Αντιμέτωποι με μία παρατεταμένη και απειλητική κρίση ρευστότητας είναι οι μικρότεροι εναλλακτικοί πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας εν μέσω της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης, που έχει αναδείξει τα συστημικά προβλήματα στην εγχώρια αγορά και μπορεί να οδηγήσει σε ραγδαίες ανακατατάξεις στο επιχειρηματικό τοπίο μέσα στους επόμενους μήνες.
Με τις προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών χονδρικής να μην είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες, την αγορά ενέργειας να είναι ευάλωτη σε απρόβλεπτα γεγονότα, όπως αποδείχθηκε και τις τελευταίες ημέρες με την κρίση στην Ουκρανία και τους καταναλωτές να αυξάνουν τις καθυστερήσεις πληρωμών και τις ρυθμίσεις οφειλών, στελέχη της αγοράς τονίζουν ότι οι μη καθετοποιημένες εταιρείες βρίσκονται σε ακραία πίεση και δεν αποκλείεται ορισμένες εξ αυτών να βρεθούν εκτός αγοράς, ιδιαίτερα αν δεν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για αποκλιμάκωση των τιμών χονδρικής μέσα στο δεύτερο τρίμηνο.
Για τους καθετοποιημένους παίκτες, η κατάσταση που διαμορφώθηκε τους τελευταίους μήνες της κρίσης είναι λίγο ή πολύ όπως την περιέγραφε η ΔΕΗ στα αποτελέσματα 9μήνου του 2021: «Οι αυξημένες δαπάνες λόγω της ανόδου των τιμών φυσικού αερίου και δικαιωμάτων εκπομπών CO2 και συνακόλουθα και των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επηρέασαν αρνητικά την λειτουργική κερδοφορία της δραστηριότητας της εμπορίας. Αυτή η αρνητική επίπτωση αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση του μέσου εσόδου καθώς και από την βελτίωση του ενεργειακού μείγματος της δραστηριότητας της παραγωγής».
Αυτό δεν ισχύει για τους εναλλακτικούς, μη καθετοποιημένους παρόχους που προσφέρουν υπηρεσίες προμήθειας. Οι προμηθευτές αυτοί βρίσκονται μπροστά σε ισχυρή πίεση, καθώς αγοράζουν με τις αυξημένες τιμές χονδρικής ρεύματος και –παρότι περνούν τις αυξήσεις αυτές και στα τελικά τιμολόγια των καταναλωτών λιανικής μέσω της ρήτρας αναπροσαρμογής – βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σημαντικό ζήτημα ρευστότητας. Αυτό προκύπτει και ως αποτέλεσμα της δυσκολίας ή του χρόνου, εν γένει, αποπληρωμής των τιμολογίων αυτών από τους καταναλωτές που καθυστερούν ή μπαίνουν σε ρύθμιση των χρεών τους.
Η περίοδος αυτή είναι εξαιρετικά κρίσιμη, καθώς οι καταναλωτές λαμβάνουν πολύ υψηλούς λογαριασμούς για τους χειμερινούς μήνες, που όπου συνδυάστηκε η εποχικά υψηλή κατανάλωση με την αύξηση των τιμών χονδρικής, οι οποίες ξεπέρασαν και τα 300 ευρώ/μεγαβατώρα. Εκφράζονται φόβοι ότι μεγάλος αριθμός καταναλωτών θα ζητήσουν ρύθμιση των οφειλών τους ή θα καθυστερήσουν τις πληρωμές.
Κόστος ρεύματος στη χονδρεμπορική αγορά (πηγή: energywatch.gr)
Ένα νέο κύμα ανεξόφλητων οφειλών δημιουργεί ανησυχία για ένα ένα αντίστοιχο κύμα «κανονιών» από τους παρόχους. Μία επιπλέον επιβάρυνση στις ταμειακές ροές τους προέρχεται από τις κρατικές επιδοτήσεις που περνούν στους λογαριασμούς ρεύματος και οι εταιρείες καταβάλουν οι ίδιες και λαμβάνουν σε δεύτερο χρόνο από την Πολιτεία.
Σαν πρώτο «ανάχωμα» οι προμηθευτές αυτοί καθυστερούσαν με τη σειρά τους να αποδώσουν στους Διαχειριστές και στους Δήμους τα τέλη που αφορούν τη χρήση του δικτύου, τα ΥΚΩ, το ΕΤΜΕΑΡ και τα δημοτικά τέλη, αντίστοιχα, συσσωρεύοντας χρέη που έχουν ξεπεράσει φέτος τα 400 εκατ. ευρώ.
Στους δήμους ήδη η κατάσταση «μυρίζει μπαρούτι»: χθες ο Δήμος Θεσσαλονίκης επέδωσε 19 εξώδικα σε παρόχους ενέργειας που δεν έχουν αποδώσει τα δημοτικά τέλη και ΤΑΠ, σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν και τον ένα χρόνο, χρέη που φθάνουν τα 2 εκατ. ευρώ. Στον δήμο Κηφισιάς αυτά τα χρέη των παρόχων φθάνουν τα 1,8 εκατ. ευρώ. Η ΚΕΔΕ που επίσης έχει κινηθεί νομικά, μέσω του προέδρου της και δημάρχου Τρικκαίων Δημήτρη Παπαστεργίου σημειώνει ότι οι μισές περίπου ιδιωτικές εταιρείες δεν έχουν αποδώσει για πάνω από εξάμηνο δημοτικά τέλη, ενώ ζητάει την παρέμβαση του Υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστα Σκρέκα και προτείνει να ανακαλείται η άδεια λειτουργίας σε όσες ιδιωτικές εταιρείες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος παρακρατούν για πάνω από 2 μήνες τα δημοτικά τέλη.
Βλέποντας τα χρέη αυτά να συσσωρεύονται, η ΡΑΕ είχε ήδη κάνει κινήσεις στην κατεύθυνση του να δοθεί μία λύση στο πρόβλημα ήδη από το περασμένο φθινόπωρο. Σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου, ο πρόεδρος, Αθανάσιος Δαγούμας είχε σημειώσει ότι οι οφειλές των παρόχων προς τους διαχειριστές βαίνουν μειούμενες ενώ, σε τελευταία ενημέρωση από την αγορά στα τέλη του 2021 φαίνεται ότι υπήρχε κάποια μικρή αύξηση στους διακανονισμούς οφειλών καταναλωτών, αλλά όχι σημαντική, ενώ περαιτέρω αύξηση αναμένεται μέσα στο επόμενο δίμηνο. Ωστόσο, με τα χρέη μόνο στον ΔΕΔΔΗΕ να ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ, ο Διαχειριστής θα στείλει εκ νέου ενημέρωση στη ΡΑΕ για το ποιοι και πόσα χρωστούν.
Τα παραπάνω δεν αφορούν μόνο τους μη καθετοποιημένους παρόχους, ωστόσο εκείνοι είναι που θα έρθουν αντιμέτωποι με τις μεγαλύτερες δυσκολίες. Με δεδομένο πως θα πρέπει να προχωρήσουν στις αποπληρωμές αυτές, στελέχη της αγοράς εκφράζουν φόβους για «δυσάρεστες» εκπλήξεις και για τη δημιουργία ενός δύσκολου σκηνικού για πολλές από αυτές τις εταιρείες που δεν έχουν πρόσβαση σε ρευστότητα ή σε νέα κεφάλαια από τους μετόχους. Μάλιστα, πηγές της αγοράς σημειώνουν πως μικροί, μη καθετοποιημένοι παίκτες που κατείχαν συνολικά πάνω από 3% μερίδιο αγοράς τον Ιανουάριο, με το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στην αγορά, θα βρεθούν αντιμέτωποι ακόμα και με την πιθανότητα της χρεοκοπίας, χωρίς επιλογή εξαγοράς από μεγαλύτερους παρόχους, οι οποίοι δεν έχουν τη διάθεση να προχωρήσουν σε τέτοιες συμφωνίες, αναλαμβάνοντας και τα χρέη.
Ένα τέτοιο σενάριο είδαμε ήδη να γίνεται πραγματικότητα τον περασμένο χρόνο στη Μεγάλη Βρετανία όπου πολλοί πάροχοι με την εκτόξευση των τιμών αναγκάστηκαν να βάλουν λουκέτο. Βέβαια, στην περίπτωση εκείνης της αγοράς που λειτουργεί με σταθερά τιμολόγια, οι πάροχοι δεν μπορούσαν να μετακυλήσουν την αύξηση των τιμών στους καταναλωτές και έπρεπε να επωμιστούν μόνοι τους την άνοδο της χονδρεμπορικής. Εδώ από την άλλη, οι πάροχοι περνούν τις αυξήσεις στον τελικό καταναλωτή, μέσω της ρήτρας αναπροσαρμογής, αλλά και πάλι βρίσκονται αντιμέτωποι με τις προαναφερθείσες δυσκολίες. Έτσι, παρότι είχαν ένα «μαξιλαράκι» από το 2020, όταν λόγω των πρωτοφανών περιορισμών της υγειονομικής κρίσης οι τιμές χονδρικής είχαν σημειώσει σημαντική πτώση, με το ράλι του 2021 το «μαξιλαράκι» αυτό χάθηκε.
Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιμοι είναι οι επόμενοι μήνες στους οποίους τα αρχικά σενάρια μιλούσαν για αποκλιμάκωση των τιμών που θα έδινε και μία «ανάσα» στους παρόχους. Η πρόσφατη έκθεση, πάντως, της Κομισιόν για την ευρωπαϊκή οικονομία, με προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθωρισμού το 2022, σημειώνει ότι μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2022 θα δούμε και την κορύφωση της ανόδου στις τιμές ενέργειας, ενώ αποκλιμάκωση αναμένεται από την άνοιξη του 2023.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
