Κρ. Λαγκάρντ: Πώς θα στηρίξει η ΕΚΤ τις υπερχρεωμένες οικονομίες

Με τέσσερα, σχετικά «χαλαρά» κριτήρια θα μπορούν να λαμβάνουν οι υπερχρεωμένες οικονομίες της ευρωζώνης στήριξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με το νέο εργαλείο που παρουσιάσθηκε σήμερα. Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ θα αποφασίζει ελεύθερα, κατά την κρίση του, για ποια χώρα και πότε θα γίνονται παρεμβάσεις στήριξης με αγορές κρατικών ομολόγων, ενώ δεν θα υπάρχουν εκ των προτέρων καθορισμένα όρια για το ύψος των αγορών αυτών.

Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, προσπάθησε να διαλύσει την εντύπωση ότι το νέο εργαλείο στήριξης, το Μέσο Προστασίας της Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής (TPI) δημιουργήθηκε για να υποστηριχθούν μόνο οι υπερχρεωμένες οικονομίες, τονίζοντας ότι δικαιούχοι μπορούν να είναι όλες οι χώρες.

Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι θα βρίσκεται πλήρως στη διακριτική ευχέρεια του διοικητικού συμβουλίου η λήψη των αποφάσεων που σχετίζονται με το νέο εργαλείο. Ιδιαίτερα για το πιο ακανθώδες ερώτημα, δηλαδή πότε κρίνεται ότι μια αύξηση στις αποδόσεις των ομολόγων είναι αποτέλεσμα υπερβολών της αγοράς και δεν σχετίζεται με τα θεμελιώδη στοιχεία μιας οικονομίας, αποκλειστικός κριτής θα είναι το συμβούλιο, που όπως χαρακτηριστικά τόνισε η Κρ. Λαγκάρντ θα λαμβάνει «κυρίαρχα» τις αποφάσεις του, «χωρίς να είναι όμηρος οποιουδήποτε». Αυτή η αναφορά ερμηνεύθηκε από πολλούς σαν μια αιχμή προς τη Γερμανία, όπου κατ' επανάληψη τα προγράμματα της ΕΚΤ έχουν προσβληθεί ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Παρά το γεγονός ότι από ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, είχε προταθεί να τίθενται σε επιτήρηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας όσες χώρες λαμβάνουν στήριξη από την ΕΚΤ, τελικά οι σημερινές αποφάσεις, που λήφθηκαν ομόφωνα, όπως υπογράμμισε η Κρ. Λαγκάρντ, διαμορφώνουν ένα πλέγμα όχι υπερβολικά αυστηρών κριτηρίων, το οποίο δεν θα δημιουργήσει πολιτικά προβλήματα στις κυβερνήσεις που μπορεί να χρειασθούν στήριξη -η Ιταλία πάντα απέρριπτε οποιαδήποτε μορφή αυστηρής ευρωπαϊκής επιτήρησης της οικονομίας της.

Σύμφωνα με την ειδική ανακοίνωση που εξέδωσε η ΕΚΤ για το TPI, το νέο εργαλείο θα μπορεί, δυνητικά, να μετατραπεί σε... μπαζούκας, αφού μπορεί να γίνουν αγορές τίτλων χωρίς περιορισμούς, κάτι που θα πρέπει να λαμβάνουν πλέον πολύ σοβαρά υπόψη όσοι επιτίθενται κερδοσκοπικά σε ευρωπαϊκά ομόλογα.

Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, «με την επιφύλαξη της εκπλήρωσης των καθορισμένων κριτηρίων, το Ευρωσύστημα θα είναι σε θέση να πραγματοποιεί αγορές στη δευτερογενή αγορά τίτλων που εκδίδονται σε δικαιοδοσίες που αντιμετωπίζουν επιδείνωση των συνθηκών χρηματοδότησης που δεν δικαιολογείται από τα θεμελιώδη μεγέθη κάθε χώρας, με σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, στον βαθμό που είναι αναγκαίο. Η κλίμακα των αγορών μέσω του TPI θα εξαρτάται από τη σοβαρότητα των κινδύνων που αντιμετωπίζει η μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Οι αγορές δεν περιορίζονται εκ των προτέρων».

Τα κριτήρια για να υποστηριχθεί μια χώρα από την ΕΚΤ είναι τέσσερα:

1. Συμμόρφωση με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ: να μην υπόκειται η χώρα σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος ή να μην εκτιμάται ότι δεν έχει αναλάβει αποτελεσματική δράση ανταποκρινόμενη σε σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ.
2. Απουσία σοβαρών μακροοικονομικών ανισορροπιών: δεν θα πρέπει μια χώρα να υπόκειται σε διαδικασία υπερβολικών ανισορροπιών ή να έχει κριθεί ότι δεν έχει λάβει τα συνιστώμενα διορθωτικά μέτρα που σχετίζονται με σύσταση του Συμβουλίου της ΕΕ.
3. Δημοσιονομική βιωσιμότητα: προκειμένου να διασφαλίσει ότι η πορεία του δημόσιου χρέους είναι βιώσιμη, το Διοικητικό Συμβούλιο θα λάβει υπόψη, εφόσον είναι διαθέσιμες, τις αναλύσεις βιωσιμότητας του χρέους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και άλλων θεσμικών οργάνων, μαζί με την εσωτερική ανάλυση της ΕΚΤ.
4. Υγιείς και βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές: συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που υποβλήθηκαν στα σχέδια για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον δημοσιονομικό τομέα, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Στη βασική ανακοίνωση του συμβουλίου για τα μέτρα νομισματικής πολιτικής, υπογραμμίζεται ότι «η θέσπιση του TPI είναι αναγκαία προκειμένου να στηρίξει την αποτελεσματική μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, καθώς το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίζει να εξομαλύνει τη νομισματική πολιτική, το TPI θα διασφαλίζει ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Ο ενιαίος χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου είναι προαπαιτούμενο προκειμένου η ΕΚΤ να μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή της όσον αφορά τη σταθερότητα των τιμών.