τώρα θα τεθούν στο… αρχείο.

Ειδικότερα, στο επιχειρησιακό Σχέδιο της ΑΑΔΕ, για το έτος 2025 και στο κεφάλαιο για τη διαχείριση των ληξιπρόθεσμων χρεών αναγράφεται, ότι μεταξύ άλλων η ΑΑΔΕ στοχεύει και «στον χαρακτηρισμό 10,0 δισ. € εκ των ληξιπρόθεσμων οφειλών της Φορολογικής και Τελωνειακής Διοίκησης ως ανεπίδεκτων είσπραξης».

Πρόκειται για οφειλές που ξεπερνούν το 4% του ΑΕΠ και η επιλογή τους για να χαρακτηριστούν ως «ανεπίδεκτα είσπραξης» γίνεται με συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία πείθουν την ΑΑΔΕ, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να εισπραχθούν.

Σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια η ΑΑΔΕ έχει χαρακτηρίσει ως «ανεπίδεκτα» είσπραξης χρέη ύψους 26,3 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το συνολικό ύψος των οφειλών, από 113,2 δισ. ευρώ που ήταν το συνολικό στο τέλος του Οκτωβρίου 2022, το εισπράξιμο να περιορίζεται σε 86,9 δισ. ευρώ.

Στόχος της διαδικασίας αυτής είναι να επικεντρωθούν οι εισπρακτικές υπηρεσίες, στα χρέη που θεωρούνται «εισπράξιμα» δηλαδή μικρομεσαίες οφειλές, «φρέσκα» ληξιπρόθεσμα και γενικά χρέη που οι οφειλέτες διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και θα διεκδικηθούν οι οφειλές, μέσω των κατασχέσεων καταθέσεων και ακινήτων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των χρεών προς την εφορία προέρχεται από φυσικά και νομικά πρόσωπα που έχουν χρέη πάνω από 1.000.000 ευρώ έκαστος. Πρόκειται για 9.612 ΑΦΜ που χρωστάνε 82,99 δισ. ευρώ ή το 76,5% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου των 108,5 δισ. ευρώ.

Καθίσταται σαφές, ότι όσο πιο μεγάλο είναι το χρέος, τόσο δυσκολότερη είναι η αποπληρωμή του, ενώ τα περισσότερα εξ αυτών προέρχονται από επιχειρήσεις που σήμερα δεν υφίστανται, πτωχευμένες εταιρείες, οφειλέτες που έχουν αποβιώσει και οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν τις κληρονομιές ή πρόσωπα, τα οποία έχουν μεταβιβάσει ή έχουν αποκρύψει τα προσωπικά τους περιουσιακά στοιχεία και δεν μπορεί η εφορία να προβεί σε κατασχέσεις.

Οι παρεμβάσεις του 2025

Οι υπόλοιπες δράσεις για τη διαχείριση των ληξιπρόθεσμων χρεών που αποκαλύπτει το Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΑΑΔΕ και θα εκτυλιχθούν το 2025 είναι:

• Η είσπραξη ποσού τουλάχιστον 3,0 δισ. ευρώ έναντι παλαιών ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορολογουμένων.
  Εισπράξεις της ΕΜΕΙΣ από μεγάλους οφειλέτες και στοχευμένες δράσεις ύψους τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ.
• Οι εισπράξεις 28 εκατ. ευρώ έναντι των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την Τελωνειακή Διοίκηση.
• Η εισπραξιμότητα του 33% επί των νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορολογουμένων.
• Η προτεραιοποίηση των πλέον εισπράξιμων ληξιπρόθεσμων οφειλών της Φορολογικής Διοίκησης για τη λήψη μέτρων αναγκαστικής είσπραξης, μέσω της εφαρμογής κεντρικοποιημένου συστήματος για την επιλογή υποθέσεων ληξιπρόθεσμων οφειλών, χρησιμοποιώντας κριτήρια ανάλυσης κινδύνου.
• Η επεξεργασία αιτήσεων αναδιάρθρωσης οφειλών Εξωδικαστικού Μηχανισμού, από την ΕΜΕΙΣ, σε ποσοστό τουλάχιστον 90%.
• Η αξιολόγηση Οφειλετών Ληξιπρόθεσμων Οφειλών σε περιοδική βάση.
• Ο έλεγχος και η επαναξιολόγηση τουλάχιστον του 70% των υποθέσεων των μεγάλων οφειλετών για τα τελευταία πέντε χρόνια εντός του έτους.
• Η διαρκής όχληση των οφειλετών του δημοσίου. Ενδεικτικά το 2024 η ΑΑΔΕ τηλεφώνησε ή έστειλε email σε 892.385 φορολογούμενους με ληξιπρόθεσμες οφειλές.
• Επίσης, το 2024, μέσα από τις πιέσεις προς τους οφειλέτες, η ΑΑΔΕ κατάφερε να εισπράξει 6,33 δισ. ευρώ από ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές και 37,1 εκατ. ευρώ από ληξιπρόθεσμες τελωνειακές οφειλές.

Ποια χρέη σβήνονται

Σύμφωνα με τον επικαιροποιημένο Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, για να τεθεί στο αρχείο μια οφειλή, θα πρέπει να έχουν εξαντληθεί όλα τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης και να μην έχουν αυτά αποδώσει, ενώ, για μεγάλα χρέη, άνω του 1,5 εκατ. ευρώ, θα πρέπει να υπάρξει η σύμφωνη γνώμη του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς και συμβεβαιωμένες οφειλές προς τρίτους χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

• Έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες με βάση τα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα της ΑΑΔΕ και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των συνυπόχρεων ή απαιτήσεων αυτών έναντι τρίτων.
• Έχει υποβληθεί αίτηση ποινικής δίωξης ή δεν είναι δυνατή η υποβολή της.
• Έχει πραγματοποιηθεί έλεγχος και διαπιστώθηκε ότι είναι αντικειμενικά αδύνατη η είσπραξη των οφειλών.

Ακόμη κι αν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία στο όνομα του οφειλέτη ή των συνυπόχρεων προσώπων θα χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης οι οφειλές, εφόσον για τα περιουσιακά αυτά στοιχεία συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

Η συνολική αξία της κυριότητας και των λοιπών εμπράγματων δικαιωμάτων επί ακινήτων του οφειλέτη και των συνυπόχρεων προσώπων είναι ιδιαίτερα μικρής αξίας σε σχέση με τη συνολική βασική ληξιπρόθεσμη οφειλή, μη υπερβαίνουσα το 5% του ύψους της οφειλής και σε κάθε περίπτωση δεν υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ. 

Η συνολική αξία της κινητής περιουσίας του οφειλέτη και των συνυπόχρεων προσώπων είναι ιδιαίτερα μικρής αξίας σε σχέση με το ύψος της συνολικής βασικής ληξιπρόθεσμης οφειλής και δεν υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ, όπως η αξία αυτή προκύπτει, κατά σειρά, από εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή ή από την έκθεση κατάσχεσης.

Τα χρέη των επιχειρήσεων

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις, ως ανεπίδεκτες είσπραξης θα μπορούν να χαρακτηρίζονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, όταν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10 ετών από την υπαγωγή της επιχείρησης του οφειλέτη, φυσικού ή νομικού προσώπου, σε διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης ή από τη λύση του νομικού προσώπου και η τρέχουσα συνολική αξία του ενεργητικού της υπό εκκαθάριση περιουσίας και της περιουσίας των συνυπόχρεων προσώπων είναι ιδιαίτερα μικρής αξίας σε σχέση με τη συνολική βασική ληξιπρόθεσμη οφειλή, η οποία δεν υπερβαίνει το 5% του ύψους της οφειλής και σε κάθε περίπτωση το ποσό των 100.000 ευρώ.

Στην περίπτωση που συντρέχουν οι άλλες προϋποθέσεις, αλλά η τρέχουσα συνολική αξία του ενεργητικού της υπό εκκαθάριση περιουσίας και της περιουσίας των συνυπόχρεων προσώπων υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ, ως ανεπίδεκτη είσπραξης θα χαρακτηρίζεται η οφειλή που απομένει μετά την αφαίρεση του διπλάσιου ποσού της αξίας αυτών.

Ο υπολογισμός της αξίας του ενεργητικού της υπό εκκαθάριση περιουσίας γίνεται με βάση βεβαίωση του εκκαθαριστή, ενώ για τα συνυπόχρεα πρόσωπα εφαρμόζονται οι διατάξεις της προηγούμενης περίπτωσης 1. Οι διατάξεις της παρούσας περίπτωσης εφαρμόζονται μόνο για οφειλές που γεννήθηκαν ή ανάγονται σε χρόνο έως την έναρξη της διαδικασίας εκκαθάρισης, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους, και έχουν αναγγελθεί σε αυτή.

Πότε αναβιώνουν

Από τη στιγμή που θα καταχωριστεί μια οφειλή στα βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης και για χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών από τη λήξη του έτους μέσα στο οποίο έγινε η καταχώριση ισχύουν τα ακόλουθα:

• Αναστέλλεται αυτοδικαίως η παραγραφή της,
• Δεν χορηγείται στον οφειλέτη και στα συνυπόχρεα πρόσωπα αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας για οποιαδήποτε αιτία ούτε άλλο νομίμως προβλεπόμενο πιστοποιητικό για μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων, εκτός εάν πρόκειται για είσπραξη χρημάτων που θα διατεθούν για την ικανοποίηση του Δημοσίου ή για εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, το προϊόν των οποίων θα διατεθεί για τον ίδιο σκοπό,
• Δεσμεύονται στο σύνολό τους οι τραπεζικοί και επενδυτικοί λογαριασμοί και το περιεχόμενο των θυρίδων σε τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα των παραπάνω προσώπων.
• Το Δημόσιο διατηρεί ακέραιο το δικαίωμά του για την είσπραξη της οφειλής ή συμψηφισμό και μετά την καταχώρισή της στα ειδικά βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης.
• Οφειλή που έχει καταχωρισθεί, ως ανεπίδεκτη είσπραξης επαναχαρακτηρίζεται ως εισπράξιμη, εάν πριν από την παραγραφή της, διαπιστωθεί ότι υπάρχει δυνατότητα μερικής ή ολικής ικανοποίησής της είτε από τον οφειλέτη είτε από συνυπόχρεο πρόσωπο.