«Κάηκαν» 36 τρισ. δολάρια στις αγορές: Πόσο χάνουν το ΧΑ και τα ομόλογα

Διψήφιο είναι πλέον το ποσοστό απωλειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών με τη συμπλήρωση του καταστροφικού για τις διεθνείς αγορές 9μήνου του 2022, ενώ μεγαλύτερες είναι οι απώλειες για τα ελληνικά ομόλογα. Σε μια σπάνια περίοδο ταυτόχρονης πτώσης μετοχών και ομολόγων παγκοσμίως, καθώς οι κεντρικές τράπεζες «χτυπούν» τον πληθωρισμό με επιθετική αύξηση επιτοκίων, το Bloomberg υπολογίζει ότι οι επενδυτές στο 9μηνο έχασαν το μυθικό ποσό των 36 τρισ. δολ. από τη μείωση της αξίας μετοχών και ομολόγων, το οποίο αντιστοιχεί σχεδόν στο διπλάσιο του ΑΕΠ των ΗΠΑ.

Οι επενδυτές στα ελληνικά assets δεν αποτέλεσαν εξαίρεση στην εξαιρετικά αρνητική διεθνή συγκυρία. Στο Χρηματιστήριο, οι απώλειες του Γενικού Δείκτη στο 9μηνο ξεπέρασαν το 11%, ενώ και τα ελληνικά ομόλογα άφησαν μεγάλες ζημιές, καθώς η απόδοση του δείκτη ελληνικών ομολόγων της S&P Global κατέγραψε στο τέλος του 9μηνου πτώση 21,55% από την αρχή του έτους -η απόδοση του 10ετούς ελληνικού τίτλου εκτινάχθηκε από 1,3% στην αρχή του έτους στο 4,9%.

Πάντως, αν και σε επίπεδο Σεπτεμβρίου οι απώλειες του Χ.Α. συγκλίνουν με αυτές των διεθνών αγορών, σε επίπεδο 9μήνου εξακολουθεί να έχει πολύ ανθεκτικότερη εικόνα, δεδομένου ότι υπάρχουν δείκτες με πτώση άνω του 20%.

Το επενδυτικό τοπίο θυμίζει... ναρκοπέδιο, καθώς οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, πρωτίστως από τη Fed, που έχουν ήδη γίνει ή αναμένονται τους επόμενους μήνες προκαλούν μαζική φυγή κεφαλαίων από μετοχές και ομόλογα παγκοσμίως. Η μόνη λύση για προστασία του κεφαλαίου ενός επενδυτή, όπως σημειώνει το Bloomberg, φαίνεται να είναι τα... μετρητά στο στρώμα και, πράγματι, η τελευταία έρευνα της Bank of America για τη συμπεριφορά των θεσμικών επενδυτών έδειξε ότι τα μετρητά στα χαρτοφυλάκιά τους ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού έχουν ανέλθει σε επίπεδο ρεκόρ όλων των εποχών.

Ο δεύτερος χειρότερος μήνας του 2022 στο ΧΑ

Για το ελληνικό χρηματιστήριο, ο Σεπτέμβριος ήταν ο δεύτερος χειρότερος μήνας του 2022, μετά τον Ιούνιο, όπου είχαν καταγραφεί απώλειες 9,01% για τον Γενικό Δείκτη λόγω πολιτικού ρίσκου με τα σενάρια για πρόωρες εκλογές. Ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε κατά 7,41%, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των μετοχών, ασχέτως κεφαλαιοποίησης, κινήθηκαν χαμηλότερα.

Ήταν ο μήνας που επανέφερε το Χ.Α. κάτω από τις 800 μονάδες και στα προηγούμενα χαμηλά του Μαρτίου και των αρχών Ιουλίου, συμπληρώνοντας μάλιστα την περασμένη Παρασκευή έξι συνεδριάσεις με κλεισίματα κάτω από αυτό το όριο, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά από το Φεβρουάριο του 2021.

Παραδοσιακά το δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου είναι δύσκολο για τις αγορές και τα χρηματιστήρια, όμως φέτος οι επενδυτές βρίσκονται μπροστά σε μια μεγάλη ανατροπή του σκηνικού που είχαν δει εδώ και πολλά χρόνια, μια αλλαγή υποδείγματος, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές. Οι κεντρικές τράπεζες που για μεγάλη περίοδο χορηγούσαν στο διεθνές σύστημα άφθονη ρευστότητα με σχεδόν μηδενικό κόστος, τώρα αυξάνουν συνεχώς το κόστος του χρήματος για να σταματήσουν τις πληθωριστικές πιέσεις και καταστρέφουν τη ρευστότητα των αγορών, δείχνοντας μάλιστα ότι δεν θα διστάσουν να προκαλέσουν ύφεση για να εκπληρώσουν τους στόχους τους για τον πληθωρισμό.

Οι καταλύτες τον Σεπτέμβριο ήταν αρνητικοί, καθώς στην ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο στο κατώφλι της Ευρώπης, ήρθε να προστεθεί η επιστράτευση από την πλευρά Πούτιν, που προοιωνίζεται κλιμάκωση της σύγκρουσης, οι δολιοφθορές σε αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου, η πολιτική κρίση σε χώρες όπως η Ιταλία και η αλλοπρόσαλλη πολιτική της νέας κυβέρνησης στη Βρετανία, που προκάλεσε νέα κρίση της στερλίνας.

Η Fed ανέβασε μέσα στον Σεπτέμβριο άλλη μια φορά το βασικό επιτόκιό της κατά 0,75%, προχωρώντας στην τρίτη κατά σειρά αύξηση κατά 0,75%, που έχει ανεβάσει το επιτόκιο στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008. Οι κινήσεις της Fed δίνουν «γραμμή» σε όλες τις κεντρικές τράπεζες χωρών να πράξουν το ίδιο και η ΕΚΤ αναμένεται τον Οκτώβριο να αποφασίσει αύξηση 0,75% στα βασικά της επιτόκια. Όλο και περισσότεροι αναλυτές κάνουν λόγο για παγκόσμια ύφεση, κάτι που οδηγεί σε γενικευμένη πτώση μετοχές, ομόλογα και εμπορεύματα.

Στα καθ' ημάς, η επιβολή έκτακτου ευρωπαϊκού φόρου με συντελεστή 33% στα κέρδη των πετρελαϊκών ομίλων, αποτέλεσε σημαντικό αρνητικό καταλύτη για την αγορά, καθώς επηρέασε έντονα τις μετοχές των Motor Oil και ΕΛΠΕ στο Χ.Α. που δέχτηκαν σημαντικές πιέσεις.

Οι χρηματιστηριακές αγορές υποχώρησαν σημαντικά τον Σεπτέμβριο, με τους τρεις δείκτες της Wall Street να χάνουν από 7,7% έως 8,8%, ενώ παρόμοια ή μεγαλύτερη ήταν η πτώση των ευρωπαϊκών δεικτών. Οι αμερικανικοί δείκτες είχαν τις βαρύτερες απώλειες από τον Μάρτιο 2020, όταν είχε ξεσπάσει η πανδημία και βρέθηκαν σε χαμηλό διετίας.

Μόνο μία μετοχή του FTSE 25 διασώθηκε τον Σεπτέμβριο

Εντός αυτού του δύσκολου περιβάλλοντος, το ελληνικό χρηματιστήριο αν και έχει λόγους μερικής αυτονόμησης, όπως την εξαιρετική πορεία του τουρισμού που «σώζει» την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, την αναβάθμιση έντεκα μετοχών στους δείκτες FTSE Russell, αλλά κυρίως τα αποτελέσματα – ρεκόρ του 1^ου εξαμήνου των εισηγμένων, ήταν αδύνατο να διαφοροποιηθεί από τη διεθνή τάση.

Δεν υπήρξε γενικευμένο ξεπούλημα, όμως κυρίαρχο χαρακτηριστικό ήταν η πτώση των μετοχών ακόμη και με μικρούς όγκους και τζίρους, καθώς στις όποιες ρευστοποιήσεις δεν υπήρξαν αγοραστικές απαντήσεις, αν και στις τελευταίες συνεδριάσεις του μήνα υπήρξε μερική ανάκαμψη συναλλαγών με αποκορύφωμα την περασμένη Παρασκευή, που ο τζίρος έφτασε στα 70,69 εκατ. ευρώ. Το Σεπτέμβριο οι μέσες συναλλαγές στο Χ.Α. κατήλθαν στα 59,83 εκατ. ευρώ, πολύ χαμηλότερα από τα 78,4 εκατ. ευρώ που είναι ο μέσος τζίρος έως τώρα του 2022.

Ο Γενικός Δείκτης έκλεισε με απώλειες 7,41% τον μήνα, ο FTSE 25 υποχώρησε κατά 7,58%, ο Mid Cap είχε πτώση 7,82%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης έκλεισε στο -8,13%. Έτσι, σε επίπεδο 9μήνου, ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. καταγράφει απώλειες σε ποσοστό 11,24%, ο FTSE 25 βρίσκεται στο -11,37%, ο Mid Cap έχασε 16,12%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης υποχωρεί κατά 11,15%.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στον FTSE 25 μόνο η Σαράντης (+1%) έκλεισε με θετικό πρόσημο τον Σεπτέμβριο και αυτό διότι πρωτύτερα είχε πιεστεί πολύ έντονα. Στην κορυφή των απωλειών βρέθηκε η Motor Oil με απώλειες 14,33%, επηρεασμένη από την απόφαση για τον έκτακτο ευρωπαϊκό φόρο. Η Alpha Bank υποχώρησε κατά 12,8%, η Μυτιληναίος έχασε 10,4%, το ΑΔΜΗΕ είχε πτώση 10,2%, ΟΛΠ -10,1%, Aegean Airlines -9,9% κ.ο.κ.

Στο χώρο του Mid Cap, μόνο οι Autohellas (+2,10%) και AVAX (+0,40%) έκλεισαν σε θετικό έδαφος τον περασμένο μήνα, ενώ στην κορυφή των απωλειών βρέθηκαν μετοχές όπως ΕΥΑΘ (-19,9%), Intrakat (-17,6%),  Fourlis (-16,7%), Attica Bank (-16%), Entersoft (-15%), Πλαστικά Θράκης (-14,8%) κ.λπ.

Οι τρεις πρωταθλητές απόδοσης στο 9μηνο

Σε επίπεδο 9μήνου, στο χώρο του Large Cap πρώτες σε απόδοση ήταν τρεις μετοχές από τον ευρύτερο χώρο ενέργειας και υποδομών: Ελλάκτωρ (+22,70%), Τέρνα Ενεργειακή (+21,50%) και Motor Oil (+17,40%). Αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς και οι τρεις είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, είτε λόγω πραγματοποίησης deal (Ελλάκτωρ – Motor Oil), είτε λόγω διαπραγματεύσεων για deal (Τέρνα Ενεργειακή).

Η Jumbo ενισχύθηκε κατά 8,30% το 9μηνο, ενώ η Εθνική βρίσκεται στο +3,20%, έχοντας την πιο ανθεκτική συμπεριφορά στον τραπεζικό κλάδο. Μόνο έξι μετοχές του Large Cap κινούνται θετικά το 9μηνο, κάτι που διαμορφώθηκε λόγω της μεγάλης πτώσης και της αλλαγής του σκηνικού το Σεπτέμβριο, καθώς όλο το προηγούμενο 8μηνο η εικόνα ήταν σαφώς καλύτερη. Μάλιστα, μέσα στο έτος, αρκετές μετοχές, τράπεζες και blue chips έφτασαν να καταγράφουν διψήφια ποσοστά κερδών τα οποία εξανεμίστηκαν.

Πρώτη σε απώλειες το 9μηνο είναι η ΔΕΗ που χάνει 44,70%, ακολουθεί η Quest Συμμετοχών (-33,10%), ΑΔΜΗΕ (-32,90%), Σαράντης (-31,60%), Coca Cola HBC (-30,30%), ElvalHalcor (-27,60%), Viohalco (-26,30%) κ.ο.κ.  

Στον Mid Cap, η Ευρωπαϊκή Πίστη που πλέον αποσύρεται από το ταμπλό, πρόλαβε να ενισχυθεί 55,40% μετά την εξαγορά της από την Allianz, ενώ κέρδη είχαν οι Autohellas (+8,70%), Τεχνική Ολυμπιακή (+8,70%), Epsilon Net (+3,10%) και Παπουτσάνης (+3%). Αντίθετα, απώλειες άνω του 40% είχαν οι Πλαστικά Θράκης, Attica Bank και Κρι Κρι, άνω του 30% υποχώρησαν οι Entersoft, Ικτίνος και Fourlis και άνω του 20% οι Πλαίσιο, ΕΥΑΘ, AVAX και Intrakat.

Στο σύνολο της αγοράς, ελάχιστες είναι οι μετοχές που ξεχώρισαν θετικά το 9μηνο, κάποιες εκ των οποίων, όπως η Euroxx Χρηματιστηριακή (+272,90%) με πολύ μικρούς όγκους. Η Yalco κέρδισε 190%, Μαθιός (+49,20%), Trastor (+27,40%), Εικόνα Ήχος (+26,60%), Byte Computer (+22,60%) κ.λπ.

Η πορεία των μετοχών του FTSE-25 τον Σεπτέμβριο και στο 9μηνο του 2022

Η πορεία των μετοχών του FTSE Mid Cap τον Σεπτέμβριο και στο 9μηνο 2022

Οι 20 μετοχές με την καλύτερη απόδοση 9μήνου

Οι 20 μετοχές με τη χειρότερη απόδοση 9μήνου

Στοιχεία: Beta Χρηματιστηριακή