Οι αστοχίες των πλειστηριασμών και η ελλιπής ενημέρωση οφειλετών

Το πρόσφατο περιστατικό πλειστηριασμού πρώτης κατοικίας στη Θεσσαλονίκη έχει χτυπήσει ηχηρά «καμπανάκια» σε τράπεζες και servicers που ελέγχουν δύο και τρεις φορές τις λίστες των ακινήτων που πρόκειται να βγουν στο σφυρί το επόμενο διάστημα προς αναζήτηση τυχόν ευάλωτων νοικοκυριών που κινδυνεύουν χάσουν το σπίτι τους.

Η έλλειψη ενημέρωσης των «κόκκινων» δανειοληπτών για τις διατάξεις που προστατεύουν την πρώτη κατοικία εγκυμονεί κινδύνους -πρωτίστως για τους ίδιους που κινδυνεύουν να δουν το μοναδικό τους ακίνητο να βγαίνει στο σφυρί και, δευτερευόντως, για τις τράπεζες που κινδυνεύουν να υποστούν σημαντική βλάβη στη φήμη τους. Πηγές του κλάδου αναφέρουν στο Business Daily ότι υπάρχουν περιπτώσεις, όπως η συγκεκριμένη, που οι οφειλέτες θα μπορούσαν να σώσουν το σπίτι τους εάν είχαν αιτηθεί προστασία από τις πλατφόρμες που έχουν τεθεί σε εφαρμογή τα μνημονιακά και μεταμνημονιακά χρόνια.

Πέραν του Νόμου Κατσέλη -από τον οποίο η οικογένεια της Θεσσαλονίκης απορρίφθηκε με δικαστική απόφαση το 2013- έχουν ενεργοποιηθεί προγράμματα προστασίας όπως η βελτίωση-ψηφιοποίηση του νόμου υπερχρεωμένων νοικοκυριών (Ν3869) το 2018, το πρόγραμμα ρύθμισης και επιδότησης δανείων (Ν4605) το 2019, το πρόγραμμα Γέφυρα Ι για τα κορoνόπληκτα νοικοκυριά (Ν4714) το 2020 και, προσφάτως, το ενδιάμεσο πρόγραμμα επιδότησης δανείων ευάλωτων νοικοκυριών (Ν4912).

Το τελευταίο, βέβαια, δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, καθώς εκκρεμεί η ολοκλήρωση της σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που αναμένεται έως τα μέσα Ιουνίου. Με τον νέο πτωχευτικό νόμο (νόμος 2ης ευκαιρίας), που θα διαδεχθεί το ενδιάμεσο πρόγραμμα, δίδεται μόνιμη λύση στην πρώτη κατοικία με επιδότηση δόσης και δυνατότητα επαναγοράς από τον φορέα ακινήτων.

Ελλιπής ενημέρωση των οφειλετών

Το ζήτημα που τίθεται, ωστόσο, στην παρούσα φάση είναι κατά πόσο οι «κόκκινοι» δανειολήπτες ενημερώνονται επαρκώς για τα μέσα προστασίας που έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να ενταχθούν σε πρόγραμμα επιδότησης της δόσης του στεγαστικού δανείου. Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους έχει «τρέξει» τα τελευταία χρόνια σαρωτικές καμπάνιες ενημέρωσης σε όλη τη χώρα προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι οφειλέτες να γνωρίζουν εάν δικαιούνται προστασία και πώς μπορούν να την αιτηθούν. Τα σεμινάρια της ΕΓΔΙΧ απευθύνονται, επίσης, σε δικηγόρους και φοροτεχνικούς προκειμένου να κατευθύνουν τους πελάτες τους.

Πέραν της Πολιτείας, όμως, τίθεται ζήτημα προσέγγισης και ενημέρωσης των «ασυνεπών» δανειοληπτών και από τους πιστωτές, δηλαδή τις τράπεζες και τους servicers που κρατούν στα χέρια τους τα κόκκινα δάνεια. Πολλές από τις ευάλωτες οικογένειες, είτε λόγω πόρων, είτε λόγω μορφωτικού επιπέδου, δεν έχουν πρόσβαση στην online ενημέρωση και, φυσικά, αποφεύγουν να απευθυνθούν στην εκάστοτε τράπεζα.

Η αναγκαιότητα για επαρκή ενημέρωση γίνεται ακόμη πιο επιτακτική εν όψει της κλιμάκωσης των πλειστηριασμών το επόμενο δίμηνο, καθώς όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές στο BD, αναμένεται να διενεργούνται 1.000 – 1.500 πλειστηριασμοί εβδομαδιαίως. Τα σχέδια των πιστωτών τελούν, ωστόσο, υπό την αίρεση των απεργιακών κινητοποιήσεων που έχουν εξαγγείλει οι συμβολαιογράφοι, καθώς και τυχόν πολιτικών πιέσεων εν όψει ενδεχόμενων πρόωρων εκλογών μετά το καλοκαίρι.

Σε κάθε περίπτωση, τα αρμόδια τμήματα των τραπεζών/servicers -αναφέρουν οι ίδιες πηγές- έχουν «σηκώσει τα μανίκια» προκειμένου να αποτρέψουν νέα περίπτωση πλειστηριασμού πρώτης κατοικίας για οικογένεια με σοβαρές ενδείξεις ευαλωτότητας, όπως ανεργία, αναπηρία κ.α.