Καθώς οι μετακινήσεις στην Αττική αναμένεται να αυξηθούν κατά 16% στην πενταετία, ενώ το λιγότερο φορτωμένο τμήμα του Κηφισού από Βαρυμπόμπη ως Πειραιά θα φτάσει σε κορεσμό σε 5 με 7 χρόνια, οι Αθηναίοι είναι ήδη εγκλωβισμένοι στα ΙΧ.
Η πρώτη σημαντική πολυσυζητημένη παρέμβαση θα μπει στην εκκίνηση τη Δευτέρα, με τις ανακοινώσεις από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστο Δήμα, για την ολοκλήρωση του Τριπλού Κόμβου Σκαραμαγκά μετά από 20 χρόνια.
Όμως η καθημερινότητα στους δρόμους θα παραμείνει δύσκολη, αφού καμία παρέμβαση δεν συνιστά την «απόλυτη» λύση, αν δεν αναβαθμιστούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και δεν πυκνώσει το δίκτυο του μετρό.
Δεδομένου ότι η υπό κατασκευή Γραμμή 4 εκτιμάται πως δεν θα ανοίξει τις πύλες της πριν το 2033, ενώ ελλείψει χρηματοδότησης έχει κολλήσει εδώ και σχεδόν δύο χρόνια ο διαγωνισμός για την επέκταση της Γραμμής 2 ως το Ίλιον, το λεκανοπέδιο μπορεί να ελπίζει μόνο σε εμβαλωματικές παρεμβάσεις.
Λύσεις γνωστές εδώ και 20 χρόνια
Οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού, κυρίως ο βαλτωμένος διαγωνισμός για τη λεωφόρο Κύμης και η αστική σήραγγα Ηλιούπολης που θα δώσει ανάσες όταν θα είναι έτοιμο το Ελληνικό, και ο άξονας Ελευσίνα – Οινόφυτα θεωρούνται απαραίτητα έργα. Όμως η έλλειψη πόρων αλλά και προετοιμασίας τραβούν χειρόφρενο.
«Οι λύσεις για την Αττική είναι γνωστές εδώ και πολλά χρόνια. Ο άξονας Ελευσίνα – Οινόφυτα παίζει από τη δεκαετία του ’80. Οι συγκοινωνιολόγοι έλεγαν ότι έπρεπε να έχει κατασκευαστεί τουλάχιστον ως το 2000», σημείωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Θανάσης Τσιάνος, μιλώντας στο φετινό συνέδριο Green Deal του ΤΕΕ.
Ενώ οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού, που σήμερα έχει κορεστεί με 300 χιλιάδες διελεύσεις ημερησίως και αύξηση 20% τα τελευταία τέσσερα χρόνια, σχεδιάστηκαν τη δεκαετία του 2000.
Όσο για την επέκταση της λεωφόρου Κύμης ως την Εθνική Οδό, που θα αποσυμφορήσει τον κόμβο της Μεταμόρφωσης, αυτή είχε προγραμματιστεί να λειτουργήσει πριν τη λειτουργία της Αττικής Οδού!
Τελικά, η δημοπράτηση του έργου έγινε τον Φεβρουάριο του 2022, αλλά η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ήταν μηδενική. Ως αποτέλεσμα, το έργο έχει προσωρινό ανάδοχο την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ – ΑΚΤΩΡ – Intrakat (σημερινός όμιλος AKTOR), αλλά δεν προχωρά.
Έτσι, σήμερα στον κόμβο της Μεταμόρφωσης ακινητοποιούνται καθημερινά εκατοντάδες ΙΧ και φορτηγά τις ώρες αιχμής. Για να βελτιωθεί η ροή των οχημάτων κατά 50%, δόθηκε η εντολή από το υπουργείο στην παραχωρησιούχο Νέα Οδό να προχωρήσει τις απαραίτητες μελέτες για τη δημιουργία διπλής εξόδου σε απόσταση 150 μέτρων από την υφιστάμενη.
Οι εργασίες, που θα διαρκέσουν τρεις με τέσσερις μήνες, αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2026.
«Τα έργα που ακούμε τώρα, τα συζητάμε εδώ και 6 χρόνια, αλλά μένουν προτάσεις. Εδώ και μια 10ετία γνωρίζουμε ότι κάποια έργα θα έπρεπε να γίνουν, αυτό σημαίνει ότι θα έπρεπε αν έχουν ωριμάσει», σημείωσε από την πλευρά του ο Κωνσταντίνος Καλέργης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Roikos Engineering Consultants.
Η παραχωρήσεις «σωσίβιο» για τα έργα;
Η απουσία διαθέσιμων πόρων είναι ο άγνωστος «Χ» της εξίσωσης για τα έργα που χρειάζεται το λεκανοπέδιο. «Δεν είναι ανεξάντλητοι οι πόροι. Εμείς ξεκινήσαμε το φετινό μας ΠΔΕ με 680 εκατ. και θα περάσουμε τα 1,2 δισ. ευρώ. Αλλά χρειαζόμαστε με το καλημέρα 250 εκατ. ευρώ για να αποπληρώσουν τα δάνεια για τη γραμμή 2 του μετρό που ανάγονται σε τρείς δεκαετίες πριν», εξήγησε ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, μιλώντας στο ίδιο συνέδριο.
Όσο για την πρόταση που έχει επανειλημμένως διατυπωθεί από τον πρόεδρο του ΤΕΕ, Γιώργο Στασινό, για παράταση των υφιστάμενων συμβάσεων παραχώρησης προκειμένου να γίνουν τα απαραίτητα έργα δίχως άλλη καθυστέρηση, την οποία ενστερνίζονται και στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου, ο υφυπουργός εμφανίστηκε επιφυλακτικός.
«Για να γίνει επέκταση των παραχωρήσεων, χρειάζεται θέλει καταρχάς η συναίνεση των DG Move DG Comp, που δεν είναι εύκολη υπόθεση», εξήγησε, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί σε μια παραχώρηση να «κολλήσει» ένα έργο που δεν έχει άμεση σύνδεση.
«Επίσης, οι παραχωρήσεις όσο επεκτείνεται ο χρόνος, τόσο γίνονται ασύμφορες, δεν έχουν την επιθυμητή απόδοση», ανέφερε, λέγοντας πάντως ότι αυτή θα ήταν μία λύση για την Κύμης, εφόσον είχε ολοκληρωθεί η νέα παραχώρηση της Αττικής Οδού, πράγμα που έγινε στα τέλη του 2024.
Με το εργαλείο της παραχώρηση έχει πάντως προταθεί από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η κατασκευή του άξονα Ελευσίνα – Οινόφυτα, στο πλαίσιο των προτύπων προτάσεων. Οι σχετικοί φάκελοι όμως παραμένουν επισήμως κλειστοί, εδώ και δυόμισι χρόνια, στο συρτάρι του υπουργείου, μέχρι να τροποποιηθεί το νομοθετικό πλαίσιο. Εξέλιξη που αναμενόταν στην αρχή του 2025, αφού είχε παρουσιαστεί στο υπουργικό συμβούλιο, αλλά ακόμη αγνοείται.
Άμεσες παρεμβάσεις
Την ίδια στιγμή, συγκοινωνιολόγοι και σύμβουλοι της πολιτείας έχουν προτείνει άμεσες δράσεις για τη διαχείριση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, όμως δεν έχει γίνει τίποτα, με το υπουργείο και την περιφέρεια να πετούν ο ένας στον άλλο το μπαλάκι. Το πρώτο μέτρο είναι η διαχείριση των βαρέων οχημάτων, που σήμερα πνίγουν τον Κηφισό, τους κόμβους Σκαραμαγκά και Μεταμόρφωσης, με μέτρα όπως η νυχτερινή τροφοδοσία καταστημάτων και οι συγκεκριμένες ώρες κυκλοφορίας για φορτηγά.
Όπως είπε ο εντεταλμένος σύμβουλος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Πέτρος Σουρέτης, μόνο στο εννεάμηνο του 2025, στην Αττική Οδό καταγράφηκαν 4,5 εκατ. διελεύσεις φορτηγών (+8,1% σε σχέση με πέρυσι, +47,5% σε σχέση με το 2019).
Ο ίδιος πρότεινε στο πλαίσιο των μεσομακροπόθεσμων παρεμβάσεων τον ανασχεδιασμό κρίσιμων κόμβων, όπως Σκαραμαγκά, Διυλιστηρίων και Ασπροπύργου, την ανάπτυξη Park & Ride και ζωνών περιορισμού ΙΧ στα κέντρα, καθώς και την αναβάθμιση της λεωφόρου Κηφισού σε αυτοκινητόδρομο τεσσάρων λωρίδων με λωρίδα έκτακτης ανάγκης.
Από την πλευρά του, ο ΣΕΣ έχει προτείνει σταθμούς μετεπιβίβασης, όπως πχ. το ΟΑΚΑ, αλλά και προγράμματα φωτεινής σηματοδότησης, αφού σε πολλά σημεία τα φανάρια λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο εδώ και 20-25 χρόνια. Επίσης, όπως υπενθύμισε ο κ. Τσιάνος, υπάρχει μελέτη (2007) για σενάρια βελτίωσης του Κηφισού, με σταθερή διατομή και τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας.
«Στην περιοχή από τον Σκαραμαγκά ως τα ΕΛΠΕ μπορεί με μικρό κόστος να ανοίξει μία τρίτη λωρίδα και να διευκολυνθεί άμεσα η κατάσταση. Επίσης, με μικρές αναδιαμορφώσεις στους κόμβους στην ευρύτερη περιοχή θα κερδίσουμε χρόνους», είπε, τονίζοντας την αναγκαιότητα σύστασης Μητροπολιτικού Φορέα ώστε να γίνουν οι απαραίτητες παρεμβάσεις.