Νέος μεγάλος διαγωνισμός για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΣΕ

Δεύτερη ευκαιρία έχει ο ελληνικός σιδηρόδρομος να γίνει πιο «έξυπνος», καθώς τέσσερις μήνες μετά την ακύρωση του πρώτου διαγωνισμού για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΣΕ, το έργο προκηρύχθηκε εκ νέου. Η πιο… φρέσκια ματιά στις προβλέψεις του διαγωνισμού, μετά την κόκκινη κάρτα της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, τροποποίησε το αντικείμενο, περιόρισε κατά σχεδόν 10 εκατ. τον προϋπολογισμό στα 57,91 εκατ. ευρώ και μείωσε τη διάρκεια κατά ένα εξάμηνο.

Ο ανάδοχος θα πρέπει εξάλλου να κάνει σπριντ οκταμήνου, εφόσον όλα κυλήσουν κατ’ ευχήν στην πορεία του διαγωνισμού, για να προλάβει τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης, που θα εισφέρει 24,407 εκατ. ευρώ. Εν αναμονή της αναβάπτισης του ΟΣΕ σε «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος» ως το τέλος του έτους, απορροφώντας την ΕΡΓΟΣΕ και με την προσθήκη του τροχαίου υλικού, τα πολύπαθα ελληνικά τρένα επιχειρούν να γυρίσουν σελίδα, με τουλάχιστον 30 έξυπνους σταθμούς, σύστημα e-ticketing και σύγχρονης τηλεματικής.

Βεβαίως παρατηρείται ήδη καθυστέρηση σε σχέση με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, αφού δεν έχει καν ορισθεί η μεταβατική διοίκηση του νέου ενιαίου φορέα, που αναμενόταν στις αρχές του έτους. Δεδομένου, μάλιστα, του στόχου η νέα εταιρεία να είναι λειτουργική από το 2026. Ούτε έχει προσληφθεί ο τεχνικός σύμβουλος διοίκησης που για μία δεκαετία θα συμβάλλει στο μάνατζμεντ. Στον αντίποδα, ένα εξάμηνο μετά την ψήφιση του νόμου για τον «νέο ΟΣΕ», προ των πυλών βρίσκεται νέο -το τρίτο κατά σειρά σε δυόμισι χρόνια- νομοσχέδιο για τον σιδηρόδρομο.

Το χρονικό των διαγωνισμών

Δύο διαγωνισμοί μέσα σε επτά μήνες χρειάστηκαν για το έργο της εγκατάστασης, παραμετροποίησης, διαχείρισης, εγγύησης καλής λειτουργίας του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΣΕ. Ο πρώτος που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2024, με προϋπολογισμό που έφτανε μαζί με τις προαιρέσεις για τη συντήρηση στα 68,25 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ), σκόνταψε, μεταξύ άλλων, στον όρο «έργα ευφυών μεταφορών για ΜΜΜ» που κρίθηκε αόριστος και ακυρωτέος.

Η προδικαστική προσφυγή που υπέβαλε στην ΕΑΔΗΣΥ η Intrakat (νυν όμιλος AKTOR) έγινε αποδεκτή από την αρχή, η οποία ακύρωσε μια σειρά όρων της διακήρυξης εντοπίζοντας και πλημμέλειες του αναθέτοντος φορέα, όπως για παράδειγμα αόριστα κριτήρια αξιολόγησης. Ακόμη, ενώ η διακήρυξη προέβλεπε ότι ο ανάδοχος θα έπρεπε να εξασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα του συστήματος εισιτηρίων με αντίστοιχα ηλεκτρονικά συστήματα συλλογής κομίστρου των ΟΑΣΑ και ΟΣΕΘ, δεν παρείχε καμία πληροφορία για αυτά.

Δεδομένης της απόφασης της ΕΑΔΗΣΥ ο πρώτος διαγωνισμός ακυρώθηκε στα τέλη Ιανουαρίου κι επαναπροκηρύχθηκε πριν λίγες ημέρες, με ορίζοντα κατάθεσης προσφορών την 8η/7/2025. Στόχος του έργου είναι ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων υποδομών, η βελτίωση της εσωτερικής λειτουργίας και οργάνωσης του ΟΣΕ, η εξοικονόμηση πόρων και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, μέσω της εισαγωγής καινοτόμων συστημάτων.

Το έργο

Σε αυτό το πλαίσιο, θα αναπτυχθεί σύστημα διαχείρισης εισιτηρίων το οποίο και θα διασυνδεθεί με υφιστάμενα συστήματα συλλογής κομίστρου των ΟΑΣΑ και ΟΣΕΘ. Έτσι, ο επιβάτης θα μπορεί να χρησιμοποιήσει π.χ. το ίδιο εισιτήριο για να επιβιβαστεί σε λεωφορείο στην Αθήνα, να ταξιδέψει εν συνεχεία με το τρένο στη Θεσσαλονίκη και να επιβιβαστεί εκ νέου σε λεωφορείο. Για τον σκοπό αυτό, ο ανάδοχος θα υλοποιήσει τις απαραίτητες διασυνδέσεις, μέσω των APIs που θα του παρασχεθούν από τα τρίτα συστήματα.

Ακόμη, ο ΟΣΕ θα αποκτήσει υποδομές έξυπνων σταθμών, με κέντρα διαχείρισης σταθμών, αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων, επικυρωτικά έξυπνων καρτών, λογισμικό ελέγχουν εισιτηρίων, πινακίδες πληροφόρησης στάσεων και εξοπλισμό τηλεματικής επί συρμών. Ακόμη, θα αποκτήσει εξοπλισμό επιτήρησης μέσω καμερών, με δυνατότητα καταμέτρησης επιβατών, καθώς και WiFi σε σταθμούς.

Αρχικά, αυτό θα αφορά σε 30 σταθμούς του τρένου, από τους οποίους διακινείται ποσοστό άνω του 60% των επιβατών. Προτεραιότητα έχουν αυτοί με την υψηλότερη επιβατική κίνηση. Εφόσον ενεργοποιηθεί η προαίρεση, ύψους 11,51 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), τότε ακόμη 35 σταθμοί θα γίνουν «έξυπνοι». 

Χάρη στο έργο οι επιβάτες θα μπορούν να εξυπηρετούνται πιο αποτελεσματικά με τη χρήση καρτών ή να αγοράσουν το εισιτήριό τους μέσω smart phone. Ακόμη, θα συμβάλλει στην καλύτερη εκτέλεση των δρομολογίων και την ταχύτερη επιβίβαση των επιβατών, θα διευκολύνει όσους θέλουν να μετακινηθούν με πολλαπλά ΜΜΜ, μειώνοντας παράλληλα την εισιτηριοδιαφυγή σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. 

Η συντήρηση των υποδομών και των συστημάτων του έργου περιλαμβάνεται στο δικαίωμα προαίρεσης, με προϋπολογισμό 10 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ειδικότερα αφορά στη συντήρηση ως τρία χρόνια των εφαρμογών (σύστημα διαχείρισης εισιτηρίου, κεντρικά συστήματα), των υποδομών τηλεματικής εντός των συρμών, καθώς και των υποδομών αρχικά των 30 έξυπνων σταθμών του αρχικού αντικειμένου. Εφόσον ενεργοποιηθεί η προαίρεση, τότε μπορεί να προβλεφθεί και η συντήρηση.

Η χρηματοδότηση του έργου, πέραν των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης θα καλυφθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).