Πληρώνει για τις καθυστερήσεις, πληρώνει και για την επιτάχυνση το Δημόσιο στην περίπτωση του πολυσυζητημένου οδικού άξονα Πατρών – Πύργου. Η συμφωνία για την «ενωρίτερη ολοκλήρωση» του τμήματος, που υπέγραψαν το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και η Ολυμπία Οδός στις 11 Απριλίου, «κλειδώνει» τις ημερομηνίες για την παράδοση του δρόμου σε δύο φάσεις εντός του 2025, αποζημιώνοντας τον ανάδοχο με 108.991.256 εκατ. ευρώ.
Η συμφωνία που εκτοξεύει κατά 37% το κόστος του έργου, το οποίο αγγίζει πλέον τα 404 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει μία αποζημίωση σε τρεις άξονες, ακόμα και για την απώλεια των διοδίων που δεν θα εισπραχθούν λόγω της καθυστερημένης παράδοσης. Ενώ για να πατήσει γκάζι στην εκτέλεση των εργασιών, αφού η πολιτική ηγεσία έχει εδώ και μήνες δεσμευτεί για την παράδοση του συνόλου των 75 χλμ. ως τον Νοέμβριο, το δημόσιο θα πληρώσει 26.849.810 ευρώ ως δαπάνη επιτάχυνσης.
Ο λογαριασμός έχει ήδη φτάσει στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών που μόλις προχθές ενέταξε στο τομεακό πρόγραμμα ανάπτυξης (ΤΠΑ) Υποδομών και Μεταφορών, ποσό 115,33 εκατ. ευρώ. Αυτό αφορά σε αποζημιώσεις του παραχωρησιούχου του αυτοκινητόδρομου «Ελευσίνα – Κόρινθος - Πάτρα – Πύργος – Τσακώνα» για γεγονότα καθυστέρησης και ανωτέρας βίας.
Καθυστερήσεις, ενεργειακό κόστος και Ουκρανία
Προκειμένου να αποδοθούν στους οδηγούς τα πρώτα 65,8 χλμ. του άξονα από τον Πύργο μέχρι τον Αλισσό ως τις 31/7/2025 και τα υπολειπόμενα περίπου 10 χλμ. βορειότερα ως το Μιντιλόγλι μέχρι τις 30/11/2025, προϋπόθεση αποτελεί η εμπρόθεσμη καταβολή των αποζημιώσεων, όπως περιγράφονται στη συμφωνία. Μέχρι σήμερα, η πρόοδος του έργου, που «ξανακούμπωσε» τον Μάρτιο του 2022 στην παραχώρηση της Ολυμπίας Οδού, βρίσκεται κοντά στο 75%.
Δεδομένου όμως ότι υπήρξαν γεγονότα καθυστέρησης, στις περιοχές των ανισόπεδων κόμβων Γαστούνης και ΒΙΠΕ, όπως περιγράφεται στην υπογραφείσα συμφωνία, το χρονοδιάγραμμα του έργου πήγε αρχικώς επτά μήνες πίσω. Ειδικότερα, η 1η αποκλειστική τμηματική προθεσμία του έργου από 18/3/2025 μετατέθηκε στις 24/10/2025 και η συνολική προθεσμία περιόδου μελετών-κατασκευής από τις 18/7/2025 πήγε 15/2/2026.
Επιπλέον, μετά από αίτημα του παραχωρησιούχου από το φθινόπωρο του 2022, αναγνωρίστηκε από το Διαιτητικό Δικαστήριο ότι η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελούν γεγονότα ανωτέρας βίας, για τις οικονομικές επιπτώσεις των οποίων οφείλει το δημόσιο να αποζημιώσει την Ολυμπία Οδό. Αν και οι αξιώσεις που υπέβαλε ο παραχωρησιούχος ανέρχονταν σε 129,82 εκατ. ευρώ, τελικά το δημόσιο τις «ψαλίδισε» στα 53,129 εκατ. ευρώ.
Τέσσερις μήνες γρηγορότερα
Για να μαζευτεί κατά τέσσερις μήνες η αρχικώς επτάμηνη καθυστέρηση, με την πρόβλεψη πάντως ότι η περαίωση συνολικά του έργου θα βεβαιωθεί επισήμως ως τον Φεβρουάριο του 2026 -ενώ ο δρόμος ήδη θα λειτουργεί-, η κατασκευαστική κοινοπραξία «Άπιον Κλέος» θα λάβει δαπάνη επιτάχυνσης. Αυτή ορίσθηκε σε 26,84 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.
Όμως η καθυστέρηση ολοκλήρωσης, φέρνει και «χαμένα» έσοδα για το χρονικό διάστημα που ο παραχωρησιούχος δεν εισπράττει διόδια. Έτσι, το δημόσιο αναλαμβάνει να αποζημιώσει και αυτή την απώλεια, που εκτιμήθηκε μαζί με λοιπές δαπάνες και έξοδα στα 10,9 εκατ. ευρώ.
Το προφίλ του έργου
Το χρονικό της κατασκευής του οδικού άξονα Πατρών – Πύργου σημαδεύτηκε επί σχεδόν 15 χρόνια από ένα συνεχές «μπρος-πίσω», που έχει στοιχίσει πολύ ακριβά στις γύρω περιοχές. Δεν είναι τυχαίο ότι θεωρείται δρόμος καρμανιόλα. Αν και αποτελούσε μέρος της Ολυμπίας Οδού, στην αρχική παραχώρηση του 2007, με την αναθεώρηση των συμβάσεων λόγω της οικονομικής κρίσης το 2013 αποσπάστηκε.
Αν και όλοι συνηγορούσαν ότι το έργο ήταν απαραίτητο, με έμφαση στην οδική ασφάλεια, το έργο έμεινε μετέωρο. Ακολούθησε, επί υπουργίας Χρήστου Σπίρτζη, το σήριαλ της κατάτμησης σε 8 εργολαβίες, με τα φώτα να πέφτουν κυρίως στις τέσσερις εργολαβίες που είχε αναλάβει η κοινοπραξία «Τοξότης-Ομάδα Κατασκευών», συμφερόντων του επιχειρηματία Χρήστου Καλογρίτσα. Αποτέλεσμα, πάντως, της σαλαμοποίησης του έργου ήταν μέσα σε έναν χρόνο από την υπογραφή τριών συμβάσεων, οι εργασίες να έχουν προχωρήσει μόλις 1%.
Η επανένταξη του τμήματος στην Ολυμπία Οδό δεν ήταν εύκολη υπόθεση, καθώς χρειάστηκαν διαπραγματεύσεις δύο ετών με την Κομισιόν. Η συμφωνία χρειάστηκε να περάσει από τα «σκάνερ» των DG MOVE,DG GROW καιDG COMP, για να ξαναφέρει στη ζωή ένα ως τότε καταδικασμένο έργο. Ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν 295 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση στην περίοδο κατασκευής κατά 65% από ευρωπαϊκούς και δημόσιους πόρους και το υπόλοιπο 35% από ίδια κεφάλαια του παραχωρησιούχου και δανεισμό.
Η κατασκευή του άξονα γίνεται σε τρία ξεχωριστά τμήματα από τις ΑΒΑΞ, AKTOR, ΤΕΡΝΑ. Με την ολοκλήρωση της Πατρών – Πύργου θα δημιουργηθεί ο τρίτος μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος στη χώρα, συνολικού μήκους 277 χλμ.