Δικαστικό μπλόκο στις κατασχέσεις της εφορίας χωρίς ειδοποίηση

Μπλόκο στις κατασχέσεις της εφορίας χωρίς να έχει ειδοποιηθεί ο οφειλέτης, βάζει δικαστική απόφαση η οποία έρχεται να ανατρέψει το ισχύον πλαίσιο στα αναγκαστικά μέτρα που εφαρμόζονται για τα χρέη προς το δημόσιο.

Η απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών αφορά σε αλληλεγγύως ευθυνόμενους οφειλέτες για χρέη των νομικών προσώπων στα οποία είναι υπεύθυνοι, επί των οποίων ο εισπρακτικός μηχανισμός της ΑΑΔΕ μπορούσε να κατασχέσει ποσά από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς έναντι οφειλών, χωρίς προειδοποίηση.

Ειδικότερα σε διαχειρίστρια επιχείρησης (ΕΠΕ) επιβλήθηκε κατάσχεση εις χείρας τρίτων, για χρέη της εταιρείας, ως «αλληλεγγύως συνυπεύθυνου», με τη διαδικασία που εφαρμόζουν οι φορολογικές υπηρεσίες, δηλαδή χωρίς προειδοποίηση, όπως προβλέπει η σχετική διάταξη του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.

Η διαχειρίστρια προσέφυγε στο Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο έκανε δεκτή την ανακοπή, κατά αναγκαστικής κατάσχεσης  εις χείρας διαφόρων πιστωτικών ιδρυμάτων για οφειλές της εταιρείας.

Επί της απόφασης, η ΑΑΔΕ άσκησε έφεση και η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών (Τμήμα 3o Τριμελές), το οποίο αποφάσισε να κάνει δεκτή την απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας, που δικαίωνε τη διαχειρίστρια της ΕΠΕ.

Όπως αναφέρει στην υπ. αρ. Α 837/2025 απόφασή του ΔΕΑ,  «το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ορθώς ερμήνευσε τον νόμο, διότι δεν προκύπτει ότι πραγματοποιήθηκε κοινοποίηση στην εφεσίβλητη ατομικής ειδοποίησης, με αποτέλεσμα να απωλέσει στάδιο δικονομικής προστασίας, ενώ η διάταξη του άρθρου 47 παρ. 2 εδ.β΄του ν.4174/2013,  σχετικά με το ότι δεν απαιτείται προηγούμενη κοινοποίηση ατομικής ειδοποίησης στην αναγκαστική κατάσχεση εις χείρας τρίτων, δεν είναι εφαρμοστέα  σε κατασχέσεις σε βάρος αλληλεγγύως ευθυνομένων με νομικό πρόσωπο οφειλετών, οι οποίοι καθίστανται για πρώτη φορά οφειλέτες του Δημοσίου από και με την κοινοποίηση της ατομικής ειδοποίησης».

Κατόπιν αυτών, απέρριψε την έφεση της ΑΑΔΕ, η οποία προφανώς για να διατηρήσει το status quo στη διαδικασία των κατασχέσεων, θα εφεσιβάλει την απόφαση σε ανώτατο δικαστήριο.

Τι προβλέπει η νομοθεσία

Η διαδικασία των κατασχέσεων όπως καθορίζεται από το άρθρο 47 του ν. 4174/2013 (ο οποίος κωδικοποιήθηκε με τον ν. 4972/2022), ορίζει πως οι κατασχέσεις ποσών εις χείρας τρίτων, έναντι οφειλών προς το δημόσιο, μπορεί να γίνει και χωρίς ειδοποίηση του οφειλέτη. Οι σχετικές διατάξεις αναφέρουν συγκεκριμένα τα ακόλουθα:

• Σε περίπτωση μη καταβολής των ποσών που αναφέρονται στην πράξη προσδιορισμού του φόρου ή στην πράξη επιβολής προστίμων ή στην πράξη εκκαθάρισης του φόρου μετά την έκδοση οριστικής δικαστικής απόφασης μέχρι την προβλεπόμενη σε αυτά ημερομηνία πληρωμής η Φορολογική Διοίκηση κοινοποιεί στον φορολογούμενο ατομική ειδοποίηση καταβολής των οφειλών του που δεν έχουν καταβληθεί εντός των νομίμων προθεσμιών πριν τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης εκτέλεσης σύμφωνα με όσα ορίζονται στα επόμενα άρθρα του Κώδικα.
• Σε περίπτωση μη καταβολής των ποσών που αναφέρονται στην ατομική ειδοποίηση εντός τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση της ατομικής ειδοποίησης καταβολής οφειλής, η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να προβεί στη λήψη μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης σύμφωνα με όσα ορίζονται στον Κώδικα.
• Δεν απαιτείται η κοινοποίηση της ειδοποίησης για την επιβολή κατάσχεσης στις περιπτώσεις κατάσχεσης χρηματικών ποσών ή απαιτήσεων στα χέρια του φορολογουμένου ή τρίτου.

Με την απόφαση των δύο δικαστηρίων (σε πρώτο και δεύτερο βαθμό) κρίθηκε πως, η διαδικασία των κατασχέσεων χωρίς προειδοποίηση, δεν μπορεί να εφαρμόζεται σε αλληλεγγύως ευθυνόμενα πρόσωπα για τις οφειλές των νομικών προσώπων στα οποία κατέχουν θέση ευθύνης.