Μια αλλαγή στο καθεστώς χρηματοδότησης των τραπεζών που έχει προκαλέσει αίσθηση στους τραπεζικούς κύκλους, καθώς ισοδυναμεί με ένα τεράστιο χρηματοδοτικό μπόνους, έκανε η Fed, στο πλαίσιο των μέτρων που ανακοίνωσε για τη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά την κατάρρευση της τράπεζας SVB, η οποία αποδίδεται και στις μεγάλες ζημιές που ενέγραψε από τη βεβιασμένη ρευστοποίηση κρατικών ομολόγων.
Η Fed πήρε γρήγορα το μάθημα από αυτή την τραπεζική κατάρρευση και σπεύδει πλέον, με το νέο της χρηματοδοτικό πρόγραμμα για τις τράπεζες, να προστατεύσει τα πιστωτικά ιδρύματα από τον κίνδυνο που διατρέχουν, εάν επαναληφθεί ένα επεισόδιο τύπου SVB, δηλαδή αν μια τράπεζα υποχρεωθεί να αντλήσει ρευστότητα βεβιασμένα με ρευστοποιήσεις ομολόγων, επειδή δέχεται πίεση από την απόσυρση καταθέσεων.
Πρόκειται για την «αχίλλειο πτέρνα» των τραπεζικών συστημάτων, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη, καθώς η μεγάλη αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, που άρχισε τον περασμένο χρόνο, έχει σωρεύσει στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών μεγάλες αρνητικές υπεραξίες, δεδομένου ότι οι τιμές των ομολόγων υποχωρούν όταν αυξάνονται τα επιτόκια. Στις ΗΠΑ, οι αρχές υπολογίζουν ότι οι συσσωρευμένες αρνητικές υπεραξίες αυτής της κατηγορίας ήταν 620 δισ. δολ., στα τέλη του 2022. Οι χαμηλές τιμές των ομολόγων δυσκολεύουν τις τράπεζες να τα ρευστοποιήσουν σε ώρα ανάγκης, καθώς τέτοιες πωλήσεις αποκρυσταλλώνουν τις ζημιές, όπως συνέβη στην περίπτωση της SVB.
Με το νέο της χρηματοδοτικό πρόγραμμα (Bank Term Funding Program - BTFP) η Fed δίνει τη λύση σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα, εγκαταλείποντας ένα βασικό κανόνα που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες για τη χρηματοδότηση των εμπορικών τραπεζών: σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος, οι τίτλοι υψηλής ποιότητας, δηλαδή τα κρατικά ομόλογα και τα ομόλογα από στεγαστικά δάνεια που θα γίνονται δεκτά ως εξασφαλίσεις για την παροχή ρευστότητας δεν θα «κουρεύονται», αλλά θα γίνονται δεκτά στην ονομαστική τους αξία (par).
Μέχρι τώρα, μια τράπεζα που έδινε στη Fed ως εξασφάλιση ένα ομόλογο δεν λάμβανε δάνειο για το σύνολο της ονομαστικής αξίας του, αλλά εφαρμοζόταν ένα «κούρεμα», ανάλογα με την τιμή που είχε ο τίτλος αυτός στην αγορά. Καταργώντας αυτό το «κούρεμα», η Fed υποδεικνύει στις τράπεζες που ενδεχομένως να χρειασθούν ρευστότητα, επειδή αντιμετωπίζουν πίεση από απόσυρση καταθέσεων, ή ακόμη και για να προχωρήσουν σε κινήσεις στις αγορές και στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα, ότι έχουν τη δυνατότητα να αποφύγουν τις ζημιές που θα ενέγραφαν από πώληση ομολόγων και να αντλήσουν χρηματοδότηση που θα αντιστοιχεί στο 100% της αξίας τους. Σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση θα είναι πολύ φθηνή, με προσαύξηση 10 μονάδων βάσης στο επιτόκιο swap.
Το πόσο σημαντικό είναι για τη λειτουργία ενός τραπεζικού συστήματος το «κούρεμα» των τίτλων είναι εδώ και πολλά χρόνια γνωστό στους Έλληνες τραπεζίτες. Την περίοδο 2010 - 2011, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθιέρωσε για πρώτη φορά «κούρεμα» των κρατικών ομολόγων, μόνο για τα ομόλογα της Ελλάδας, που βρισκόταν τότε στο χείλος της χρεοκοπίας, κατά 50%. Αυτό σήμαινε ότι οι τράπεζες δεν μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν πλήρως με ενέχυρο τα ελληνικά ομόλογα, γεγονός που ενέτεινε τις συνθήκες ασφυξίας στο τραπεζικό σύστημα.
Σημειώνεται ότι η Fed δεν εφαρμόζει τον νέο κανόνα του... μη «κουρέματος» σε όλα τα ομόλογα που θα αποκτήσουν από τώρα και στο εξής οι τράπεζες, αλλά μόνο σε αυτά που είχαν αγοράσει μέχρι τις 12 Μαρτίου. Σε κάθε περίπτωση, τους επιτρέπει να αποφύγουν την εγγραφή πολύ μεγάλων ζημιών από ρευστοποιήσεις ομολόγων, που, όπως προαναφέρθηκε, θεωρητικά θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 600 δισ. δολ. «Το BTFP θα είναι μια πρόσθετη πηγή παροχής ρευστότητας έναντι τίτλων υψηλής ποιότητας, εξαλείφοντας την ανάγκη ενός ιδρύματος να πουλήσει γρήγορα αυτούς τους τίτλους σε περιόδους πίεσης», ανέφερε η Fed.
Σημειώνεται ότι το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα έχει ως τελικό εγγυητή το αμερικανικό Δημόσιο, με εγγυήσεις ύψους 25 δισ. δολ, οι οποίες θα καλύψουν ενδεχόμενες ζημιές της κεντρικής τράπεζες από τη χρηματοδότηση των τραπεζών χωρίς «κούρεμα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
