Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάλεσε τη Βόρεια Μακεδονία να προχωρήσει σε τροποποίηση του Συντάγματός της, ώστε να συμπεριληφθεί η βουλγαρική μειονότητα που διαμένει στη χώρα. Το αίτημα αυτό αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα "X" μετά από συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, στα Σκόπια, η φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι το επόμενο και μοναδικό βήμα πριν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι η υλοποίηση των συμφωνημένων συνταγματικών αλλαγών, δηλώνοντας πως "η μπάλα είναι στο γήπεδό σας" και ότι "η ΕΕ είναι έτοιμη".
Σύμφωνα με ανακοίνωση της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας, στη συνάντηση συζητήθηκαν η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, οι μεταρρυθμίσεις, η ενεργειακή ασφάλεια και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Κοινές δηλώσεις μετά τη συνάντηση δεν πραγματοποιήθηκαν, πιθανώς για να αποφευχθούν παρερμηνείες ενόψει των δημοτικών εκλογών που αναμένεται να διεξαχθούν την Κυριακή 19 Οκτωβρίου.
Η ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας παραμένει στάσιμη, καθώς η χώρα δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την πρόταση της ΕΕ του καλοκαιριού του 2022, η οποία προβλέπει την ενσωμάτωση της βουλγαρικής μειονότητας στο Σύνταγμα.
Η προηγούμενη κεντροαριστερή κυβέρνηση είχε αποδεχθεί την πρόταση, ωστόσο δεν κατάφερε να εξασφαλίσει πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή για την αναθεώρηση του Συντάγματος, λόγω της αντίθεσης του VMRO-DPMNE, του σημερινού κυβερνώντος κόμματος υπό τον Μίτσκοσκι.
Τanto η ΕΕ όσο και η Βουλγαρία έχουν καταστήσει σαφές ότι τα ενταξιακά κεφάλαια θα ανοίξουν μόνο εφόσον ολοκληρωθεί η σχετική συνταγματική αλλαγή. Ο πρωθυπουργός Μίτσκοσκι έχει επανειλημμένα δηλώσει πως οι "βουλγαρικές απαιτήσεις" δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτές και ότι δεν θα υπάρξει τροποποίηση του Συντάγματος.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, οι Βούλγαροι στη Βόρεια Μακεδονία αποτελούν το 0,2% του πληθυσμού (περίπου 3.500 άτομα), στοιχείο που η Σόφια αμφισβητεί, θεωρώντας πως το πραγματικό ποσοστό είναι υψηλότερο.
Οι σχέσεις μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Βουλγαρίας έχουν επιδεινωθεί από την άνοδο του VMRO-DPMNE στην εξουσία τον Ιούνιο του 2024, με τις δύο χώρες να διατηρούν ιστορικές, εθνικές και γλωσσικές διαφορές.
Τα Σκόπια αποτέλεσαν τον τελευταίο σταθμό της τριήμερης περιοδείας της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία περιλάμβανε επισκέψεις σε Αλβανία, Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Κόσοβο και Βόρεια Μακεδονία.
Στόχος της περιοδείας ήταν η επαναβεβαίωση της στήριξης της ΕΕ στην ενταξιακή πορεία των χωρών της περιοχής και η προώθηση του Σχεδίου Ανάπτυξης της ΕΕ ύψους 6 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024-2027, το οποίο στοχεύει στη σταδιακή ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ενιαία Αγορά.