Πρόγραμμα «Σπίτι μου»: Πέντε συν μία ενστάσεις από τράπεζες και μεσίτες

Με πολλές προσδοκίες και ακόμη περισσότερες επιφυλάξεις υποδέχθηκαν τα μέτρα του προγράμματος κοινωνικής στέγασης, «Σπίτι μου» στελέχη των τραπεζών και του real estate με τα οποία συνομίλησε το Business Daily.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο διοικητής της Δ.ΥΠ.Α. Σπύρος Πρωτοψάλτης συναντήθηκε χθες, Δευτέρα με στελέχη των τραπεζών προκειμένου να δρομολογηθεί άμεσα η σύσταση ομάδων εργασίας που θα εξειδικεύσουν τα μέτρα με στόχο το βέλτιστο αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με πηγές που συμμετείχαν στη συνάντηση, το πρόγραμμα αναμένεται να «δοκιμάσει τα νερά» της αγοράς προκειμένου να αποδειχθεί στην πράξη κατά πόσο ανταποκρίνεται στα πραγματικά δεδομένα της αγοράς. Εάν έχει επιτυχία και η ζήτηση υπερβαίνει τα όρια του προγράμματος, δεν αποκλείεται να διευρυνθεί η δημόσια δαπάνη, εκτιμούν οι ίδιες πηγές. 

Ο προβληματισμός των ειδικών στους οποίους απευθύνθηκε το BD εστιάζεται στα ακόλουθα σημεία:

1. Χαμηλά εισοδήματα: Δικαιούχοι του προγράμματος είναι όσοι εμπίπτουν στα (διευρυμένα) κριτήρια του επιδόματος θέρμανσης (16.000 ευρώ για τον άγαμο). Παρ’ όλα αυτά, είναι αμφίβολο κατά πόσο οι ομάδες αυτές -δεδομένου και του νεαρού της ηλικίας- θα είναι bankable, δηλαδή εάν θα πληρούν το κριτήριο του 40% (ποσοστό μηνιαίας δόσης επί μηνιαίου εισοδήματος). Εάν, για παράδειγμα, κάποιος ενδιαφερόμενος πληρώνει δάνειο αυτοκινήτου 200 ευρώ, δύσκολα να μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Οι τράπεζες πρότειναν το όριο να αυξηθεί στα 50.000 ευρώ ετήσιου εισοδήματος, ωστόσο η εισήγησή τους δεν έγινε δεκτή.
2. Παλαιότητα: Τα ακίνητα με έτος κατασκευής έως το 2007 θεωρείται άδικο μέτρο για την ελληνική περιφέρεια, καθώς μπορεί τα νεότερα ακίνητα στα αστικά κέντρα να είναι απαγορευτικά, αλλά στις περιφερειακές πόλεις υπάρχει διαθεσιμότητα νεότερων ακινήτων με εμπορική τιμή έως 150.000 ευρώ που προβλέπει το πρόγραμμα.
3. Ηλικιακό όριο: Τα 39 έτη θεωρούνται επίσης άδικο και αυστηρό όριο, δεδομένης της 10ετούς οικονομικής κρίσης που κράτησε «πίσω» τη γενιά των σημερινών 40άρηδων. Η εκτίμηση των στελεχών είναι πως το όριο αυτό θα πρέπει να διευρυνθεί.
4. Κλειστά σπίτια: Για τα διαμερίσματα που είναι κλειστά παρέχεται επιδότηση 10.000 ευρώ προκειμένου να ανακαινιστούν και να διατεθούν προς μακροχρόνια μίσθωση τουλάχιστον τριών ετών. Πέραν του ύψους της επιδότησης που θεωρείται μικρό για τα δεδομένα της ανακαίνισης παλαιών διαμερισμάτων (το κόστος ανέρχεται σε 450 ευρώ/τμ σύμφωνα με τους ειδικούς), το ερώτημα που τίθεται είναι τι εγγυήσεις θα ζητήσει η Πολιτεία όσον αφορά στο ύψος του μισθώματος -κάτι που μέχρι στιγμής δεν προβλέπεται.
5. Διαθεσιμότητα: Επαγγελματίες του real estate εξηγούν ότι η διαθεσιμότητα επιλέξιμων διαμερισμάτων (έως 120 τ.μ., κατασκευή πριν το 2007) είναι σχεδόν μηδενική στα ανατολικά, τα βόρεια και τα νότια προάστια της Αθήνας. Ακίνητα με το συγκεκριμένο προφίλ υπάρχουν στο κέντρο της Αθήνας (περιοχές όπως Πλ. Βικτωρίας, Άγιος Παντελεήμονας, Κυψέλη, Πατήσια, Πλ. Αττικής κ.α.), ωστόσο στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι πολύ παλαιά (κατασκευή πριν το 1980). Διαθεσιμότητα υπάρχει, επίσης, στον Πειραιά (Κέντρο, Ταμπούρια, Παλιά Κοκκινιά) και στα Δυτικά Προάστια (Αχαρνές, Αιγάλεω, Περιστέρι) σε αναλογία 3/10.

Σχετικά με την υποβολή αιτήσεων, αβεβαιότητα επικρατεί μεταξύ των τραπεζών για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί όσον αφορά στην υποβολή των αιτήσεων. Ανάλογα προγράμματα για ιδιώτες και επιχειρήσεις υλοποιούνται μέχρι σήμερα με ειδικές πλατφόρμες της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας που συμπράττει τεχνικά με τα τραπεζικά ιδρύματα. Το πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης, όμως, θα υλοποιηθεί από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α), δηλαδή τον πρώην ΟΑΕΔ, γεγονός που σημαίνει μια εντελώς νέα διαδικασία υλοποίησης.

Διευκρινίζουν, πάντως, οι ίδιες πηγές ότι πολλές παράμετροι του προγράμματος παραμένουν ανοιχτές. Αυτές θα προσδιοριστούν από τις εξειδικευμένες ομάδες εργασίας, οι οποίες θα πρέπει να έχουν ολοκληρώσει το έργο τους έως το τέλος του έτους –«στοίχημα καθόλου εύκολο», όπως λένε αναφέρουν χαρακτηριστικά.