Εκτίναξη προσδοκιών: Σε επίπεδα ρεκόρ το οικονομικό κλίμα

Ραγδαία είναι η βελτίωση του οικονομικού κλίματος από το καλοκαίρι και φέρνει την οικονομία, τουλάχιστον σε επίπεδο προσδοκιών των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, πίσω στο 2008, πριν το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, ανοδικά κινήθηκε τον Σεπτέμβριο ο δείκτης οικονομικού κλίματος και διαμορφώθηκε στις 107,2 μονάδες από 105,3 μονάδες τον Ιούλιο. Τον Αύγουστο, μήνα για τον οποίο το ΙΟΒΕ δεν δημοσιεύει τα σχετικά στοιχεία, αλλά δημοσιεύονται από την Κομισιόν, ο δείκτης είχε εκτιναχθεί ακόμη υψηλότερα, στις 108,4 μονάδες.

Όπως επισημαίνεται σε έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, «η επίδοση αυτή είναι η υψηλότερη από τον Μάρτιο του 2008. Η άνοδος προέρχεται κυρίως από βελτίωση των προσδοκιών στο Λιανικό εμπόριο και τους καταναλωτές, ενώ στους υπόλοιπους επιχειρηματικούς τομείς οι μεταβολές είναι ήπιες. Ταυτόχρονα, η καταναλωτική εμπιστοσύνη φθάνει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 19 ετών. Είναι φανερό ότι η θετική επίδραση του εκλογικού αποτελέσματος στις προσδοκίες πολιτών και επιχειρήσεων διατηρείται.

Βέβαια, σε αυτή τη μέτρηση αξιολογούνται ευνοϊκά, προς το παρόν, περισσότερο οι προγραμματικές κατευθύνσεις της νέας κυβέρνησης, καθώς σε επίπεδο νομοθετικού έργου οι παρεμβάσεις είναι ηπιότερες. Όμως και αυτές (π.χ. μείωση ΕΝΦΙΑ, επέκταση ρύθμισης οφειλών έως 120 δόσεις) επηρεάζουν θετικά τις προσδοκίες των νοικοκυριών. Η καλή εξέλιξη ορισμένων βραχυχρόνιων δεικτών που αφορούν στα νοικοκυριά, όπως της ανεργίας και του πληθωρισμού, επίσης επιδρά θετικά στις σχετικές προσδοκίες τους, ενώ και από τη σχέση με τους εταίρους και πιστωτές δεν προκύπτει προβληματισμός.

Φυσικά, παραμένουν ανοικτά ορισμένα κεντρικά ζητήματα που θα επηρεάσουν τις προσδοκίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών στο επόμενο χρονικό διάστημα, κυρίως η διαμόρφωση του φορολογικού και συνταξιοδοτικού συστήματος. Ειδικότερα οι εξελίξεις αυτές συναρτώνται με τον προϋπολογισμό του 2020 και το δημοσιονομικό περιθώριο που υπάρχει από τις εφαρμοζόμενες και προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις και επηρεάζονται και από σημαντικές εστίες αβεβαιότητας στο διεθνές περιβάλλον».

Αναλυτικότερα:

• Στη βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε, όπως και ο δείκτης των εκτιμήσεων για τα αποθέματα ενώ οι προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες παρουσίασαν μικρή αλλά θετική μεταβολή.
• Στις κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα έμειναν σχεδόν αμετάβλητες, όπως επίσης ενισχύθηκαν οι αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση.
• Στο λιανικό εμπόριο, οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις ενισχύονται αισθητά, όπως και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους, ενώ τα αποθέματα υποχωρούν.
• Στις υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση υποχωρούν, ενώ οι αντίστοιχες για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων υποχωρούν μεν, αλλά ηπιότερα, όπως και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης.
• Στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους βελτιώνονται, ενώ βελτιώνεται και η πρόθεση για αποταμίευση, σε αντίθεση με τις προβλέψεις για την ανεργία.

Ήπια υποχώρηση στην Ευρωζώνη και στην ΕΕ

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Σεπτέμβριο υποχώρησε στην Ευρωζώνη κατά 1,4 μονάδες και διαμορφώθηκε στις 101,7 μονάδες όπως και στην ΕΕ (μείωση κατά 1,4 μονάδες) που διαμορφώθηκε στις 100,0 μονάδες.

Η πτώση του δείκτη στην Ευρωζώνη εκπορεύεται κυρίως από την επιδείνωση του κλίματος στη βιομηχανία (-3,0) και στο λιανικό εμπόριο (-0,5) και λιγότερο από την μικρή βελτίωση στις υπηρεσίες (+0,3) και την ανοδική πορεία της καταναλωτικής εμπιστοσύνης (+0,6), ενώ οι κατασκευές (-0,1) παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.

Όσον αφορά στις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, ο δείκτης υποχώρησε πιο έντονα στην Ολλανδία και την Ισπανία (-3,1), λιγότερο έντονα στην Γερμανία (-1,2) και την Ιταλία (-0,8), ενώ παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος στην Γαλλία (-0,2).

Στην ΕΕ, η υποχώρηση των προσδοκιών προκύπτει κυρίως ως αποτέλεσμα της σημαντικής εξασθένισης του δείκτη στο Ην. Βασίλειο (-4,5) και λιγότερο στην Πολωνία (-0,1) όπου παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο. Σε τομεακό επίπεδο, η επιδείνωση του κλίματος στην βιομηχανία ήταν έντονη, το κλίμα παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στις υπηρεσίες και βελτιώθηκε ελαφρά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αντίστοιχα, οι προσδοκίες στην απασχόληση διέφεραν καθώς ενισχύθηκαν σημαντικά στις Υπηρεσίες και στο λιανικό εμπόριο, ενώ παρέμειναν αμετάβλητες στη βιομηχανία, και επιδεινώθηκαν στις κατασκευές.