«Αστυνόμευση» των ξένων επενδύσεων σε κρίσιμους κλάδους της οικονομίας για την προστασία της εθνικής ασφάλειας επιβάλλεται με νομοσχέδιο του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο ψηφίσθηκε από τη Βουλή. Οι ξένοι επενδυτές θα πρέπει να ενημερώνουν τις αρχές και να εξασφαλίζουν έγκριση για να προχωρούν τα επενδυτικά τους σχέδια, κάτι που προβλέπεται ήδη από σχετικό Κανονισμό της ΕΕ.
Το νομοσχέδιο αποτελεί την απάντηση της Ελλάδας στην υποχρέωση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εφαρμόσουν τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/452. Ο Κανονισμός τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο του 2020 και καθιέρωσε ένα πλαίσιο για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) σε ολόκληρη την ΕΕ.
Σκοπός του είναι να διασφαλίσει ότι οι ΑΞΕ, ιδίως αυτές που προέρχονται από τρίτες χώρες, δεν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη των κρατών-μελών, καθώς οι ΑΞΕ μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο για την απόκτηση ελέγχου σε κρίσιμες υποδομές, τεχνολογίες ή πόρους, με πιθανές αρνητικές συνέπειες για την εθνική κυριαρχία και ασφάλεια.
Προσαρμογές στον ευρωπαϊκό Κανονισμό
Το νομοσχέδιο, αν και βασίζεται στον ευρωπαϊκό κανονισμό, εισάγει διατάξεις που προσαρμόζουν το πλαίσιο ελέγχου στις εθνικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο διευρύνει την έννοια της «άμεσης ξένης επένδυσης» ώστε να περιλαμβάνει κάθε επένδυση που αποσκοπεί στη δημιουργία ή διατήρηση διαρκών σχέσεων μεταξύ του ξένου επενδυτή και της επιχείρησης-στόχου, συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης ελέγχου ή της σημαντικής επιρροής. Έτσι, καλύπτεται όχι μόνο η απόκτηση πλειοψηφικών πακέτων, αλλά και άλλες μορφές επένδυσης που μπορούν να αποφέρουν στρατηγικό έλεγχο.
Ποιοι είναι κρίσιμοι τομείς ελέγχου
Το νομοσχέδιο καθορίζει ρητά τους τομείς στους οποίους θα διενεργείται έλεγχος των ΑΞΕ. Αυτοί περιλαμβάνουν, ενδεικτικά:
- Κρίσιμες υποδομές: Ενέργεια, μεταφορές, ύδρευση, επικοινωνίες, υγεία, δεδομένα.
- Κρίσιμες τεχνολογίες και διπλής χρήσης προϊόντα: Τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, ημιαγωγοί, κυβερνοασφάλεια, διαστημική τεχνολογία.
- Προμήθεια κρίσιμων εισροών: Ενέργεια, πρώτες ύλες, τρόφιμα.
- Πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών δεδομένων.
- Μέσα Ενημέρωσης: Λόγω της σημασίας τους για τη δημόσια τάξη και την εθνική ασφάλεια.
Υποχρέωση γνωστοποίησης και κριτήρια
Με το νομοσχέδιο θεσπίζεται υποχρέωση γνωστοποίησης για ορισμένες ΑΞΕ που εμπίπτουν στους παραπάνω κρίσιμους τομείς. Η γνωστοποίηση υποβάλλεται στην αρμόδια αρχή, η οποία έχει την εξουσία να εγκρίνει, να απορρίψει ή να επιβάλει όρους στην επένδυση, εφόσον κρίνει ότι αυτή ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη.
Καθορίζονται σαφή κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογείται ο κίνδυνος μιας ΑΞΕ. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Τις πιθανές επιπτώσεις στην ασφάλεια εφοδιασμού κρίσιμων υποδομών.
- Την πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες ή προσωπικά δεδομένα.
- Τη δυνατότητα του ξένου επενδυτή να επηρεάσει την εσωτερική πολιτική ή τη δημόσια τάξη.
- Τυχόν σχέσεις του ξένου επενδυτή με κυβερνήσεις τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων κρατικών επιχειρήσεων.
Ποσοστά Ελέγχου
Το νομοσχέδιο ορίζει συγκεκριμένα ποσοστά συμμετοχής στην επιχείρηση-στόχο που ενεργοποιούν τον έλεγχο.
Η άμεση ξένη επένδυση ελέγχεται σε περίπτωση αύξησης της συμμετοχής σε ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%), είκοσι πέντε τοις εκατό (25%), τριάντα τοις εκατό (30%), σαράντα τοις εκατό (40%), πενήντα τοις εκατό (50%), εξήντα τοις εκατό (60%), εβδομήντα τοις εκατό (70%) και εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%).
Αυτό σημαίνει ότι ο έλεγχος δεν περιορίζεται μόνο στην απόκτηση πλειοψηφικού πακέτου, αλλά και σε σημαντικές μειοψηφικές συμμετοχές που μπορούν να αποδώσουν ουσιαστική επιρροή.
Συντονισμός με την ΕΕ
Τέλος, το νέο πλαίσιο προβλέπει επίσης μηχανισμούς για τον συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα άλλα κράτη-μέλη, όπως ορίζεται στον ευρωπαϊκό κανονισμό. Αυτό περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφοριών και τη δυνατότητα άλλων κρατών-μελών ή της Επιτροπής να εκφράσουν γνώμη σχετικά με μια ΑΞΕ στην Ελλάδα, εάν αυτή ενδέχεται να επηρεάσει την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη τους.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
