Ανοίγει τον Μάιο το πρόγραμμα επιδότησης για αγορά ηλεκτρικών συσκευών

Για Μάιο πάει το πρόγραμμα επιδότησης αντικατάστασης ηλεκτρικών συσκευών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που περιμένουν με αγωνία καταναλωτές και αγορά.  Ο αρχικός στόχος για άνοιγμα του προγράμματος και έναρξη των επιδοτήσεων πριν το Πάσχα έχει πλέον χαθεί και πάμε για έναρξη της σχετικής πλατφόρμας μέσα στον επόμενο μήνα, ενώ οι έμποροι βλέπουν ήδη πεσμένη τη ζήτηση και υπάρχουν φόβοι για «βραχυκύκλωμα» στην αγορά με αύξηση των τιμών και ελλείψεις σε πρώτες ύλες.

Ειδικότερα, όπως έγραφε το Business Daily, η αγορά έχει δει πτώση στην κίνηση στους πρώτους μήνες του 2022, ενώ πολλοί πολίτες φαίνεται πως έχουν παγώσει τις αγορές τους επειδή αναμένουν την έναρξη του προγράμματος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την επιδότηση αντικατάστασης συσκευών. Καθίζηση που καταγράφεται και στα επίσημα στατιστικά που δημοσίευσε πρόσφατα η ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία το λιανικό εμπόριο ηλεκτρικών οικιακών συσκευών σε ειδικευμένα καταστήματα είδε μείωση 18,7% στον κύκλο εργασιών τον φετινό Ιανουάριο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο την περασμένη χρονιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, η πτώση στον τζίρο καταστημάτων ηλεκτρικών συσκευών έφθασε τον Ιανουάριο στο 26,32% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.

Παράλληλα, και ενώ τα εισοδήματα παραμένουν περιορισμένα οι καταναλωτές βρίσκονται αντιμέτωποι με συνεχή άνοδο στις τιμές. Ειδικότερα, η αγορά βλέπει ανατιμήσεις μέσα στους επόμενους μήνες που θα ξεπεράσουν το 10% στις ηλεκτρικές συσκευές λόγω του αντίκτυπου του πολέμου στην Ουκρανία στην εφοδιαστική αλυσίδα, στη διαθεσιμότητα πρώτων υλών και στις τιμές της ενέργειας που βρίσκονται εδώ και μήνες σε ράλι.

Ο έμπορος ηλεκτρικών συσκευών, Νίκος Καρώνης έδωσε μία εικόνα των αυξήσεων με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι καταναλωτές λέγοντας (στην ΕΡΤ) πώς για το ίδιο ψυγείο που κάποιος θα το αγόραζε το 2019 στα 179 ευρώ, σήμερα δίνει 278 ευρώ και μέσα στο επόμενο δίμηνο θα χρειαστεί να πληρώσει πάνω από 300 ευρώ.

Όπως εξήγησε, υπάρχει μεγάλη έλλειψη «πλακετών ρολογιών», καθώς κατασκευάζονται κατά κύριο λόγο στην Ουκρανία και στην Κίνα και η αναμονή για να αγοράσει κάποιος ένα καινούργιο, επώνυμο πλυντήριο ή μια κουζίνα μπορεί να φτάσει και τους τρεις ή τέσσερις μήνες, γι' αυτό προκύπτει και αυτή η έλλειψη που οδηγεί σε άνοδο των τιμών σε συνδυασμό με αυξήσεις σε μεταφορικά και πρώτες ύλες.

Καθυστερήσεις στην έναρξη του προγράμματος

Ως χρονοδιάγραμμα έναρξης του προγράμματος του ΥΠΕΝ είχε δοθεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα ο Απρίλιος, πριν από το Πάσχα. Πληροφορίες ωστόσο δείχνουν ότι το άνοιγμα μεταφέρεται για τον Μάιο χωρίς να υπάρχουν αναφορές σε σχέση με το αν θα υπάρξει κάποια αύξηση στο ποσοστό των επιδοτήσεων που να κάνει πιο ελκυστική την αντικατάσταση των συσκευών, δημιουργώντας ένα αντίβαρο στις αυξήσεις των τιμών στην αγορά.

Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραμμα θα αφορά ψυγεία, καταψύκτες και κλιματιστικά και το κάθε νοικοκυριό θα μπορεί να αντικαταστήσει έως τρεις συσκευές. Σύμφωνα με μελέτη που έχει εκπονήσει το ΥΠΕΝ, εάν αντικατασταθούν και οι  τρεις συσκευές ενεργοβόρες που είναι χαμηλής ενεργειακής κλάσης με καινούργιες πολύ υψηλής ενεργειακής κλάσης μπορεί ένα νοικοκυριό να έχει εξοικονόμηση που ξεπερνάει το 30% της ετήσιας κατανάλωσης.

Πώς θα λειτουργεί το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα στοχεύει στην επιδότηση 200 χιλιάδων νοικοκυριών, θα υπάρχουν οικονομικά κριτήρια και ανάλογα του εισοδήματος προκύπτει και η ανάλογη επιδότηση. Αν το ενδιαφέρον ξεπεράσει αυτό τον στόχο, τότε προβλέπεται κατάταξη των αιτήσεων με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια αλλά και λίστα επιλαχόντων οι οποίοι θα μπορούν να επωφεληθούν με την εξασφάλιση επιπλέον πόρων.

Οι επιδοτήσεις θα κυμανθούν από 30% έως 50% ανά νοικοκυριό, ανάλογα με το ετήσιο εισόδημα, αξιολογώντας ταυτόχρονα κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια, με το ετήσιο εισόδημα να αποτελεί το σημαντικότερο από αυτά. Η προτεραιότητα θα δοθεί σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως ΑμεΑ, μονογονεϊκές οικογένειες και πολύτεκνοι. 

Η αίτηση θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσα από ειδική πλατφόρμα και οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να μπαίνουν στο σύστημα χρησιμοποιώντας τους κωδικούς taxisnet. Παράλληλα, θα υπάρχει η δυνατότητα να γίνεται η σχετική αίτηση και από το κατάστημα αγοράς. Στην πλατφόρμα θα δηλώνονται οι συσκευές που θα αντικατασταθούν, το ΑΦΜ του ενδιαφερόμενου και έναν λογαριασμό.

Εφόσον έχει εγκριθεί η αίτηση η επιδότηση θα χορηγείται στους ωφελούμενους εκπτωτικό κουπόνι, το οποίο θα αφαιρείται από την τιμή των νέων ηλεκτρικών συσκευών από το κατάστημα. Οι επιδοτούμενοι θα μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα τις συσκευές που θέλουν να αγοράσουν με την προϋπόθεση ότι θα πληρούν κάποια ελάχιστα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης και ποιότητας ενώ υποχρεωτικά θα πρέπει να παραδίδεται η παλιά συσκευή που θα πρέπει να λειτουργεί. Το κατάστημα θα πρέπει στη συνέχεια να παραδίδει τις συσκευές αυτές στα συστήματα διαχείρισης ώστε να ανακυκλωθούν.

Πώς μπορούμε να επιλέξουμε οικονομικές ενεργειακά συσκευές

Σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) πριν την αγορά των ηλεκτρικών συσκευών ο καταναλωτής πρέπει να έχει μελετήσει τις ανάγκες του νοικοκυριού ώστε να επιλέξει συσκευές κατάλληλου μεγέθους και τεχνικών χαρακτηριστικών. Φυσικά, σημαντικό είναι να επιλεγεί ένα μοντέλο που ανήκει στην υψηλότερη ενεργειακή κλάση, δηλαδή να είναι ενεργειακά αποδοτική συσκευή με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση. Η ενεργειακή σήμανση που διαθέτουν όλες οι σύγχρονες ηλεκτρικές συσκευές μας δίνει πληροφορίες για την κατανάλωση ενέργειας της συσκευής.

Προσοχή πρέπει να δίνεται στο σύστημα βαθμολόγησης καθώς στις περισσότερες κατηγορίες συσκευών, εκτός από την ενεργειακή κλάση Α υπάρχουν ακόμα Α+, Α++ και Α+++. Η πιο ενεργειακά αποδοτική συσκευή ανήκει στην υψηλότερη τάξη ενεργειακής απόδοσης (που είναι χρωματισμένη με έντονο πράσινο χρώμα/ Α+++), ενώ η λιγότερο αποδοτική συσκευή ανήκει στη χαμηλότερη τάξη ενεργειακής απόδοσης (που είναι χρωματισμένη με έντονο κόκκινο χρώμα/ G). Η σήμανση κάθε προϊόντος γίνεται με βέλος η αιχμή του οποίου είναι απέναντι από την αντίστοιχη τάξη ενεργειακής απόδοσής του.

Δύο εργαλεία για υπολογισμό κόστους και περιβαλλοντικού αντίκτυπου

Ένα διαδικτυακό εργαλείο υπολογισμού διάφορων κρίσιμων χαρακτηριστικών ηλεκτρικών συσκευών έχει δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέσω του προγράμματος BELT μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτό το εργαλείο και να βρει διάφορα στοιχεία της συσκευής, όπως την ετήσια κατανάλωση ενέργειας, το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, την ωριαία κατανάλωση ενέργειας, τις σχετικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), τον αριθμό των δέντρων που απαιτούνται για να απορροφήσουν αυτό το CO₂ κλπ_.  

Επιλέγοντας μία από τις κατηγορίες προϊόντων, για παράδειγμα τα ψυγεία, μπορεί κανείς να βρει τις διαφορές μεταξύ παλιάς και νέας ενεργειακής ετικέτας και να τις συγκρίνει. Στο κάτω μέρος αυτής της σελίδας υπάρχει το  κουμπί «ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕ». Επιλέγοντάς το μπορεί να δει συμπληρώσει τις προσωπικές επιλογές προτιμήσεις και να δει τα αποτελέσματα, σχετικά με την ενεργειακή απόδοση της συσκευής.

Παράλληλα, με στόχο τον απόλυτο έλεγχο της κατανάλωσης και την εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι, η ΔΕΗ έχει δημιουργήσει έναν ψηφιακό σύμβουλο, το myEnergyCoach. Το εργαλείο αυτό αναλύει την ενεργειακή κατανάλωση των οικιακών συσκευών του καταναλωτή και τη συγκρίνει με τον πιο ενεργειακά αποδοτικό γείτονα ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα να θέσει ο πελάτης στόχο εξοικονόμησης ενέργειας και παρέχει προσωποποιημένες συμβουλές για να τον πετύχει. Τέλος, δίνει τη δυνατότητα υπολογισμού της εξοικονόμησης που θα έχει κανείς από την αντικατάσταση ηλεκτρικών συσκευών.