Citi: Η Ελλάδα είναι η πλέον ευάλωτη χώρα στην ενεργειακή κρίση

Μεταξύ των χωρών που είναι περισσότερο ευάλωτες στην ενεργειακή κρίση βρίσκεται η Ελλάδα, μαζί με Ιταλία και Ολλανδία, λόγω και της δημοσιονομικής της εικόνας, σύμφωνα με έκθεση της Citigroup.

Θεωρητικά, χώρες που έχουν μικρή εξάρτηση από την ηλεκτρική ενέργεια από φυσικό αέριο σε σύγκριση με αυτήν από ΑΠΕ ή πυρηνική ενέργεια, με χαμηλό πληθωρισμό ενέργειας και άπλετο δημοσιονομικό χώρο είναι αυτές που θα βγουν πιο εύκολα από αυτή την κρίση. 

Έξι είναι τα βασικά κριτήρια που θέτει η Citi:

1. Εξάρτηση από το φυσικό αέριο σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
2. Εξάρτηση από το φυσικό αέριο σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πλέον της πυρηνικής ενέργειας
3. Ετήσια μεταβολή του πληθωρισμού οφειλόμενη στο αέριο
4. Ετήσια μεταβολή του πληθωρισμού από τον ηλεκτρισμό οφειλόμενη σε αέριο και ορυκτά καύσιμα
5. Χρέος προς το ΑΕΠ (%)
6. Ισοζύγιο προϋπολογισμού (ως % ΑΕΠ).

Με βάση αυτά τα κριτήρια, Νορβηγία, Σουηδία, Αυστρία και Γαλλία είναι οι λιγότερο ευάλωτες χώρες, ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση, με Ολλανδία, Βρετανία, Ιταλία και Βέλγιο να βρίσκονται πολύ κοντά.

Πόσο ευάλωτες είναι οι χώρες με βάση τα κριτήρια της Citigroup

Ο αμερικανικός χρηματοπιστωτικός όμιλος σημειώνει ότι η Ελλάδα έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης, υπογραμμίζοντας ότι πρότεινε τον διαχωρισμό των τιμολογίων μεταξύ των ορυκτών καυσίμων και των πράσινων πηγών ενέργειας.

Αυτό είναι δύσκολο να εφαρμοστεί χωρίς ποσοτικά ανώτατα όρια και τεράστια διαρθρωτική αναδιαμόρφωση του ισχύοντος μηχανισμού οριακής τιμολόγησης. Οι τελικοί χρήστες θα εξαντλούσαν αρχικά τις φθηνότερες προμήθειες πράσινης ενέργειας και στη συνέχεια η οριακή τιμή θα ανέβαινε στο υψηλότερο τιμολόγιο.

Το σχέδιο με τους περιορισμούς ποσότητας και τη συνδυασμένη τιμή των δύο καλαθιών θα μπορούσε να λειτουργήσει, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ισοδυναμούσε ουσιαστικά με επιδότηση των χωρών με χαμηλή χρήση φυσικού αερίου προς τις χώρες με υψηλότερη χρήση φυσικού αερίου.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, όπως αναφέρεται στην έκθεση, οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν πρόσφατα, ίσως σε ευθυγράμμιση με τα επίπεδα αποθήκευσης στην Ευρώπη που έφτασαν το στόχο του 80%. Αν και ενθαρρυντικό, το ζήτημα είναι ότι η Ευρώπη προμηθεύτηκε αυτές τις ποσότητες προς αποθήκευση σε απίστευτα υψηλές τιμές και η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου παραμένει πολύ σφιχτή. Οι τιμές ήταν εξαιρετικά ευμετάβλητες και δύο από τις βασικές παραμέτρους- ο καιρός και οι ρωσικές ενεργειακές ροές - είναι επίσης εξαιρετικά αβέβαιες. 

Οι αντίδραση των αρχών 

Όλα τα μάτια είναι στραμμένα στην ανακοίνωση της 14ης Σεπτεμβρίου από την επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, για το πώς η ΕΕ σχεδιάζει να περιορίσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές. Οι υπουργοί Ενέργειας της συνεδριάζουν στις 9 Σεπτεμβρίου και ως εκ τούτου μπορεί να υπάρξει κάποια διαρροή των προθέσεων της Κομισιόν πιο νωρίς

Εάν υπάρξει ένα αποφασιστικό και συνεκτικό σχέδιο από την ΕΕ, σημειώνει η Citi, στο ίδιο μήκος κύματος με το Ταμείο Ανάκαμψης, θα μπορούσε να καταγραφεί σημαντική ανάκαμψη του ευρώ έναντι της στερλίνας αλλά και του ελβετικού φράγκου. Όμως όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά από τους αναλυτές «δεν κρατάμε την αναπνοή μας, καθώς οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής έχουν ιστορικό να απογοητεύουν την αγορά». 

Πέραν των ελληνικών προτάσεων εξετάζονται και αυτές που έχουν καταθέσει ή εφαρμόσει και άλλες χώρες της ΕΕ: 

• Ιταλική πρόταση: Δημιουργία «καρτέλ» αγοραστών, όπου το σύνολο των κρατών – μελών της ΕΕ καθορίζουν ένα ανώτατο όριο τιμής που είναι πρόθυμα να πληρώσουν για το φυσικό αέριο. Αυτό θα απαιτούσε τη συναίνεση της Ρωσίας, η οποία δύσκολα θα δίνονταν, καθώς, πέραν όλων των άλλων, υπάρχουν οι Ασιάτες αγοραστές που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν το φυσικό αέριο σε οποιαδήποτε τιμή. 
• Εξαίρεση της Ιβηρικής: Η επιδότηση στις ΑΠΕ καλύπτει τις τιμές του φυσικού αερίου.  Η Ισπανία και η Πορτογαλία υποβαθμίζουν ουσιαστικά τα ανώτατα όρια του εγχώριου φυσικού αερίου σε επίπεδο δημοπρασίας χρησιμοποιώντας τα κέρδη από τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Υπάρχουν ορισμένοι οικονομολόγοι στον πυρήνα της Ευρώπης που υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να επιδοτείται ο τομέας των ορυκτών καυσίμων, γεγονός που μπορεί να καταστήσει πολιτικά δύσκολη την εφαρμογή αυτής της πρότασης. Ωστόσο, υποθέτοντας ότι αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί σε ολόκληρη την ΕΕ, η πρωτοβουλία θα λειτουργήσει πραγματικά για χώρες με μεγάλους τομείς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας/πυρηνικής ενέργειας που μπορούν να αντισταθμίσουν τον άνθρακα.
• Φορολογικά: Για όσους δεν διαθέτουν μεγάλους μη ορυκτούς τομείς, η επιβάρυνση θα μπορούσε στη συνέχεια να πέσει είτε σε μεμονωμένα κράτη για να καλύψουν το κενό είτε σε αναδιανομή των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης.